Strategia rozwoju turystyki i współpracy transgranicznej gmin: Białopole, Dorohusk, Dubienka, Horodło, Kamień, Leśniowice, Wojsławice, Żmudź i gminy Huszcza Luty 2017 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Ziemi Chełmskiej” Pl. Nieodległości 1, pok. 330, 22-100 Chełm [email protected], www.ziemiachelmska.pl tel./fax 82 562-75-71 Strategia rozwoju turystyki i współpracy transgranicznej gmin: Białopole, Dorohusk, Dubienka, Horodło, Kamień, Leśniowice, Wojsławice, Żmudź i gminy Huszcza SPIS TREŚCI 1. WSTĘP ...................................................................................................................................................... 4 1.1. Cel, zakres i metoda opracowania ...........................................................................................6 1.2. Trendy w polskiej turystyce ......................................................................................................8 1.3. Informacje ogólne o partnerach ..............................................................................................9 DIAGNOZA STANU OBECNEGO .................................................................................................................. 18 1.4. Uwarunkowania przyrodniczo-krajobrazowe ................................................................ 18 1.4.1. Walory przyrodnicze................................................................................................................. 18 1.4.2. Ochrona przyrody i krajobrazu............................................................................................. 26 1.5. Walory historyczno-kulturowe ............................................................................................. 37 1.5.1. Historia .......................................................................................................................................... 37 1.5.2. Zabytki............................................................................................................................................ 42 1.5.3. Kultura ........................................................................................................................................... 62 1.6. Infrastruktura turystyczna ..................................................................................................... 71 1.6.1. Baza noclegowa ........................................................................................................................... 71 1.6.2. Baza gastronomiczna ................................................................................................................ 77 1.6.3. Szlaki turystyczne ...................................................................................................................... 79 1.6.4. Baza sportowo–rekreacyjna ................................................................................................... 85 1.7. Analiza ruchu turystycznego .................................................................................................. 90 1.8. Dostępność komunikacyjna ................................................................................................... 95 1.9. Poziom rozwoju usług ........................................................................................................... 103 1.10. Podejmowane działania marketingowe i promocyjne .............................................. 104 2. ANALIZA SWOT ................................................................................................................................ 106 2.1. Mocne i słabe strony............................................................................................................... 108 2.2. Szanse i zagrożenia ................................................................................................................. 111 3. PLAN STRATEGICZNY WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ W ZAKRESIE TURYSTYKI 115 2 Strategia rozwoju turystyki i współpracy transgranicznej gmin: Białopole, Dorohusk, Dubienka, Horodło, Kamień, Leśniowice, Wojsławice, Żmudź i gminy Huszcza 3.1. Wizja turystyczna .................................................................................................................... 118 3.2. Misja turystyczna..................................................................................................................... 119 3.3. Priorytety, cele strategiczne, kierunki działań ............................................................ 120 4. PLANY DZIAŁANIA W ZAKRESIE PROMOCJI I MARKETINGU TURYSTYCZNEGO ....... 132 5. MONITOROWANIE WDRAŻANIA STRATEGII ......................................................................... 142 6. PODSUMOWANIE ............................................................................................................................. 147 „Strategia rozwoju turystyki i współpracy transgranicznej gmin: Białopole, Dorohusk, Dubienka, Horodło, Kamień, Leśniowice, Wojsławice, Żmudź i Gminy Huszcza” - STRESZCZENIE ............................................................................................................................................. 149 The Strategy of tourism development and cross-border cooperation of Municipalities Białopole, Dorohusk, Dubienka, Horodło, Kamień, Leśniowice, Wojsławice, Żmudź and Municipality Huszcza - ABSTRACT ......................................................................................................... 165 Стратегія розвитку туризму та транскордонного співробітництва Гмін: Білополе, Дорогуськ, Дубенка, Городло, Камінь, Лесьньовіце, Войславіце Жмудзь, Гуща - СКОРОЧЕННЯ ........................................................................................................................................... 184 SPIS TABEL .................................................................................................................................................... 204 SPIS RYSUNKÓW ......................................................................................................................................... 205 3 Strategia rozwoju turystyki i współpracy transgranicznej gmin: Białopole, Dorohusk, Dubienka, Horodło, Kamień, Leśniowice, Wojsławice, Żmudź i gminy Huszcza 1. WSTĘP „Strategia rozwoju turystyki i współpracy transgranicznej gmin: Białopole, Dorohusk, Dubienka, Horodło, Kamień, Leśniowice, Wojsławice, Żmudź i gminy Huszcza” powstała na bazie „Strategii rozwoju turystyki i współpracy transgranicznej Gmin Leśniowice, Żmudź, Wojsławice, Dorohusk i Gminy Huszcza”, opracowanej w ramach partnerskiego projektu pn. „Współpraca polsko–ukraińska na rzecz rozwoju turystyki na obszarze przygranicznym”, dofinansowanego z Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina. Głównym celem projektu była poprawa atrakcyjności turystycznej oraz wspieranie procesów pełnego wykorzystania potencjału turystycznego obszaru gmin Leśniowice, Dorohusk, Wojsławice i Żmudź (po stronie polskiej) oraz gminy Huszcza (po stronie ukraińskiej). Działaniami służącymi wypełnianiu zdefiniowanego celu była realizacja zadań służących eliminacji problemów rozwojowych identyfikowalnych w obszarze niepełnego wykorzystania potencjału turystycznego, którym charakteryzują się obszary i tereny podległe wskazanym samorządom. Strategia rozwoju jest podstawowym i niezbędnym dokumentem w procesie planowania i prognozowania kierunków rozwoju na różnych szczeblach. Wskazuje uwarunkowania wpływające na rozwój bądź jego spowolnienie oraz podsumowuje potencjał regionu, którego dotyczy, jak również wskazuje jego mocne strony i szanse, identyfikuje problemy i zagrożenia, określa cele oraz metody osiągania celów w konkretnej dziedzinie. „Strategia rozwoju turystyki i współpracy transgranicznej gmin: Białopole, Dorohusk, Dubienka, Horodło, Kamień, Leśniowice, Wojsławice, Żmudź i gminy Huszcza” to strategia sektorowa – cząstkowa. Tworzy ona ramy do realizacji konkretnych zadań, które nie są objęte innymi dokumentami strategicznymi, przyczyni się także do skoordynowania działań planowanych lub podejmowanych w innych sferach. Przedmiotowa strategia obejmuje turystykę i współpracę transgraniczną – dwie dziedziny, które w połączeniu mają doprowadzić do rozwoju gospodarczego obszaru, dzięki kompleksowym, podejmowanym w partnerstwie działaniom, wykorzystującym potencjał turystyczny dziewięciu gmin. Turystyka to jedna z branż, które w ostatnich latach cechuje wyjątkowo szybkie tempo rozwoju. Podejmowanie strategii rozwoju oraz nawiązywanie różnych form współpracy przez samorządy jest niezwykle istotne dla ożywienia lokalnej gospodarki. Dążąc do rozwoju gospodarczego, wiele regionów rozwija strategie rozwoju w oparciu o sektor turystyki, stawiając na kompleksowe i innowacyjne produkty turystyczne oraz marki lokalne służące promocji produktów lokalnych. Dobrze zaplanowane 4 Strategia rozwoju turystyki i współpracy transgranicznej gmin: Białopole, Dorohusk, Dubienka, Horodło, Kamień, Leśniowice, Wojsławice, Żmudź i gminy Huszcza i konsekwentne działania, poparte wnikliwą analizą potrzeb rynku i posiadanego potencjału, w przyszłości będą skutkować oczekiwanym wzrostem jakości oraz konkurencyjności zasobów turystycznych obszaru. Starania wkładane w stworzenie unikalnej marki turystycznej wykorzystującej lokalną kulturę, tradycję, zasoby przyrodnicze i krajobrazowe oraz kapitał ludzki stanowią najbardziej perspektywiczną inwestycję w rozwój turystyki na danym terenie. Położenie transgraniczne gmin, które będą wdrażać przedmiotową strategię, stwarza duże możliwości dla aktywizacji obszarów przygranicznych,