RAPPORT Gebiedsdossiers Limburg Winning Mookerheide, actualisatie 2018 Klant: Provincie Limburg Referentie: WATBF9011R001F01 Status: 01/Finale versie Datum: 27 november 2018 Projectgerelateerd HASKONINGDHV NEDERLAND B.V. Amerikalaan 110 6199 AE MAASTRICHT AIRPORT Netherlands Water Trade register number: 56515154 +31 88 348 78 48 T email E royalhaskoningdhv.com W Titel document: Gebiedsdossiers Limburg Ondertitel: Winning Mookerheide Referentie: WATBF9011R001F01 Status: 01/Finale versie Datum: 27 november 2018 Projectnaam: Actualisatie gebiedsdossiers Limburg Projectnummer: BF9011 Erik van Rijsselt, Toine Kerckhoffs, Opgesteld door: Anouk Horn, Ank Kanen-Verlinden Gecontroleerd door: Ank Kanen-Verlinden Datum/Initialen: 27 november 2018 Goedgekeurd door: Ank Kanen-Verlinden Datum/Initialen: 27 november 2018 Classificatie Projectgerelateerd Disclaimer No part of these specifications/printed matter may be reproduced and/or published by print, photocopy, microfilm or by any other means, without the prior written permission of HaskoningDHV Nederland B.V.; nor may they be used, without such permission, for any purposes other than that for which they were produced. HaskoningDHV Nederland B.V. accepts no responsibility or liability for these specifications/printed matter to any party other than the persons by whom it was commissioned and as concluded under that Appointment. The integrated QHSE management system of HaskoningDHV Nederland B.V. has been certified in accordance with ISO 9001:2015, ISO 14001:2015 and OHSAS 18001:2007. 27 november 2018 WINNING MOOKERHEIDE WATBF9011R001F01 i Projectgerelateerd Inhoud Samenvatting 1 1 Inleiding 5 1.1 Wat is een gebiedsdossier 5 1.2 Doel 6 1.3 Betrokken partijen en draagvlak 7 1.4 Proces opstellen gebiedsdossier 7 1.5 Leeswijzer 8 Deel A - Locatiespecifieke informatie winning Mookerheide 11 2 Kenmerken winning 11 2.1 Locatie winning 11 2.2 Beschrijving winning 12 2.3 Waterbehandeling 12 3 Bescherming winning 13 3.1 Milieubeschermingszones 13 3.2 Borging in bestemmingsplannen 13 3.3 Borging in calamiteitenplannen 13 3.4 Relevante vergunningvoorschriften 15 3.5 Aandachtspunten bescherming winning 15 4 Beschrijving bodem en watersystemen 16 4.1 Geohydrologie 16 4.2 Bodemtype 17 4.3 Intrekgebied en reistijden 18 4.4 Kwetsbaarheid winning 19 5 Water: kwaliteit en kwantiteit 20 5.1 Toetsing waterkwaliteit 20 5.2 Toetsing waterkwantiteit 21 5.3 Aandachtspunten waterkwaliteit en waterkwantiteit 21 6 Ruimtegebruik en relevante ontwikkelingen 22 6.1 Landgebruik 22 6.2 Ondergrond gebruik 23 6.3 Emissiebronnen 24 27 november 2018 WINNING MOOKERHEIDE WATBF9011R001F01 ii Projectgerelateerd 6.3.1 Diffuse bronnen 24 6.3.2 Lijnbronnen 25 6.3.3 Puntbronnen 26 6.4 Relevante ontwikkelingen 32 7 Restopgave voor de winning 33 7.1 Inleiding 33 7.2 Risicoanalyse waterkwaliteit en waterkwantiteit 34 7.3 Risicoanalyse ruimtelijke functies en ontwikkeling 35 7.4 Monitoring 38 7.5 Samenvatting restopgave 39 Deel B – algemeen 43 8 Evaluatie maatregelen 1e generatie gebiedsdossiers 43 9 Kenmerken winning 48 9.1 Algemeen 48 9.2 Natura 2000-gebieden 48 9.3 Beschrijving winning 51 9.4 Waterbehandeling 52 10 Bescherming winning 54 10.1 Wet en regelgeving 54 10.2 Beleid Provincie 54 10.3 Beleid Rijkswaterstaat 56 10.4 Beleid WML 56 10.5 Beleid gemeenten 56 10.6 Beleid Duitsland 57 10.7 Beleid België 57 10.8 Calamiteitenplannen 58 11 Beschrijving bodem en watersysteem 59 11.1 Geohydrologie 59 11.2 Bodemtype 59 11.3 Intrekgebied en reistijden 59 11.4 Bepaling kwetsbaarheid 60 12 Water: kwaliteit en kwantiteit 62 12.1 Toetsing waterkwaliteit 62 12.2 Toetsing waterkwantiteit 63 27 november 2018 WINNING MOOKERHEIDE WATBF9011R001F01 iii Projectgerelateerd 13 Ruimtegebruik en relevante ontwikkelingen 64 13.1 Landgebruik 64 13.2 Ondergrondgebruik 64 13.3 Emissiebronnen 65 13.3.1 Diffuse bronnen 65 13.3.2 Lijnbronnen 65 13.3.3 Puntbronnen 66 13.4 Relevante ontwikkelingen 68 14 Restopgave voor de winning 69 14.1 Inleiding 69 14.2 Doelstelling gebiedsdossier 69 14.3 Reeds genomen regionale en landelijke maatregelenmaatregelen 70 Definities 72 Referenties 76 Bijlagen 1. Tekstblokken door gemeenten en Waterschap te gebruiken bij vergunningverlening 2. Selectie SBI-categorie bedrijf op wel/geen mogelijk bodembedreigende activiteit 27 november 2018 WINNING MOOKERHEIDE WATBF9011R001F01 iv Projectgerelateerd Samenvatting Aanleiding en doelstelling gebiedsdossiers De bescherming van het grondwater als bron voor drinkwater is verankerd in wet- en regelgeving op verschillende bestuurlijke niveaus. Het KRW stelt als doel om de achteruitgang van de kwaliteit van het grondwaterlichaam te voorkomen en te streven naar verbetering waterkwaliteit met oog op vermindering zuiveringsinspanning. Om dit doel te behalen moet inzichtelijk gemaakt worden waar de knelpunten en risico’s liggen. Dit wordt vastgelegd in de zogenaamde gebiedsdossiers. De verantwoordelijkheid voor het opstellen bij de gebiedsdossiers ligt bij de Provincie. In 2012 c.q. 2014 heeft de Provincie Limburg in samenwerking met WML, gemeenten en waterschappen voor alle drinkwaterwinningen in Limburg de eerste gebiedsdossiers met maatregelenpakketten opgesteld. De gebiedsdossiers volgen de KRW-plancyclus en dienen minimaal om de zes jaar te worden geactualiseerd. In 2018 is de actualisatie van de gebiedsdossiers uitgevoerd, ook weer in samenwerking met WML, gemeenten en Waterschap Limburg. Er is voor elk van de 18 winningen met een grondwaterbeschermingsgebied van WML, de boringsvrije zone Venloschol (waarin 4 winningen liggen) en de boringsvrije zone Roerdalslenk (waarin 10 diepe winningen liggen) een gebiedsdossier opgesteld. Voorliggend rapport betreft het geactualiseerde gebiedsdossier van winning Mookerheide. Het doel van de gebiedsdossiers is om in een gezamenlijk proces met stakeholders (gemeenten, Waterschap Limburg, WML en eventuele overige organisaties) de problemen en risico’s met betrekking tot grondwater als bron voor de drinkwatervoorziening in beeld te brengen, die een duurzame veiligstelling van de drinkwaterwinning mogelijk in de weg staan. Het gebiedsdossier biedt hiermee inzicht in de mate waarin doelen (mogelijk) niet worden gehaald en daarmee in de restopgave waar partijen zich voor gesteld zien om de winning duurzaam veilig te stellen. Duurzame veiligstelling van de openbare drinkwatervoorziening Duurzaam schoon drinkwater is een gezamenlijke zorg! De zorg voor de bescherming van het grondwater als bron voor drinkwater is verankerd in wet- en regelgeving waarbij elke overheid, van lokaal tot nationaal, verantwoordelijkheden heeft. Deze zorgplicht is onder meer verankerd in de Drinkwaterwet, het Drinkwaterbesluit en de Wet milieubeheer (art.1.2). In de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is gesteld dat “achteruitgang van de kwaliteit van het grondwaterlichaam voorkomen moet worden”. Op provinciaal niveau is het beleid voor onder meer de veiligstelling van de drinkwatervoorziening vastgelegd in de Provinciale Omgevingsvisie Limburg (POL) en verder uitgewerkt in het Provinciaal Waterplan 2015-2021. De regels zijn vastgelegd in de Provinciale Omgevingsverordening. Kenmerken winning De drinkwaterwinning Mookerheide ligt ten oosten van de kern Mook in de gemeente Mook en Middelaar. De winning ligt tegen de provinciegrens van Provincie Gelderland aan. De drinkwaterwinning heeft een vergunning voor 1,0 miljoen m3 per jaar en is een freatische winning die wint uit het stuwwallencomplex van Nijmegen – Reichswald. Mookerheide is een kwetsbare winning. De waterbehandeling op de winning Mookerheide is beperkt en omvat beluchting en marmerfiltratie. 27 november 2018 WINNING MOOKERHEIDE WATBF9011R001F01 1 Projectgerelateerd Restopgave Er wordt toegewerkt naar een duurzame veiligstelling van de drinkwaterwinning zowel qua waterkwaliteit als waterkwantiteit. Om te kunnen controleren in hoeverre aan de doelstelling wordt voldaan is de huidige situatie in beeld gebracht met betrekking tot: De beleidsmatige bescherming van de winning. De huidige waterkwaliteit. Belemmeringen in het benutten van de vergunde winhoeveelheid. Het huidige ruimtegebruik, het gebruik van de ondergrond en geplande ontwikkelingen in het waterwingebied, grondwaterbeschermingsgebied en een bufferzone daar omheen. Door de huidige situatie te vergelijken met de doelstelling wordt duidelijk waar zich problemen of risico’s in de duurzame veiligstelling van de drinkwaterwinning voordoen. Voor zover er nog geen maatregelen zijn voorzien voor deze problemen en risico’s vormen zij de zogenaamde restopgave voor de drinkwaterwinning. In onderstaande tabel is een overzicht weergegeven van de restopgave van de winning Mookerheide. Dit zijn de belangrijkste punten die nu of in de toekomst een bedreiging vormen voor de drinkwaterwinning. In overleg met gemeenten, waterschap Limburg en WML maakt Provincie Limburg afspraken over het nemen van maatregelen om deze bedreigingen aan te pakken dan wel zoveel als mogelijk te ondervangen. Deze maatregelen worden vastgelegd in een uitvoeringsprogramma. Tabel Restopgave winning Mookerheide Restopgave Probleem/risico Oorzaak/motivering (Wat willen we bereiken?) KRW-doelen Ten aanzien van het nitraat-gehalte is er sprake van een Geen achteruitgang van De restopgave wordt beschreven achteruitgang ten opzichte van de vorige periode. Er is de waterkwaliteit onder het kopje waterkwaliteit. daarmee sprake van achteruitgang van de waterkwaliteit Waterkwaliteit In een pompput ligt het nitraatgehalte boven de waarschuwingsnorm. Het gehalte is gestegen ten opzichte van vorige periode, in huidige