Maria i Andrzej Ochalscy Dom Aukcyjny OKNA SZTUKI Aukcja 11 (161) w sobotę, 5 grudnia 2009 w Bibliotece Narodowej w Warszawie al. Niepodlegâoœci 213, wejœcie A (od strony parku), w sali im. Stefana Dembego. Rozpoczęcie aukcji o godz. 10.30 Wystawa przedaukcyjna w sali im. Zaâuskich w dniu aukcji od godz. 8.00 opracowanie katalogu — Tomasz Lenczewski i Jan St. Partyka fotografi a cyfrowa — Agata i Erazm Cioâkowie (tel. 22 822 73 74) opracowanie grafi czne Dariusz Górski katalog dostępny w internecie www.ochalscy.pl, www.artinfo.pl zamówienia przyjmujemy równieů faksem i pocztĊ elektronicznĊ Dom Aukcyjny OKNA SZTUKI 00-478 Warszawa, Al. Ujazdowskie 16/8 tel. 0 503 122 535 tel. (22) 625 57 64 (22) 626 57 08 e-mail: [email protected] [email protected] www.ochalscy.pl Wydawca: Maria Ochalska, Dzieâa Sztuki, Dom Aukcyjny OKNA SZTUKI ISBN 978-83-923644-9-5 Stare druki 5 Rękopisy i dokumenty 35 Rękopisy z XV wieku 35 Rękopisy XVI-XVIII wiek 36 Rękopisy i dokumenty XIX-XX w. 47 Historia 59 Genealogia i heraldyka 87 Józef Piłsudski i jego epoka 103 Regionalia 113 Pamiątki historyczne 124 Grafika 133 Portrety 133 Widoki miast 140 Sceny historyczne 149 Grafika europejska 155 Kartografia 161 XVII-XVIII w. 161 Mapy XIX-XX w. 176 Fotografie 182 Fotografie artystyczne 188 Towarzystwa cyklistyczne XIX/XX w. 191 Literatura 195 Sztuka 223 Inter arma... 237 Varia 241 4 Stare druki 1. [AUGUSTYN św.] Klocek współoprawnych jest konsekwencją wyboru woli człowieka, który 6 traktatów (w 5 woluminach) teologiczno-filozo- wybiera zamiast tego co większe i lepsze, to co mniej- ficznych św. Augustyna biskupa Hippony wyda- sze i gorsze. Zło nie jest bytem, jest jakością bytu. nych w Wenecji w 1534 r. Zawiera: Byty same w sobie są zawsze dobre, ale jako dobre Divi Aurelii Augustini. De fide et operibus. Liber mogą stać się podmiotem złej jakości, a następnie, unus. Venetiis 1534, Ioannes Patavinus i Venturinus usunąwszy tę złą jakość, wrócić do swej pierwotnej de Ruffinellis, k. [23 +1 pusta] ; doskonałości. Augustyn wielokrotnie podkreślał wagę Adl. Divi Aurelii Augustini Hipponensis Epis- tego rozróżnienia, ze względu na możliwość popadnię- copi. De Spiritu et Litera. Liber unus. Venetiis 1534, cia w błąd manicheizmu. W rozumieniu Augustyna, Ioannes Patavinus i Venturinus de Ruffinellis, k. [32]; podstawową zasadą metafizyki, zgodnej z wiarą chrze- Adl. Divi Aurelii Augustini. De Doctrina Chris- ścijańską jest to, że byty — duchowe tak samo, jak tiana. Libri IV. Omnibus Sacram Scripturam vel recte materialne — mogę stać się złe, przyjąć jakość zła — intelligere, vel fructuose populo proponere vole(n) czyli niedoskonałość, „wybrakowanie” dobra. Zło jest tibus... Venetiis 1534, Ioannes Patavinus i Venturinus więc jakością czysto negatywną, nie istnieje samo de Ruffinellis, k. [76]; w sobie, jest jedynie całkowitym zaprzeczeniem, Adl. Divi Aurelii Augustini. De Natura et Gratia. brakiem dobra. Po to, aby mając wolną wolę postępo- Liber unus. Venetiis 1534, Ioannes Patavinus i Ventu- wać dobrze, potrzebna jest jednak łaska Boża. Jest to rinus de Ruffinellis, k. [36]; ta sama łaska, która umożliwia iluminację. Podobnie Adl. Divi Aurelii Augustini Hipponensis Epis- jak przy iluminacji, łaska Boża jest zawsze darem copi. De Gratia et Libero Arbitrio, ad Valentinum et Boga. Nie można jej sobie zaskarbić w żaden sposób, cum illo monachis. Liber unus. Eiusdem de correp- czyniąc dobro. Wręcz przeciwnie, to łaska powoduje tione et gratia ad eundem et cum illo monachis, liber i umożliwia dobre postępowanie. Fałszywie odczytując unus. Quibus praemittuntur Epistolae duae divi nauczanie św. Augustyna Jan Kalwin i jego uczniowie Augustini ad Valentinum, contra eos qui negant stworzyli teologiczną teorię predestynacji, zakładającą, liberum arbitrium. Venetiis 1534, Ioannes Patavinus że ludzie, niezależnie od swoich uczynków, są wybrani i Venturinus de Ruffinellis, k. [48] , 8vo, współopr. przez Boga albo do czynienia źle, albo do czynienia perg. z XVIII w., 3 zwięzy wypukłe. dobrze i nikt prócz Boga nie może tego zmienić. Oferowane tu traktaty filozoficzno religijne obra- Filolodzy klasyczni przez długi czas nie doceniali cają się głównie wokół prawd wiary katolickiej, wolnej wartości literackiej dzieł Augustyna, jak i innych woli i Łaski. Wolna wola jest warunkiem koniecznym Ojców Kościoła, podchodząc do autorów chrześcijań- wszelkiej etyki, to wola decyduje o tym, czy podmiot skich nieufnie. Dzieła patrystyczne były traktowane (człowiek) postępuje etycznie czy nie. Co więcej, skoro przede wszystkim jako źródła ważne dla badań teolo- bez woli Boga nawet najmniejszy liść nie może spaść gicznych. Tymczasem święty Augustyn, starannie z drzewa, wydaje się, że cała odpowiedzialność za wykształcony w kulturze i literaturze klasycznej, dbał dzieje świata spada niejako na Niego, jest On więc o formę i styl swoich utworów, stosując powszechnie odpowiedzialny za całe dobro i zło. Twierdzenia o nie- takie środki wyrazu, jak aliteracje, rymy, powtórzenia, możności istnienia wolnej woli oraz o pochodzeniu zła zróżnicowanie stylu etc. Augustyn jako pierwszy wpro- od Boga były w ostrej sprzeczności z teologią i wiarą wadził do literatury europejskiej autobiografię intelek- chrześcijańską. Aby wykazać nieprawdziwość tych tualną — Wyznania. twierdzeń, Augustyn stworzył teorię teodycei. Dzięki W oferowanym egzemplarzu XVIII-wieczny (1710) temu, że Bóg obdarzył wolną wolą ludzi, mogło zaist- wpis własnościowy mnicha z klasztoru miejskiego nieć dobro i etyka. Bóg mógł teoretycznie stworzyć w Lukce. K. tyt. w bogatej manierystycznej bordiurze. świat bez wolnej woli i zła, ale w takim świecie dobro Ciekawym elementem typograficznym oferowanego byłoby bez wartości, dostępne automatycznie i przy tomu są inicjały. W okresie przejściowym między ręko- braku kontrastu ze złem jego wartość nie byłaby pisami, a drukami niekiedy drukarz markował w ogóle doceniana. Stąd Bóg uznał, że do pełnej maleńką czcionką potrzebną dla tekstu literę, dając doskonałości jego dzieła, którego ukoronowaniem jest późniejszemu właścicielowi szansę na wykonanie lub człowiek, potrzebna jest możliwość popełnienia zła. To zamówienie iluminowanego ręcznie inicjału. W ofero- zło nie jest jednak bezpośrednim dziełem Boga, lecz wanym egz. te inicjały zgodnie z zaleceniem drukarza 5 (w Krakowie) 1752. Typis Universitatis, folio, k. [9], opr. pap. żeberkowy. E. XIII, 59. Panegiryki łacińskie, z elementami życiorysów, ku czci ówczesnego Rektora UJ Wojciecha Micińskiego oraz profesorów tegoż Uniwersytetu Woj- ciecha Goszkowskiego, Józefa Popiołka, Piotra Szyma- kowskiego, ogłoszone drukiem pod łaskawym protek- toratem biskupa krakowskiego Andrzeja Stanisława Kostki Załuskiego. 600,– 3. BIEGACZEWICZ Wojciech, Jan Kanty. Via Aquilae super coronatos Vavelli montes; Multifariam Regia... Demonstrata. Cracoviae b. d. [1759]. Typis Collegii Majoris Universitatis Cracoviensis, folio, k. [38], winietki i finaliki w drzeworycie, opr. kart. współcz. E. XIII, 59. Zbiór panegiryków na dom Sołtyków, dedykowany biskupowi Kajetanowi Sołtykowi, ówcze- snemu ordynariuszowi krakowskiemu, księciu Siewier- skiemu, kawalerowi Orderu Orła Białego. Ryc. herbu sygn. Zukowski Sc. Cracoviae. Stan bardzo dobry. 600,– 4. BIEŻANOWSKI Stanisław Józef. Vectigal gra- titudinis, serenissimo ac potentissimo principi, Joanni Casimiro IV, Regi Poloniae…divae Palladis Iagellonicae opera, ad geminam immortalis gloriae molem, ob pacis cum Sueco et victoriaru(m) ex Moscho amplissima pro merita appensum, et in gratiam … consecratum. Cra- coviae (w Krakowie) 1660. Nakładem wieczystej 1 1 naszkicowane zostały w XVIII w. inkaustem w kilku przeznaczonych na nie miejscach. Jednak autor nie potrafił ich dokończyć i pozostały jedynie w fazie początkowego szkicu. Jak widać nawet XVIII-wieczni zakonnicy nie mieli czasu na zabawianie się w malarzy. Zresztą sztuka iluminacji wymaga do dziś wyjątkowych predyspozycji artystycznych. Od XVII w. zaprzestano więc tych praktyk masowo wprowadzając inicjały drzeworytnicze, zastąpione w XVIII w. inicjałami w miedziorycie, w których barokowym przepychu celowały zwłaszcza edycje niemieckie. Sygnet drukarski [fot.], z przedstawieniem samo- spalającego się feniksa. Ślady po zalaniu wodą widoczne na marginesach dwóch traktatów. Stan dobry. Piękny wczesnorenesansowy druk. PEŁNA WERSJA OPISU W INTERNECIE. 3000,– 2. BIEGACZEWICZ Wojciech, Jan Kanty. Verti- ces Laureis. Laureae Verticibus pares … Cracoviae 6 fundacji Bartłomieja Nowodworskiego. Druk: In Offi- cina Viduae Lucae Kupisz, folio, k. [6], ryc. w tekście 1 (drzeworyt), inicjał figuralny w drzeworycie; Adl. MAZURKOWICZ Valentinus Ioannes. S. Thomas Aquinas, Doctor Angelicus, Lucidissimus Cor- poris Ecclesiae Mystici Oculus. Anniversario eius die, In per augusta SS. Triadis Basilica Cracoviensi. Flo- rentissimae Nobilissimorum Auditorum Coronae, pio venerantis Suadae officio. A … demonstratus. Cracoviae (w Krakowie) 1662. In officina apud haeredes Stanislai Lenczewski, folio, k. [14], ryc. w tekście 1 (drzeworyt), inicjał figuralny w drzeworycie, współopr. ppł. Poz. 1. E. XIII, 59. Herb Wazów i Rzeczypospoli- tej w drzeworycie, wraz z odpowiednim poematem. Łaciński panegiryk dziękczynny ku czci króla Jana Kazimierza IV Wazy, zwycięzcy nad Szwedami i Moskwą napisany przez Stanisława Józefa Bieżanow- skiego, obywatela Lwowa i doktora filozofii na Uni- wersytecie Jagiellońskim w podzięce za wsparcie finan- sowe zrujnowanej po potopie szwedzkim uczelni. Poz. 2. E. XXII, 252. Łaciński panegiryk ku czci św. Tomasza z Akwinu wygłoszony w kościele św. Trójcy w Krakowie dnia 7 marca 1662 r. , którego