DÜŞÜNCE DÜNYASINDA D ÜŞÜNCE D ÜNYASINDA T ÜRKİZ boş 2 S İYASET VE K ÜLTÜRÜLTÜR D ERGİSİERGİSİ DÜŞÜNCE DÜNYASINDA TÜRKİZ SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ Yıl:5 / Sayı: 27 / Mayıs - Hasiran 2014 / ISSN 1309–601X İki ayda bir yayımlanır. Sahibi GÜNTÜLÜ EĞİTİM YAYINCILIK VE TİC. LTD. ŞTİ. Editör Prof. Dr. Recai Coşkun Yayın Kurulu Prof. Dr. Kamil Aydın Prof. Dr. Mustafa Erdem Prof. Dr. Necdet Hayta Prof. Dr. Yaşar Kaya Prof. Dr. Cemalettin Taşkıran Prof. Dr. Zuhal Topçu Prof. Dr. Vahit Türk Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Nebahat Akbaş Kapak ve Sayfa Tasarımı: Net Ofset Yayın Türü: Yerel Süreli Yayın – Hakemli Dergi Taranılan İndeksler: ASOS İndeks Büro İç Hizmetler Atakan Türkyılmaz Adres: 1. Cad Nu.: 43/4 06520 Balgat-Ankara Tel: +90 (312) 287 88 99 Faks: +90 (312) 285 44 99 Web: www.turkizdergisi.com.tr e-posta: [email protected] Fiyatı: 15 TL Basım Yeri Net Ofset Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti. www.netmatbaacilik.net Necatibey Cad. Lale Sok. Nu.: 21/27 Yenişehir/Ankara Tel-Faks: 0.312.230 07 23 Basım Tarihi: Mayıs 2014 – Ankara Abonelik Ücreti (Yıllık) Yurt içi: 90 TL Kurumsal abonelik: 180 TL Yurt dışı: Avrupa ve Orta Doğu ülkeleri: 75£ ABD ve diğer ülkeler: 100$ Abonelik için: 0.312.287 88 99 Nu.lı telefondan Atakan Türkyılmaz 3 D ÜŞÜNCE D ÜNYASINDA T ÜRKİZ BİLİM, DANIŞMA VE HAKEM KURULU Prof. Dr. A.Kadir Yuvalı Erciyes Ü Doç. Dr. Yonca Anzerlioğlu Hacettepe Ü Prof. Dr. Azmi Yetim Gazi Ü Yrd. Doç.Dr. Ahmet Turgut Niğde Ü Prof. Dr. Celalettin Yavuz Türksam Yrd. Doç. Bülent Yavuz Gazi Ü Prof. Dr. Çetin Elmas Gazi Ü Yrd. Doç. Dr. Cevdet Şanlı Yıldız Teknik Ü Prof. Dr. Enver Bozkurt Kırıkkale Ü Yrd. Doç. Dr. Köksal Şahin Sakarya Ü Prof. Dr. Esma Şimşek Fırat Ü Prof. Dr. Hacı Duran Adıyaman Ü Yurtdışı Temsilciler Prof. Dr. H.İbrahim Yalın Gazi Ü Doç. Dr. Abdülmecit Nuredin (Makedonya) Prof. Dr. Hikmet Öksüz KTÜ Doç. Dr. Fariz Ahmadov (Azerbaycan) Prof. Dr. Hüsniye Canbay İnönü Ü Prof. Dr. İsmail Yakıt Akdeniz Ü. Doç. Dr. Ergin Jable (Kosova) Prof. Dr. Kadir Arıcı Gazi Ü Doç. Dr. Leniyara Selimova (Kırım) Prof. Dr. Kamil Aydın Atatürk Ü Yurtiçi Temsilciler Prof. Dr. Kemal Üçüncü KTÜ Doç.Dr. Abdullah Temizkan Ege Ü Prof. Dr. Mehmet Saray Yeditepe Ü Prof. Dr. Mehmet Şahingöz Gazi Ü Doç.Dr. Bülent Bayram Kırklareli Ü Prof. Dr. Mevlüt Karakaya Doç Dr. Hasan Hüseyin Arı Van Yüzüncüyıl Ü Prof. Dr. Musa Şaşmaz Niğde Ü Doç.Dr. İbrahim ERDAL Bozok Ü Prof. Dr. Musa Taşdelen Sakarya Ü Doç.Dr. Mustafa Arslan Pamukkale Ü Prof. Dr. Mustafa İlbaş Gazi Ü Doç Dr. Selahattin Bekki Ahi Evran Ü Prof. Dr. Nadim Macit Ege Ü Doç.Dr. Talip Yıldırım Uşak Ü Prof. Dr. O.Üçler Bulduk Ankara Ü Prof. Dr. Recai Coşkun Sakarya Ü Yrd. Doç. Dr. Ahmet Atalay Artvin Çoruh Ü Prof. Dr. Recep Kılıç Ankara Ü Yrd. Doç.Dr Ahmet Dogan Osmaniye Korkut Ata Ü Prof. Dr. Sabahat Deniz Marmara Ü Yard.Doç.Dr. Ahmet Karaçavuş Karadeniz Teknik Ü Prof. Dr. Sadettin Gömeç Ankara Ü Yrd. Doç. Dr. Barış Çiftçi Nevşehir Ü Prof. Dr. Suna Başak Gazi Ü Yrd. Doç Dr. Cafer Tayyar Ateş Mustafa Kemal Ü Prof. Dr. Temel Çalık Gazi Ü Yrd. Doç Dr.t Önder Bilgili Akdeniz Ü Prof.. Dr. Tevfik Gülsoy Gaziantep Ü Yrd Doç.Dr Rafet Aydın Mehmet Akif Ü Prof. Dr. Vahit Türk Kültür Ü Prof. Dr. Yaşar Özbay Gazi Ü Yrd. Doç Dr. Recep Özkan Niğde Ü Doç. Dr. Faruk Bilir Selçuk Ü Yrd. Doç. Dr. Sultan Murat Topçu Erciyes Ü Doç. Dr. Giray Saynur Derman Sakarya Ü Yrd. Doç.Dr. Şaban Doğan İzzet Baysal Ü Doç. Dr. Hanife Güz Gazi Ü Yrd. Doç. Dr. Tahsin Yıldırım Aksaray Ü Doç. Dr. Hasan Ali Karasar Bilkent Ü Yrd. Doç. Dr. Tamer Üstüner, Kahramanmaraş Sütçü Ümam Ü Doç. Dr. İlyas Topsakal İstanbul Ü Yrd. Doç.Dr Tuğrul Yürük Çukurova Ü Doç. Dr. Kutluk Kağan Sümer İstanbul Ü Doç. Dr. Salim Gökçen Erzincan Ü Arş. Gör. Mehmet Tamer Kaya Afyon Kocatepe Ü Doç. Dr. Selçuk Duman Gazi Osman Paşa Ü Arş.Gör. Muhammed Salman Cumhuriyet Ü Doç. Dr. Şeref İba Çankaya Ü Arş. Gör. Ümit Polat Ankara Ü Doç. Dr. Taner Tatar İnönü Ü Arş.Gör. Yüksel Eroğlu Uludağ Ü Doç. Dr. Timuçin Kodaman S.Demirel Ü Öğr. Gör. Salih Arslan Bilecik Şeyh Edebali Ü Doç. Dr. Toğrul İsmayıl Tobb Ü Öğr. Gör. Yunus Emre Tekinsoy Gaziosmanpaşa Ü Doç. Dr. Yaşar Kaya İnönü Ü Yrd. Doç. Dr. Yasin Şerşfoğlu, Kastamonu Ü 4 S İYASET VE K ÜLTÜR D ERGİSİ İÇİNDEKİLER Ekümenik Buhran: Heybeliada Ruhban Okulu / Doç. Dr. Salim GÖKÇEN 7 Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni ve Bu Bağlamda Çok Dillilik / Doç. Dr. Halil AYTEKİN 23 Türk Kültüründe Öteki Kavramı / Yrd. Doç. Dr. Süleyman ÜNÜVAR 31 Orhun Abideleri’nden Andımıza Vatandaşlık Kavramı / Yrd. Doç. Dr. Mustafa ŞENEL 37 Türk Dünyası Geçmişi, Bugünü ve Gelecek / Yrd. Doç. Dr. Oktay ÖZGÜL 47 Büyük Hun Hakanı Çi-Çi’den Atatürk’e “Ya İstiklal Ya Ölüm” Düşüncesi / Yrd. Doç. Dr. Emin KIRKIL 59 Üniversitede Felsefenin Önemi / Prof. Dr. H. Ömer ÖZDEN 65 Türkçe Öğretmeninin Yetiştirilmesi / Yrd. Doç. Dr. Hayrettin PARLAKYILDIZ 73 Mesleki Teknik Orta ve Yüksek Öğretimde Problemler ve Çözüm Önerileri / Prof. Dr. Duran ALTIPARMAK - Prof. Dr. Seyhan FIRAT 91 Öğretmen Eğitimi ve Etik / Doç. Dr. Hasan Hüseyin ÖZKAN 99 Günümüz Edebiyatında Türkçü Yönelimler ve Meslek Örgütü İhtiyacı / Yrd. Doç. Dr. Hatem TÜRK 109 Siyasal Partilerin Kamuoyu Oluşturması: İletişim ve Etkileşim Boyutu İçinde İkna Metodu / Yrd. Doç.Dr. Suavi TUNCAY 117 Din, Toplum ve Kalkınma / Yrd. Doç. Dr. Hasan ARSLAN 145 Dil Kültür Siyaset ve Medya İlişkisi Kapsamında Post Modern Anlayış / Doç. Dr. Ali Osman ENGİN 159 Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Bankacılık ve Konya’da Faaliyet Gösteren Millî Bankalar / Yrd. Doç. Dr. Ahmet ATALAY 177 Doğu Karadeniz Havzasındaki Küçük Hidroelektrik Santraller Üzerine Teknik Değerlendirmeler / Doç. Dr. S. Serkan NAS – Yrd. Doç. Dr. Evin NAS 191 5 D ÜŞÜNCE D ÜNYASINDA T ÜRKİZ boş sayfa 6 Ekümenİk Buhran: Heybelİada Ruhban Okulu Doç. Dr. Salİm Gökçen* Fener-Rum Patrikhanesi’nin Faaliyetleri ve Statü Meselesi Osmanlı İmparatorluğu’nda İstanbul patrikleri, devlete sadık kaldıkları müddetçe makamlarını, salahiyetlerini muhafaza ettiler. Buna rağmen devleti parçalayıp önce bağımsız bir Yunanistan, sonra da yeni bir Doğu Roma Devleti kurma kararını alan Etnik-i Eterya Cemiyeti’nin tabiî azalarından olan Fenerli Rum ailelerin telkinleri ile hareket etmek suretiyle, kanuna ve kamu düzenine aykırı faaliyetlerde bulunan patrikler, fermanda belirtilen çerçevenin tamamen dışına çıkmaya başladılar. Nitekim 1657’de, siyasî faaliyetlere girişip Eflâk Voyvodası Constantin Şerban’ı isyana teşvik etmek suretiyle dinî olan salahiyetlerini aşan patrik III. Parthenios, IV. Mehmed’in emri ile Parmakkapı’da idam edildi. Bu olaydan sonra yeni patriğin tâyin merasimi Bâb-ı Âli’de Sadrâzam huzurunda yapılmağa başlandı. Bununla birlikte Eflâk ve Mora isyanları ile ilgisi tespit edilen Patrik II. Grigorios, 1821’de II. Mahmud’un emri ile Bendereli Ali Paşa tarafından paskalya gecesi boynuna yaftası iliştirilerek Patrikhanenin Orta Kapısı’nda idam edildi1. Fener Rum Patrikhanesi, 1453’ten Lozan Antlaşması’na kadar geçen süre zarfında Türk kanunları himayesinde tam bir emniyet altında bulunmuş, fakat * Erzincan Üniversitesi FenEdebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi. 7 D ÜŞÜNCE D ÜNYASINDA T ÜRKİZ bu güveni suiistimalde asla tereddüt etmemiştir2. Fener Rum Bu geçen süre zarfında Fener Rumları yabancı dil bilmeleri nedeniyle Osmanlı sarayına tercüman Patrikhanesi, olarak girmişler ve hatta Türk devlet idaresinde 1453’ten Lozan önemli idarî makamları da işgal etmişlerdir. Antlaşması’na 1814-1919 yılları arasında Patrikhane, Etnik-i kadar geçen Eterya Cemiyeti3’nin merkezi olarak çalışmış, bir süre zarfında taraftan dinî vazifelerini ifâ eder görünürken diğer taraftan yıkıcı faaliyetlerden geri durmamıştır4. Türk kanunları Patrikhane, bu dönem içerisinde Türk kanunlarının himayesinde himayesinde kiliseler inşa etmiş, okullar açmış ve buralarda dinî ayin perdesi arkasında Rumları tam bir emniyet devlete karşı teşkilatlandırmıştır. altında bulunmuş, Mondros Mütarekesi’nin imzalanmasından fakat bu güveni sonra Fener Rum Patrikhanesi, İstanbul’un suiistimalde Yunanistan’a ilhakını istemeye5 ve uluslararası bir idareye kavuşturulması için bazı girişimlerde asla tereddüt bulunmaya başladı. Bununla birlikte Patrikhane, etmemiştir. Türklerle meskûn bölgelerde Türkleri göçe zorlamak için sık sık yangınlar dahi çıkarttı6. 13 Ekim 1919’da Fener Rum Patrikhanesi, batılı devletlere gönderdiği bir muhtıra ile Anadolu’da başlayan Kuva-yı Milliye hareketinin aslında Türk barbarlığından başka bir şey olmadığını ileri sürerek, Rumların kurtuluşunun ancak batılı devletler tarafından Anadolu’nun işgal edilmesine bağlı olduğunu bildirdi7. Patrikhane’nin hazırladığı bu bildiri, Atina Metropolidi Meletios tarafından İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri yönetimine ulaştırılarak, Hristiyan dünyanın acil müdahalesi istendi. Doğu Roma İmparatorluğu’nu yeniden ihyâ etmek doğrultusunda kurulan Etnik-i Eterya Cemiyeti’nin yanısıra, merkezi Fener Rum Patrikhanesi’nde, şubeleri Anadolu’da bulunmak üzere Mavri Mira Cemiyeti8, Rum İzci Cemiyeti9, Rum Kızılhaç Cemiyeti10, Pontus Cemiyeti11ve Kordos Komitesi12 kuruldu. Karadeniz’de bir Pontus Devleti kurma amacına yönelik faaliyetleri de yürüten Patrikhane, Batum ve Poti gibi diğer Karadeniz şehirlerinde bulunan Rumların, Trabzon ve Samsun civarına yerleşmelerine yönelik iskân hareketi13 içinde de bulundu. Böylece temel statüsünden ayrılan Patrikhane, Yunanistan’ın Türkiye’deki şubesi haline geldi. Patrikhane, bütün işlerini birinci derecede İstanbul’daki Yunan Temsilciliği, ikinci derecede ise Müttefik Temsilcileri ile görmeye başladı. Patrikhane konusunda Mustafa Kemal Paşa, 25 Aralık 1922’de Le Journal gazetesi muhabiri Paul Heriot’ya Çankaya’da