Działalność naukowo-dydaktyczna Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie w 2016 roku INSTYTUT GEOGRAFII Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Działalność naukowo-dydaktyczna Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie w 2016 roku pod redakcją Danuty Piróg Kraków 2017 Redakcja merytoryczna: Danuta Piróg Przygotowanie materiałów do druku, redakcja techniczna i korekta: Małgorzata Szelińska-Kukulak ISBN 978-83-8084-068-3 Instytut Geografii Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie ul. Podchorążych 2 30-084 Kraków tel. (+48) 126 62 62 45 tel./faks (+48) 126 62 62 43 e-mail: [email protected] www.up.krakow.pl/geo/ WPROWADZENIE Rok 2016 był dla Instytutu Geografii nie tylko okresem dalszego rozwoju w sferze naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej, ale i czasem obchodów 70. lecia geografii w Uniwersytecie Pedagogicznym. Cała uniwersytecka społeczność świętowała siedemdziesiątą rocznicę powołania w dniu 11 maja 1946 roku Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie, na której rozpoczęto kształcenie kandydatów do profesji nauczycielskiej, w tym do zawodu nauczyciela geografii. Pracownicy Instytutu Geografii w sposób szczególny celebrowali ten jubileusz podczas 61. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, który Instytut zorganizował wspólnie z Krakowskim Oddziałem Polskiego Towarzystwa Geograficznego w murach naszej uczelni w dniach 27 - 29. VI. 2017. Zjazd poprzedzała sesja jubileuszowa, podczas której dyrekcja dokonała podsumowania działalności Instytutu Geografii w latach 1946-2016. Kluczowym momentem w trakcie sesji było wręczenie przez Dyrektora dyplomów: Zasłużony dla Instytutu Geografii długoletnim emerytowanym pracownikom. Dowodem na dynamiczny rozwój naukowy Instytutu Geografii było uzyskanie przez czworo pracowników stopni naukowych, w tym doktora habilitowanego w obszarze nauk przyrodniczych, w dziedzinie nauk o Ziemi, w dyscyplinie geografia przez Tomasza Bryndala (specjalność geografia fizyczna) i Danutę Piróg (specjalność geografia społeczno-ekonomiczna) oraz doktora nauk o Ziemi w zakresie geografii przez Dorotę Chmielowską i Witolda Juchę. W roku 2016 pracownicy i doktoranci opublikowali sześć monografii naukowych. Siedemnastu pracowników było współautorami lub autorami artykułów z bazy Journal Citation Reports a 34 osoby prezentowały wyniki swoich badań w artykułach drukowanych w czasopismach z listy B. Nadto, pracownicy z sukcesami pozyskiwali fundusze na realizację zadań badawczych. Dr hab. Jacek Szmańda, prof. UP otrzymał grant Narodowego Centrum Nauki na zakup aparatury badawczej, dzięki czemu Instytut Geografii wzbogacił się o analizator wielkości i kształtów cząstek–Mastersizer 3000. Dr Łukasz Quirini-Popławski został laureatem konkursu FUGA 5 na staż krajowy po uzyskaniu stopnia doktora. Nadto dr Piotr Dolnicki był kierownikiem XXXIX Wyprawy Polarnej IGF PAN (Polska Stacja Polarna Hornsund im. Stanisława Siedleckiego; 9170 Longyearbyen Svalbard, Norwegia). Pracownicy Instytutu zintensyfikowali też swoją działalność popularyzatorską oraz współpracę z interesariuszami zewnętrznymi poprzez organizację lub czynny udział w takich przedsięwzięciach jak, m.in.: Światowy 5 Dzień Ziemi, Światowy Tydzień Przedsiębiorczości, Uniwersytecki Fakultet Geograficzny. Jak wskazują sprawozdania kierowniczek i kierowników Zakładów za 2016 r. w Instytucie prowadzone są różnorodne prace badawcze, związane głównie z problematyką geografii fizycznej, geologii, ekorozwoju i kształtowania środowiska, geografii społecznej, ekonomicznej, dydaktyki geografii, przedsiębiorczości i geografii turyzmu. Kierunki badań nawiązują do zainteresowań pracowników poszczególnych Zakładów/Pracowni i ich specjalności naukowych. Pracownicy Zakładu Dydaktyki Geografii prowadzili badania z zakresu dydaktyki geografii, geografii społecznej oraz turystyki kulturowej ze szczególnym uwzględnieniem: dydaktyki szkoły wyższej i jakości kształcenia; edukacji ekologicznej i środowiskowej; efektywności procesu kształcenia geograficznego w szkole; metodologii badań z zakresu geografii społecznej, zwłaszcza innowacji z zakresu metod i technik społecznych badań jakościowych; metod i narzędzi diagnozowania predyspozycji zawodowych; przechodzenia absolwentów studiów geograficznych na rynek pracy i funkcjonowania człowieka na rynku pracy w zmieniających się warunkach, na przykładzie absolwentów studiów wyższych; przygotowywania kandydatów do zawodu nauczyciela geografii; tożsamości regionalnej i edukacji mniejszości narodowych oraz etnicznych w Polsce; wykorzystania nowoczesnych technologii w procesie kształcenia. Pracownicy ZDG aktywnie uczestniczyli w międzynarodowych projektach badawczych, np.: Erasmus+ Programme – Key Action 2 – Strategic Partnership „Reaching the Lost Generation”(2014-2017), n⁰14/KA2AE/SZ/2376 P2, EduNet Foundation for New Educational Resources (Węgry) I Erasmus+ Programme “Retail Sector Competencies for all Teachers”(ReCall) nr 2015-1-DE02-KA202- 00-2315 (1.11.2015-31.10. 2017) (A. Świętek, W. Osuch). Brali aktywny udział w konferencjach naukowych zagranicznych, międzynarodowych i krajowych. Wszyscy pracownicy ZDG są czynnie zaangażowani w działalność organizacyjną na szczeblu instytutu oraz wydziału. B. Wójtowicz jest Kierownikiem Zakładu Dydaktyki Geografii. W. Osuch pełni funkcję prodziekana ds. studenckich na Wydziale Geograficzno-Biologicznym. D. Piróg jest zastępcą 6 dyrektora Instytutu Geografii do spraw nauki i współpracy z zagranicą oraz koordynatorem wyjazdów Erasmus w Instytucie Geografii, członkiem Wydziałowej Komisji ds. Oceny Pracowników Naukowych, członkiem zespołu ds. parametryzacji, członkiem zespołu ds. jakości kształcenia w Instytucie Geografii. A. Świętek jest kierownikiem praktyk zawodowych (pedagogicznych). W zakresie naukowym dr hab. Bożena Wójtowicz, prof. UP uczestniczyła w 6 konferencjach w tym w 2 międzynarodowych w Rosji oraz 2 konferencjach zagranicznych i 2 krajowych, na których wygłosiła referaty nt: Rola i znaczenie ośrodków dydaktycznych w edukacji przyrodniczej w opinii uczniów na przykładzie Ojcowskiego Parku Narodowego oraz wspólnie z Danutą Piróg, Wiktorem Osuchem, Agnieszką Świętek i Mariolą Tracz referat w sesji plenarnej na zaproszenie LXI Zjazd Polskiego Towarzystwa Geograficznego „Tradycja i nowoczesność w geografii”, Kraków, 27-29.06.2016 r. na temat: Wpływ przemian społeczno-gospodarczych na geografię jako kierunek studiów w Polsce. B. Wójtowicz była współorganizatorem: The V International scientific and practical conference ,,Natural and cultural heritage: intersubject investigations, preservation and development”, która odbyła się w dniach 30-31.X. 2016 roku w Sankt Petersburgu, gdzie w sesji plenarnej wygłosiła referaty. nt: Tourist attractions the Middle East and their impact on development of tourism in the development of terrorism in 2005-2014 oraz referat: Cultural Heritage of Podkarpacie as a significant element of the tourist strategy. B. Wójtowicz jako kierownik koordynowała badania statutowe dotyczące efektywności procesu kształcenia geograficznego w zreformowanej szkole oraz historii geografii i dydaktyki geografii. Opublikowała 3 artykuły z listy „B” MNiSW (14 pkt, 12 pkt, 8 pkt), jeden artykuł w języku angielskim zamieszczony w zagranicznym czasopiśmie naukowym: Journal of Tourism and Hospitality Management (doi: 10.17265/2328-2169/2016.02.001), 3 artykuły w materiałach z konferencji (Web of Science, SCOPUS) oraz rozdział w monografii polskiej. Jest opiekunem naukowym dwojga doktorantów (Mateusz Ćwikła, Kamila Płazińska). Wypromowała na studiach stacjonarnych 8 licencjatów i 8 dyplomantów. Była recenzentem trzech artykułów z listy ,,B” oraz 5 rozdziałów w monografii. Dr hab. Wiktor Osuch, prof. UP skoncentrował się głównie na realizacji dwóch unijnych projektów międzynarodowych, EduNet Foundation for New Educational Resources i Retail Sector Competencies for all Teachers. W. Osuch w roku 2016 uczestniczył aktywnie w 4 konferencjach naukowych, w tym trzech międzynarodowych i jednej zagranicznej w Ostrawie z referatem na zaproszenie w sesji plenarnej. Opublikował dwa artykuły z listy B, trzy rozdziały w monografiach (w tym jeden w języku angielskim). Był opiekunem naukowym dwóch doktorantek: Anny Banias i Moniki Borgiasz. Wypromował 7 magistrantów, 10 licencjatów oraz 8 dyplomantów. 7 Najważniejszym osiągnięciem dr hab. Danuty Piróg, prof. UP w roku 2016 było uzyskanie stopnia doktora habilitowanego w obszarze nauk przyrodniczych, w dziedzinie nauk o Ziemi w dyscyplinie geografia: specjalność: geografia społeczno-ekonomiczna, nadanego jej przez Radę Wydziału Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego. D. Piróg kontynuowała badania dotyczące relacji studia wyższe-rynek pracy oraz optymalizowania procesu diagnozowania predyspozycji zawodowej osób w wieku adolescencji. W pierwszym z wymienionych nurtów D. Piróg skupiła się na ustaleniu roli strategii poszukiwania pracy, poziomu opanowanych przez absolwentów studiów geograficznych kompetencji oraz wybranych uwarunkowań zewnętrznych, decydujących o tempie i jakości tranzycji absolwenckich a także opóźnień we wkraczaniu na rynek pracy. W nurcie drugim D. Piróg prowadziła badania dotyczące efektywności stosowania komiksów w poradnictwie zawodowym, realizowanym zgodnie z paradygmatem biograficznej refleksyjności. Nowym obszarem badań, którym zajęła się D. Piróg w omawianym okresie, były mechanizmy dokonywania wyboru usług edukacyjnych na poziomie wyższym. Efektem badań naukowych jest 7 publikacji, w tym jeden artykuł w czasopiśmie z listy