REKOMENDOWANI ORGANIZATORZY CZASU WOLNEGO REKOMENDOWANE OBIEKTY NOCLEOGOWE ORAZ GASTRONOMICZNE: Jezioro Wdzydze Ośrodek Wypoczynkowy „LARGO” Geocaching Wielewskie rowery - wypożyczalnia rowerów - szukaj skrzynek Czarnowodzianka 2, tel. 58 687 31 87/ 691 891 551, w sercu Kaszub! Wiele, ul. Dąbrowska 27, tel. 660 902 830, KOŚCIERZYNA, www.wielewskierowery.pl www.largo.pl STARA KISZEWA Jet - Stream loty paralotnią Ośrodek Wypoczynkowy „Półwysep Lipa” Wdzydze Lotnisko Borsk, tel. 500 100 788/ 517 240 062, Tucholskie www.jet-stream.pl Lipa 2, tel. 605 446 655, www.polwyseplipa.pl Bedeker - kaszubskie rękodzieło Wiele, ul. Pocztowa 7 B, tel. 605 847 758 7 Ośrodek Wypoczynkowy Koło Cae - mobilna kawiarenka Knieja Borsk „eFKa Wiele” Firma Rodzinna GMINA KARSIN Wiele, przy kąpielisku, tel. 692 489 317 6 Piątkowo 2, tel. 58 687 34 65/ 784 844 786, www.kolocae.pl www.ea-wiele.pl Abisynia 1 Przystań Nad Wdą - spływy kajakowe DZIEMIANY Borsk 34 B, tel. 694 509 513, www.kajaki.salata.pl „Jasnochówka” Domki Letniskowe 2 Wiele RM Studio- fotografia Radosław Mankiewicz Borsk, tel. 575 01 12 80 4 5 Cisewie te. 606 416 018, www.rmstudio.com.pl www.jasnochowka.pl 3 Agencja eventowa Sparker - roznieć żar przygody Karsin Półwysep Lipa, Wdzydze Tucholskie - Lipa 2 Karczma Jasnochówka tel. 601 058 336, www.sparker.pl Borsk - Jasnochówka 2, tel. 724 851 514 SZLAKI TURYSTYCZNE: Domek Pilota Osowo Borsk 6B, tel. 500 100 788 CZERSK Szlak kajakowy na rzece Wdzie www.jet-stream.pl Stolemowe Szlaki Nordic Walking Szlak rowerowy ,,Pętla Przytarnia” Wdzydzka Checz - apartamenty na Kaszubach Zamość Szlak rowerowy ,,Dookoła Jezior Wdzydzkich” Wdzydze Tucholskie 6, tel. 798 273 421 Trasa rowerowa ,,Szlak Kaszubskiej Żurawiny” www.wdzydzkachecz.pl Trasa rowerowa „W południowej 1 Kalwaria Wielewska części Wdzydzkiego Parku Krajobrazowego” Abisynia Kaszubska - domki letniskowe 5 Regionalna Izba Pamiątek Szlak turystyczny Kręgów Kamiennych Abisynia 4 B, tel. 695 279 360/ 505 010 763 2 Kościół pw. św. Mikołaja w Karsinie Szlak turystyczny Wdzydzki www.abisyniakaszubska.pl Szlak turystyczny Rzeki Zbrzycy w Wielu Przystań Nad Wdą- pokoje gościnne 6 Wieża widokowa Borsk 34 B, tel. 694 509 513 3 Kościół pw. Matki Bożej w Przytarni WARTO ZOBACZYĆ! www.kajaki.salata.pl Różańcowej w Karsinie Kaszubskie Stowarzyszenie Agroturystyczne 7 Drewniana zabudowa wsi Lotnisko w Borsku „Kościerska Chata”- noclegi Kąpielisko nad Jeziorem www.na-kaszuby.pl 4 Muzeum Ziemi Zaborskiej w Borsku Zespół ruralistyczny Wielewskim w Wielu wsi Wdzydze Tucholskie Pomnik Hieronima Popiersie Wincentego Derdowskiego w Wielu Informacja turystyczna Dofinansowano ze środków Pomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej Rogali przy szkole w Wielu Rezerwat przyrody „Kręgi Kamienne” w Odrach Centrum Informacji Turystycznej w Wielu LOKALNA ORGANIZACJA TURYSTYCZNA ,,SERCE KASZUB’’ Plac św. Jana w Karsinie ul. Świętojańska 5E, 83-400 Kościerzyna (8 km od Karsina) ul. Dąbrowska 36 B tel. (+48) 58 685 33 87, 790 200 211 Park dworski wraz Platformy widokowe z infrastrukturą tel. 58 687 34 70, www.cit.karsin.pl e-mail: [email protected] www.lot-sercekaszub.pl z alejami dojazdowymi WPK w Przytarni i Wdzydzach Pod boską w Cisewiu Tucholskich WWW.LOT-SERCEKASZUB.PL WWW.ATRAKCJE-KASZUBY.PL WWW.LOT-SERCEKASZUB.PL opieką Gmina Karsin 2 Kościół pw. św. Mikołaja w Wielu 4 Muzeum Ziemi Zaborskiej w Wielu 6 Wieża widokowa w Przytarni Pierwsze wzmianki o miejscowościach gminy pochodzą z czasów Placówka powstała w 1987 r. krzyżackich. Są to najczęściej przywileje lokacyjne wsi (Karsin otrzymał Obecny kościół jako część Gminnego Ośro- Oddana do użytku w 2020 roku wieża, taki przywilej w 1360 r.). Ziemie obecnej Gminy Karsin już od średnio- został zaprojek- dka Kultury. Jej głównym liczy 40 metrów wysokości i posiada wiecza określano mianem Zaborów. Nazwa ta poświadczona jest pod towany w 1902 r. bogactwem jest spuścizna dwa tarasy widokowe, na 27 i 37 koniec XIII w. i wywodzi się od określenia "za borem", czyli ziemia leżąca przez znanego po Leonardzie Brzezińskim. metrze. Jest to drugi najwyższy punkt w borach w stosunku do władzy pana nią zarządzającego. W skład architekta poz- Od 1954 r. zaczął on groma- widokowy na Kaszubach, zaraz po Wie- gminy wchodzi 11 sołectw: Bąk, Borsk, Cisewie, Dąbrowa, Górki, Karsin, nańskiego Roge- dzić zabytki kultury i sztuki życy. Przy wieży znajduje się również Osowo, Przytarnia, Wdzydze Tucholskie, Wiele i Zamość. Ze względu na ra Sławskiego, ludowej, czego efektem jest budynek do obsługi ruchu turystyczne- swe położenie i liczne atrakcje, rejon ten od dawna jest odwiedzany lecz w swojej zgromadzenie 365 ekspo- go i edukacji ekologicznej, izba wysta- przez rzesze turystów. Nieskażone przemysłem środowisko, piękne architekturze na- natów, w ogromnej więk- wowa. Na szczycie wieży zamontowa- jeziora, grzybodajne połacie kompleksów leśnych, liczne trasy rowero- wiązuje do mo- szości pochodzących z Ka- nych zostało osiem kamer. Cztery ka- we, piesze i kajakowe stwarzające idealne warunki do aktywnego delu poprzedniej szub południowych. Brze- mery, po jednej z każdej strony tarasu wypoczynku dla żeglarzy, wędkarzy, myśliwych, grzybiarzy i obserwato- świątyni z 1728 ziński stworzył własną szko- widokowego, służą do udostępniania rów przyrody. Połowę powierzchni gminy stanowią lasy, a 26% zajmuje r., która została łę hau kaszubskiego, wy- podglądu z wieży online, a cztery pozo- Wdzydzki Park Krajobrazowy. rozebrana w 1894 r. ze względu na zły stan. Kościół zbudowany jest różniającego się precyzją stałe kamery do monitorowania terenu w stylu neobarokowym na planie krzyża. Wewnątrz znajdują się wykonania i swoistą kolory- wokół wieży. polichromie oraz wiele zabytkowych obrazów, feretronów, mon- Wiele jest jedną styką. Wyrabiał również róż- z miejscowości strancji, kielichów. W kościele znajduje się XVII – wieczny obraz ne przedmioty z rogu bydlęcego, w tym bardzo efektowne tabakierki. na Kaszubach, gdzie Matki Boskiej Pocieszenia malowany olejem na płótnie. Innym cen- Najstarsze muzealia pochodzą z końca XVIII w., 144 z XIX., w tym na corocznie w lipcu nym zabytkiem jest dzwon z 1686 r. odlany przez A. Wiwercka 1 Kalwaria Wielewska odbywają się pewno 17 z pierwszej jego połowy 167 z pierwszej połowy XX w. 7 Drewniana zabudowa wsi w Borsku Kaszubskie Spotkania z Gdańska. z Folklorem Świata, czyli Festiwal Folkloru. Wiele, ul. Derdowskiego 1 Wiele, ul. Dąbrowska 32 tel. 58 687 34 91, www.kalwariawielewska.pl tel. 58 687 34 70 3 Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Karsinie 5 Regionalna Izba Pamiątek w Karsinie Drewniany budynek kościoła W miejscowości Karsin został zbudowany w stylu neo- przy Zespole Szkół nr 1 gotyckim zwanym również „wiej- mieści się Regionalna skim gotykiem”. Charakterysty- Izba Pamiątek, groma- czna wieża kościelna stanowi dząca ślady przeszłości, główny motyw gminnego her- świadczące o bogatych bu. Na uwagę zasługuje wy- tradycjach regionu. Pla- Kalwaria Wielewska leży na malowniczych, zalesionych stokach Białej posażenie kościoła oraz niespo- cówka istnieje od 30 lat, Góry nad Jeziorem Wielewskim. To kaszubskie sanktuarium Męki tykane w kościołach rozwiąza- a jej inicjatorami byli ówczesny kierownik Sołecka wieś Borsk, licząca ponad 170 mieszkańców, jest najmniej- Pańskiej jest jedyną Kalwarią w diecezji Pelplińskiej. Powstała z inicja- nia architektoniczne. Powstał szym sołectwem gminy Karsin. Borsk wyróżnia się rzadko spotykanym tywy miejscowego proboszcza – ks. Józefa Szydzika. Inicjator i budow- w latach 1904-1906, począt- szkoły Albin Pobłocki i historyk z Uniwersytetu nagromadzeniem tradycyjnej drewnianej zabudowy z początków XX w., niczy kalwarii chciał, aby była ona upamiętnieniem I wojny światowej kowo jako kaplica, a następnie położonej w centrum wsi. i poległych na niej żołnierzy, jak i też stanowiła pociechę dla osieroco- przekształcony w kościół filialny Gdańskiego prof. Józef nych, którzy w czasie wojny utracili swoich najbliższych. Miała podtrzy- wielewskiej parafii. Większość Borzyszkowski. Obecnie w zbiorach Izby, oprócz monet i banknotów, mywać ducha katolickiego i polskiego wśród ludu kaszubskiego. wyposażenia kościoła pocho- znajduje się prawie 200 eksponatów oraz ogromna ilość starych Zamysł założenia Kalwarii narodził się najprawdopodobniej około roku dzi z dwudziestolecia między- zdjęć. Do osobliwości wystawy należą mapka części Karsina z 1890 CIEKAWOSTKA 1905, choć pierwsze starania o pozwolenie na budowę datowane są wojennego, wówczas to świą- roku, sekstans – przyrząd służący do określania szerokości geograficz- dopiero na rok 1915. W skład Kalwarii wchodzą 23 obiekty: 14 kaplic, tynia uzyskała ostateczny kształt. nej na podstawie pomiaru wysokości Słońca, a także fragmenty 6 kompozycji rzeźbiarskich, święte schody, ambona, pustelnia. Pod biżuterii kobiecej z XIX w., oraz liczne przedmioty z czasu II wojny Na terenie gminy znajduje się 177 obiektów zabytkowych względem wielkości i formy kaplice są bardzo zróżnicowane i nawiązu- Karsin, ul. Długa 192 światowej. tel. 58 680 04 15 wpisanych do Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków, ją do nurtu architektury modernistycznej. Od 1962 roku Kalwaria Karsin, ul. Długa 167 z czego 6 jest na liście Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Wielewska wpisana jest do rejestru zabytków. tel. 58 687 31 79 WWW.LOT-SERCEKASZUB.PL WWW.ATRAKCJE-KASZUBY.PL WWW.LOT-SERCEKASZUB.PL WWW.ATRAKCJE-KASZUBY.PL .