YILDIZ TEKN İK ÜN İVERS İTES İ FEN B İLİMLER İ ENST İTÜSÜ KENT, MARKALA ŞMA VE ROTTERDAM OF İS BİNALARI Mimar Pınar ŞAH İN FBE Mimarlık Anabilim Dalı Bina Ara ştırma ve Planlama Programında Hazırlanan YÜKSEK L İSANS TEZ İ Tez Danı şmanı : Doç. Dr. Tülin GÖRGÜLÜ İSTANBUL, 2008 İÇİNDEK İLER Sayfa KISALTMA L İSTES İ........................................................................................................... iv ŞEK İL L İSTES İ..................................................................................................................... v ÖNSÖZ ......................................................................................................................... viii ÖZET ........................................................................................................................... ix ABSTRACT .......................................................................................................................... x 1. GİRİŞ .................................................................................................................. 1 1.1 Problem....................................................................................................................1 1.2 Amaç........................................................................................................................2 1.3 Yöntem.....................................................................................................................2 1.4 Genel Bilgiler...........................................................................................................3 1.4.1 Rotterdam’ın Tarihçesi............................................................................................3 1.4.2 Mevcut Durum.........................................................................................................5 1.4.3 Demografi ve Kentin Etnik Yapısı...........................................................................7 2. ROTTERDAM’IN KENTSEL GEL İŞİ Mİ........................................................... 8 2.1 Rotterdam Kent Düzeni ....................................................................................... 8 2.1.1 II. Dünya Sava şı Öncesi Rotterdam Kent Düzeni ................................................. 8 2.1.2 II. Dünya Sava şı Sonrası Kentin Yenilenme Dönemi ......................................... 11 2.1.2.1 1950-1960 Dönemi............................................................................................ 13 2.1.2.2 1970 Dönemi..................................................................................................... 16 2.1.2.3 1980 Dönemi..................................................................................................... 16 2.1.2.4 Bir Sahne Olarak Kent-1990 Sonrası Rotterdam ................................................ 18 2.2 Rotterdam Limanı.............................................................................................. 21 2.2.1 Europort’un Geli şimi ......................................................................................... 21 2.2.2 Maasvlakte 2 Projesi.......................................................................................... 24 2.2.3 Rotterdam Limanı’nın Kent Geli şimine Etkisi ................................................... 26 2.2.4 Liman-Kent İli şkisi............................................................................................ 28 3. MARKA KENT ROTTERDAM....................................................................... 32 3.1 Bir Marka Olarak Kent ...................................................................................... 32 3.2 Mimarlı ğın Kentin Markala şmasına Olan Etkisi................................................. 35 3.3 Kent Kimli ği ve Markala şma ............................................................................. 37 3.4 Toplum Faktörünün Rotterdam’ın Markala şmasına Etkisi.................................. 39 3.5 Bir Ürün Olarak Kent......................................................................................... 40 4. OF İS YAPILARI VE KENT BAGLAMINDA ROTTERDAM ......................... 42 4.1 Ofis Yapılarının Olu şumunda Kent Faktörünün Etkisi ....................................... 42 4.2 Yerel Mimari ve Ofis Tasarımı-Bir Hollanda Kenti Olarak Rotterdam’ın De ğerlendirilmesi .............................................................................................. 46 ii 4.3 Ofis Binalarının Olu şumunda Liman Faktörü..................................................... 48 4.4 Kentin Markala şmasında Ofis Binalarının Rolü ................................................. 49 5. ROTTERDAM’DA SON DONEM KENTSEL GEL İŞİ M PROJELER İ VE OF İS YAPILARI..............................................................................................................51 5.1 Rotterdam’ın Yeni Perspektifi Kop van Zuid Bölgesi......................................... 51 5.1.1 Kop van Zuid Bölgesi’nin Geli şimi.................................................................... 56 5.1.2 Uluslararası Perspektiften Kop van Zuid Projesi’nin De ğerlendirilmesi ............. 58 5.1.3 Kentin Altyapısı................................................................................................. 59 5.1.4 Erasmus Köprüsü............................................................................................... 61 5.1.5 Kop van Zuid’in Alt Bölgeleri ........................................................................... 63 5.2 Rotterdam’da Ofis Binalarının Yo ğunla ştı ğı Bölgeler ........................................ 70 5.2.1 Weena Caddesi.................................................................................................. 71 5.2.2 Coolsingel Caddesi............................................................................................ 75 5.2.3 Blaak Caddesi.................................................................................................... 77 5.2.4 Boompjes Caddesi............................................................................................. 79 5.2.5 Kop van Zuid Bölgesi........................................................................................ 80 5.3 Devam Etmekte Olan Projeler............................................................................ 91 6. SONUÇLAR ..................................................................................................... 96 KAYNAKLAR.................................................................................................................... 99 ÖZGEÇM İŞ ....................................................................................................................... 103 iii KISALTMA L İSTES İ CIAM Congrès International d'Architecture Moderne iv ŞEK İL L İSTES İ Sayfa Şekil 1.1 Rotterdam Maas Nehri (Johan Barthold Jondkind-1856)...................................... 3 Şekil 1.2 II.Dünya Sava şı’ndan Sonra Rotterdam (1940) .................................................... 5 Şekil 1.3 The Lift Bridge (De Hef) ..................................................................................... 6 Şekil 2.1 W.N.Rose tarafından tasarlanan kent planı........................................................... 9 Şekil 2.2 Rotterdam kent merkezi planı (1913) ................................................................. 10 Şekil 2.3 Postahane (1930) ............................................................................................... 10 Şekil 2.4 Coolsingel ......................................................................................................... 10 Şekil 2.5 Belediye Binası.................................................................................................. 10 Şekil 2.6 Bijenkorf Binası................................................................................................. 10 Şekil 2.7 HBU Binası ....................................................................................................... 10 Şekil 2.8 II.Dünya Sava şı öncesi Rotterdam’ın görünümü,1932....................................... 12 Şekil 2.9 II.Dünya Sava şı sonrası Roterdam’ın görünümü,1946....................................... 12 Şekil 2.10 Rotterdam Basic Plan, Cornelis van Traa, 1946 ................................................. 13 Şekil 2.11 Groothandelsgebouw, 1953................................................................................ 14 Şekil 2.12 Lijnbaan, 1953................................................................................................... 14 Şekil 2.13 Euromast,Maaskant, 1960.................................................................................. 15 Şekil 2.14 Schouwburgplein, West 8-Geuze ....................................................................... 15 Şekil 2.15 1967 yılında Rotterdam kentinin görünümü ....................................................... 15 Şekil 2.16 Küp Evler, Piet Blom, 1984 ............................................................................... 17 Şekil 2.17 Denizcilik Müzesi.............................................................................................. 17 Şekil 2.18 1987 yılında Rotterdam kentinin görünümü ....................................................... 18 Şekil 2.19 Kop van Zuid alanı ............................................................................................ 19 Şekil 2.20 Erasmus Köprüsü ve Kop van Zuid alanı ........................................................... 20 Şekil 2.21 Rotterdam Liman Bölgesi’nin geli şim şeması…………………………………21 Şekil 2.22 Euromast Binası’ndan