Załącznik do Uchwały Nr XXXIII/213/17 Rady Miejskiej w Szydłowcu z dnia 21 kwietnia 2017 r. Gminny Program Rewitalizacji Gminy Szydłowiec 2016 - 2023 Kwiecień, 2017 r. Zadanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej, w ramach Programu Pomoc Techniczna 2014 - 2020 Zamawiający: Gmina Szydłowiec Urząd Miejski w Szydłowcu Rynek Wielki 1 26-500 Szydłowiec Wykonawca: Green Key ul. Nowy Świat 10a/15 60 - 583 Poznań www.greenkey.pl Gminny Program Rewitalizacji Gminy Szydłowiec 2016 - 2023 Właściciel firmy: mgr Joanna Masiota - Tomaszewska Autorzy opracowania: mgr Joanna Walkowiak – Kierownik Zespołu Projektowego mgr inż. Łukasz Gińko mgr Andrzej Karkowski mgr Wojciech Pająk Kwiecień, 2017 r. Green Key Gminny Program Rewitalizacji Gminy Szydłowiec 2016-2023 WYKAZ SKRÓTÓW CKE – Centralna Komisja Egzaminacyjna CT – Cel tematyczny DW – droga wojewódzka EFRR – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFS – Europejski Fundusz Społeczny FS – Fundusz Spójności GPR – Gminny Program Rewitalizacji GUS – Główny Urząd Statystyczny IZ – Instytucja Zarządzająca MOPS – Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej MPZP – Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego MŚP – Małe Średnie Przedsiębiorstwa NGO – organizacja pozarządowa (non-government organization) NFOŚiGW – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej OKE – Okręgowa Komisja Egzaminacyjna ONZ – Organizacja Narodów Zjednoczonych OZE – Odnawialne Źródła Energii PKD 2007 – Polska Klasyfikacja Działalności 2007 PKP – Polskie Koleje Państwowe RCB-M – Regionalne Centrum Biblioteczno-Multimedialne RPO WM – Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego SAR – Szydłowiecka Akademia Rodziny SSE – Specjalna Strefa Ekonomiczna WPF – Wieloletnia Prognoza Finansowa WTZ – Warsztaty Terapii Zajęciowej 3 Green Key Gminny Program Rewitalizacji Gminy Szydłowiec 2016-2023 SPIS TREŚCI I. WSTĘP............................................................................................................... 7 1.1. PODSTAWA PRAWNA .................................................................................................... 7 1.2. METODA OPRACOWANIA GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI ............................... 7 II. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY SZYDŁOWIEC .............................. 10 2.1. POŁOŻENIE ................................................................................................................. 10 2.2. ŚRODOWISKO I INFRASTRUKTURA ............................................................................. 12 2.2.1. ŚRODOWISKO I UŻYTKOWANIE GRUNTÓW ................................................................. 12 2.2.2. INFRASTRUKTURA ...................................................................................................... 14 2.3. SPOŁECZEŃSTWO ...................................................................................................... 15 2.4. GOSPODARKA ............................................................................................................ 23 2.5. ROLNICTWO ................................................................................................................ 24 2.6. TURYSTYKA I REKREACJA .......................................................................................... 24 2.7. KULTURA .................................................................................................................... 26 III. DIAGNOZA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI .............................................................................................. 27 3.1. PODSTAWA PRAWNA I WYTYCZNE NIEZBĘDNE DO WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I REWITALIZACJI ........................................................................ 27 3.2. WYZNACZENIE PORÓWNYWALNYCH JEDNOSTEK PRZESTRZENNYCH DO CELÓW ANALIZY WYSTĘPUJĄCYCH ZJAWISK ............................................................. 29 3.3. SZCZEGÓŁOWA DIAGNOZA OBSZARU REWITALIZACJI ............................................... 32 3.3.1. SFERA SPOŁECZNA .................................................................................................... 33 3.3.1.1. DEPOPULACJA – TENDENCJA W ZMIANACH LICZBY LUDNOŚCI ................................ 33 3.3.1.2. ZAAWANSOWANIE PROCESU STARZENIA SIĘ LUDNOŚCI ......................................... 40 3.3.1.3. PROBLEMY RYNKU PRACY ....................................................................................... 44 3.3.1.4. SAMOWYSTARCZALNOŚĆ EKONOMICZNA LUDNOŚCI I GOSPODARSTW DOMOWYCH................................................................................................................ 50 3.3.1.5. PRZESTĘPCZOŚĆ ..................................................................................................... 55 3.3.2. SFERA GOSPODARCZA ............................................................................................... 61 3.3.3. SFERA PRZESTRZENNO-FUNKCJONALNA ................................................................... 67 3.3.4. ZDEGRADOWANE PRZESTRZENIE – ANALIZA JAKOŚCIOWA ....................................... 76 3.3.5. PODSUMOWANIE ANALIZY WSKAŹNIKOWEJ ............................................................... 78 3.3.6. WYZNACZENIE OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI ............... 85 IV. WIZJA STANU OBSZARU PO PRZEPROWADZONEJ REWITALIZACJI, CELE REWITALIZACJI I KIERUNKI DZIAŁAŃ ................. 90 4.1. WIZJA STANU OBSZARU PO PRZEPROWADZONEJ REWITALIZACJI ............................. 90 4 Green Key Gminny Program Rewitalizacji Gminy Szydłowiec 2016-2023 4.2. CELE REWITALIZACJI I ODPOWIADAJĄCE IM KIERUNKI DZIAŁAŃ SŁUŻĄCE ELIMINACJI LUB OGRANICZENIU ZDIAGNOZOWANYCH NEGATYWNYCH ZJAWISK ..................................................................................................................... 90 V. PRZEDSIĘWZIĘCIA I PROJEKTY REWITALIZACYJNE ................................ 93 VI. MECHANIZMY INTEGROWANIA DZIAŁAŃ REWITALIZACYJNYCH ......... 152 6.1. MECHANIZMY ZAPEWNIANIA KOMPLEMENTARNOŚCI MIĘDZY POSZCZEGÓLNYMI PROJEKTAMI REWITALIZACYJNYMI ORAZ POMIĘDZY DZIAŁANIAMI PODMIOTÓW I FUNDUSZY NA OBSZARZE OBJĘTYM PROGRAMEM REWITALIZACJI ................................................................................... 152 6.2. MECHANIZMY WŁĄCZENIA MIESZKAŃCÓW, PRZEDSIĘBIORCÓW ORAZ INNYCH PODMIOTÓW I GRUP AKTYWNYCH NA TERENIE GMINY W PROCES REWITALIZACJI ......................................................................................................... 156 VII. OPIS POWIĄZAŃ GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI ......................................................... 161 7.1. OPIS POWIĄZAŃ GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Z STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY SZYDŁOWIEC ................................................................................................. 161 7.2. OPIS POWIĄZAŃ GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Z STRATEGIĄ ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY SZYDŁOWIEC ..................... 162 7.3. OPIS POWIĄZAŃ GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI Z STRATEGIĄ ROZWOJU GMINY SZYDŁOWIEC NA LATA 2015-2025 ................................................. 163 VIII. FINANSOWANIE GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI I HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁAŃ ................................................. 165 IX. OPIS STRUKTURY ZARZĄDZANIA REALIZACJĄ GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI ...................................................................... 175 X. SYSTEM MONITOROWANIA I OCENY GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI ............................................................................................ 178 XI. OKREŚLENIE NIEZBĘDNYCH ZMIAN W UCHWAŁACH ............................ 185 5 Green Key Gminny Program Rewitalizacji Gminy Szydłowiec 2016-2023 XII. WSKAZANIE KONIECZNOŚCI UTWORZENIA SPECJALNEJ STREFY REWITALIZACJI ............................................................................. 185 XIII. WSKAZANIE SPOSOBU REALIZACJI GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI W ZAKRESIE PLANOWANIA I ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ......................................... 186 13.1. ZAKRES NIEZBĘDNYCH ZMIAN W STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO .............................................................. 186 13.2. MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO I MIEJSCOWE PLANY REWITALIZACJI KONIECZNE DO UCHWALENIA ALBO ZMIANY ........................ 187 XIV. PODSUMOWANIE I POSTANOWIENIA KOŃCOWE ................................... 187 SPIS RYCIN ........................................................................................................................ 189 SPIS TABEL ........................................................................................................................ 190 SPIS WYKRESÓW ............................................................................................................... 192 WYKORZYSTANE MATERIAŁY I OPRACOWANIA ............................................. 193 ZAŁĄCZNIKI .......................................................................................................... 194 6 Green Key Gminny Program Rewitalizacji Gminy Szydłowiec 2016-2023 I. WSTĘP 1.1. PODSTAWA PRAWNA Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2015 poz. 1777, ze zm.), określiła zasady oraz tryb przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji. Samorządy otrzymały podstawę prawną do podjęcia kompleksowych działań służących rewitalizacji obszarów zdegradowanych. Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz