Belasting UDouane Museum Tentoonstelli 15 november ` USEUI per jaar voor de vrienden en van het Belasting & Douane Museum Rotterdam, voor de leden van de Werkgroep Geschiedeni Uverheidsfinanc zakelijke relaties. Impost 38, 1 O M Aan dit nummer werl on mee CqbBieze, Henk Fransc ca Estourgie, Frans Fox, Joke an iend erbaan. 200-jarig jubileum Geert Nieman, r Over m Pfeil, Anne-Marieke %hifMchalk, C ie Schwartz Dit jaar viert de Belastingdienst zijn 200-jarig jubileum. Ter gelegenheid hiervan opent minister van Financien drs. G. Zalm op dinsdag 14 november de tentoonstelling Redactle Van Gogel tot Zalm, 200 jaar Belastingdienst. Historicus Tom Pfeil, gespecialiseerd in Henk Duym, Leslie Sc va ns Fox de geschiedenis van de Nederlandse overheidsfinancien, schetst in zijn boeiende bij- Fotograftie Colle,W 'van het lasting & drage 'Eenpaerlick ende op eenen voet' het belang van het streven naar eenheid van lane Museui ciders vermeid beleid en uitvoering voor de ontwikkeling van de Nederlandse Belastingdienst. Volgens Pfeil was dit cruciaal voor een van de belangrijkste doelstellingen van de rmgeving Belastingdienst: zo veel mogelijk belastingplichtigen vrijwillig hun fiscale verplichtingen iianne de V ische vor eying laten voldoen. De eenheid van beleid en uitvoering was dan ook de peiler waarop de geloofwaardigheid van de Belastingdienst rustte. Drukw DeltaHage g? dienstverlening In deze Impost blikken we verder terug op een boeiende lente en zomer 2006, waarin de tentoonstelling Loden Last. Fietsbelasting 7924-1941 een groot aantal bezoekers Bijdragen voor Imp r. 39 trok. Tijdens de zomervakantie galmden dagelijks de kinderstemmen van vele enthou- Artikelen, boekrecen ' s eri re mede- siaste houders van het Jeugdvakantiepaspoort door het museum. Samen met hun delingen voor de kunt u i Ip aan: ouders of grootouders bezochten zij de tentoonstelling, maakten de nieuwe speur- Redactie Impo tochten en griezelden in de Smokkeltrip. De klassieke klanken van viool, barok cello, /a Belasting & ouane Mu klavecimbel en piano vulden tot drie keer toe de gangen van het museum tijdens lean 14-16 de zomerconcerten. Zo druk was het, dat de 12.500ste bezoeker het museum al op 8 augustus betrad; veel eerder dan verwacht. De begeleider van een groep kinderen van de naschoolse opvang ging met een splinternieuwe Batavus fiets naar huis, en Stichting Vrienden Be het Familiehuis Daniel den Hoed kreeg een paarse Batavus Diva geschonken voor 'Prof. dr. Van eigen gebruik. p/a Parklaan 14-16 3016 BB Rotterdam Ook is er ruim aandacht voor toekomstige exposities van heel andere aard. Zo opent Postbankrekenina 52A909 begin 2007 een moderne tentoonstelling bijzondere luchtfoto's van grensgebieden in Nederland door de kunstenaar Gerco de Ruijter. In mei 2007 opent Douane to water, een vergeten dienst. Aanleiding is de publicatie van een prachtig gelliustreerd boek 'Prof. dr Van over dat onderwerp door Geert Nieman en Anne-Marieke van Schaik. Parklaan 16 3016 BB R erdam Verder in Impost een grappig relaas over de beruchte smokkelaar 'Klaveren Vrouwke' Postbankrek ing 322058 door Co Bieze. Cor Overkamp was zo vriendelijk om een samenvatting van zijn nieuwe tel.: 010-440 00 boek Halt! Douane! to schrijven, over de dagelijkse belevenissen van de douanier. En fax.: 010-43 254 onze redacteur Henk Duym haalt grappige herinneringen op aan zijn ervaringen met info@bdm um.nl www seum de antiekspecialist en oud-conservator van het Belasting & Douane Museum, P.A. van de Kamp. Openingstijden museum: dinsdag t/m zondag: 11.00 - 17.00 uur Al met al een zeer gevarieerde aflevering van Impost, waarmee de redactie OEGANG GRATIS u veel plezier toewenst. de Redactie BELASTING & DOUANE Museumnieuws Van de redactie Museumvrienden Frans Fox 2 Tentoonstelling Van Gogel tot Zalm, 3 200 jaar Belastingdienst Frans Fox Agenda Agenda 2006-2007 4 Aankondiging Nieuw Belastingspel Franscesca Estourgie 6 Aanbieding! 6 Vrienden Frans Fox 7 Lente & Zomer 2006 12.500ste bezoeker Leslie Schwartz 8 Opening Loden Last Henk Duym 9 Markante fietser Ties Odijk Joke van der Griend- 10 Verbaan Zomerconcerten Leslie Schwartz 11 Jubileum `Eenpaerlick ende op eenen voet. 12 Tweehonderd jaar Belastingdienst Tom Pfeil Verwacht! Grenzen. Foto's van Gerco de Ruijter Leslie Schwartz 16 Douane to water Geert Nieman & Anne-Marieke van 18 Schaik Varia Grensperikelen Co Bieze 21 Halt! Douane! Cor Overkamp 23 Herinneringen aan P.A. van de Kamp Henk Duym 24 Uit de boekenhoek Uit de boekenhoek Geldschieters van de stad 25 Manon van der Heyden Cartoon `Hier betaald men den impost [...]' 25 Als ik van mijn middelbare school naar de in Den Haag welbekende me- vrouw Saeys' huiswerkcursus fietste, kwam ik steevast langs de Alexander Gogelweg. Een prachtige straat in de Haagse ambassadewijk. Voor mij -destijds- een naam zonder betekenis: jaartallen en verdere per- soonlijke gegevens ontbraken namelijk op het blauwe straatnaambordje. Nu 25 jaar later hoor ik zijn naam wederom en sta ik opeens oog in oog met deze man van formaat die zijn sporen in de Nederlandse geschiede- nis verdiend heeft. De man die in opdracht van koning Lodewijk Napoleon een uniform belastingstelsel ontwierp en dit implementeerde met als gevolg, het einde van de uiteenlopende stelsels aan provinciale belastingen. Maar Gogel was meer clan alleen architect van een nationale AA I! ^ 0 ^j1 Belastingdienst. Izaac Jan Alexander Gogel, geboren op 10 december 1765 to Vught, was een veelzijdig man. Zo was hij onder andere agent van Financien en later minister van Financien, directeur van de Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen to Haarlem, eigenaar van een blauwselfabriek in Overveen en initiatiefnemer van de in 1798 opgerichte Nationale Kunstgalerij in Huis ten Bosch de voorloper van het Rijksmuseum. Oud werd hij niet, op 13 juli 1821 stierf hij waarna hij werd bijgezet in het graf van zijn schoonfamilie to Hillegrom. Gogel liet veel documenten na, een zilveren servies (nu in het Rijksmuseum) en een marmeren grafvaas. Deze vaas is, als overblijfsel van zijn graf, nog to be- wonderen in de Hervormde of St. Maartenskerk to Hillegom. Een man van belang dus en toch vergeten? Ja, vergeten! In Nederland staan historisch relevante personen niet in de schijnwer- pers of op een voetstuk. Dit geldt ook voor Gogel. Bij het grote publiek is hij niet bekend. Zelfs een straatnaambordje haalt hem niet uit de anoni- miteit! Het Belasting & Douane Museum wil dit veranderen en zet hem, in onze nieuwe tentoonstelling 'Van Gogel tot Zalm, 200 jaar Kneuterd^k Den Haag. tot 7975 het ministerie van Belastingdienst', in de schijnwerpers. We hebben hem een podium gege- ven met zicht op zijn navolgers en op u, de belastingbetaler! Wellicht een opmaat voor een standbeeld in Den Haag? Nu maar hopen dat niet ie- dereen een standbeeld opeist. Onze 'wall of fame' met de bewindslieden van de afgelopen 200 jaar geeft enige genoegdoening voor hen die een beetje vergeten zijn. 'Van Gogel tot Zalm, 200 jaar Belastingdienst'!! Kom kijken, beste museumvrienden, naar een stuk Nederlandse geschiedenis waar ook u en uw voorouders, een steen(tje) aan hebben bijgedragen! ry-A 0rA,3 73 iff , All1511 Az WAR Van Gogel tot Zalm uc^I(rer<< ^Be4zstuzgQ/e^l In 1806 trad een nieuw belastingstelsel in werking. De eerste minister van Financien Isaac Jan Alexander Gogel (1765-1821) is verantwoordelijk voor deze belangrijke belastinghervorming. De wetswijzigingen van Gogel hebben tot in de twintigste tieve organisatie van de Belastingdienst voor een groot deel eeuw hun sporen achter gelaten. werd opgebouwd door Jean Henri Appelius: rechtsgeleerde, De invoering in 1806 van zijn algemene belastingstelsel be- volksvertegenwoordiger, staatsraad en minister van tekende niet alleen het einde van de provinciale belastingen Financien. Hij krijgt bekendheid door zijn bemoeienissen met en -belastingorganisaties, maar ook de oprichting van de de herzieningen van het belastingstelsel in 1816, 1819 en Nederlandse Belastingdienst. De Belastingdienst is dus dit 1821, waarbij hij sterk rekening houdt met de belangen van jaar twee eeuwen oud! zowel de Zuidelijke als de Noordelijke Nederlanden. Dit jubileum is voor het museum aanleiding om aan die tweehonderdjarige geschiedenis aandacht to schenken met In de tweede helft van de 19e eeuw, dat is dan de derde een tentoonstelling. Deze tentoonstelling begint met een periode van 1848-1893, wint het principe 'belasting betalen administratie die gebaseerd is op het gebruik van papier, naar draagkracht' terrein. In het regeringsprogramma van ganzenveer en inkt en eindigt met de computer en elektro- Thorbecke staat herziening van de financien voorop. Hij nische belastingaangifte in 2006. bepleit o.a. de afschaffing van de gemeentelijke accijnzen. Voormalige staatssecretaris van Financien en huidige minister Er wordt gedacht aan een inkomstenbelasting en een ver- van Economische Zaken, Joop Wijn leidt de bezoeker in beterde regeling van de gemeentefinancien. woord en beeld rond langs 200 jaar belastinggeschiedenis. Directeur-generaal Belastingdienst Jenny Thunnissen In 1892 en 1893 lukt het de minister van Financien Pierson, schetst een beeld van de Belastingdienst nu en in de naaste in navolging van Pruisen en Engeland, een inkomstenbelas- toekomst. ting ingevoerd to krijgen. Het is een gesplitste inkomsten- belasting, neergelegd in twee wetten: De tentoonstelling is opgebouwd uit 5 perioden en laat de - de vermogensbelastingwet van 1892, waarbij de vermogens- ontwikkeling van de Dienst zien aan de hand van voorwerpen, inkomsten fictief op 4 procent worden gesteld en beeldmateriaal