EVROPSKI UNIVERZITET BRČKO DISTRIKT PRAVNI FAKULTET BRČKO IZUDIN ŠARIĆ DOKTORSKA DISERTACIJA „SPORNE TAČKE U UTVRĐIVANJU GRANIČNE CRTE BOSNE I HERCEGOVINE SA SUSJEDIMA I MOGUĆI NAČIN RJEŠAVANJA ISTIH“ BRČKO, 2016. GODINA 0 EVROPSKI UNIVERZITET BRČKO DISTRIKT PRAVNI FAKULTET BRČKO DOKTORSKA DISERTACIJA „SPORNE TAČKE U UTVRĐIVANJU GRANIČNE CRTE BOSNE I HERCEGOVINE SA SUSJEDIMA I MOGUĆI NAČIN RJEŠAVANJA ISTIH“ STUDENT: Mr.sc. IZUDIN ŠARIĆ OBLAST: PRAVO SMJER: DRŽAVNO I MEĐUNARODNO JAVNO PRAVO MENTOR: PROF. DR. NENAD AVRAMOVIĆ BRČKO, 2016. GODINA 1 SADRŽAJ: UVOD ........................................................................................................................................ 6 METODOLOGIJA .................................................................................................................. 8 GLAVA I .................................................................................................................................... RELEVANTNA PRAVILA KOJA SE ODNOSE NA DRŽAVNE GRANICE ............... 15 1. Istorijski razvoj pojma granice ......................................................................................... 15 2. Definicija državne granice ................................................................................................ 19 3. Vrste granica ..................................................................................................................... 20 3.1. Prirodne granice ......................................................................................................... 21 3.2 Vještačke granice ........................................................................................................ 22 4. Državne granice usled teritorijalnih promjena ................................................................. 23 4.1. Prirodna akcesija ........................................................................................................ 23 4.2 Okupacija teritorija ………………………………………………………………….24 4.3 Ustupanje (cesija) ........................................................................................................ 25 4.4. Stjecanje teritorija silom oružja ................................................................................. 25 4.5. Dosjelost (usucapio) ................................................................................................... 26 5. Postupak delimitacije i demarkacije granica .................................................................... 27 6. Međunarodna pravila za utvrđivanje državnih granica .................................................... 29 6.1. Pravila utvrđivanja granica na planinama .................................................................. 29 6.2. Pravila utvrđivanja granica na rijekama..................................................................... 30 6.3. Jezera kao prirodne granice među državama ............................................................. 31 7. Utvrđivanje državnih granica na moru ............................................................................. 32 7.1. Granice unutrašnjih morskih voda ............................................................................. 34 7.2. Granice arhipelaških voda .......................................................................................... 39 7.3. Teritorijalno more ...................................................................................................... 41 8. Državne granice u vazdušnom prostoru ........................................................................... 43 9. Načelo „uti possidetis“ ..................................................................................................... 45 2 10. Pravni značaj ugovora o granicama u međunarodnom pravu ......................................... 48 11. Primjeri neriješenih sporova oko granica u svijetu......................................................... 51 11.1. Abhazija i Južna Osetija .......................................................................................... 52 11.2. Krim ......................................................................................................................... 54 11.3. Kosovo ..................................................................................................................... 57 11.4. Tibet ......................................................................................................................... 60 11.5. Faklandski otoci ....................................................................................................... 63 11.6. Tajvan ...................................................................................................................... 66 11.7. Palestina ................................................................................................................... 68 11.8. Istočno kinesko more .............................................................................................. 72 11.9. Zapadna Sahara ....................................................................................................... 76 11.10. Arktik i teritorijalni sporovi .................................................................................. 77 12. Teritorijalni sporovi zemalja članica Evropske Unije (EU) .......................................... 81 12.1. Velika Britanija i Španija – spor oko Gibraltara ..................................................... 81 12.2. Spor na Kipru .......................................................................................................... 82 12.3. Spor Republike Irske i Velike Britanije .................................................................. 83 12.4. Spor Švajcarske, Austrije i Nemačke ...................................................................... 85 12.5. Spor Holandije i Njemačke ..................................................................................... 85 13. Mješovite komisije za razgraničenje država .................................................................. 86 14. Postupak i organi za rješavanje graničnih sporova ......................................................... 88 14.1. Arbitraža .................................................................................................................. 89 14.2. Stalni arbitražni sud ................................................................................................ 89 14.3. Međunarodni sud pravde ......................................................................................... 91 14.4. Međunarodni tribunal za pravo mora u Hamburgu ................................................. 94 15. Presude Međunarodnog suda pravde u sporovima oko granica ..................................... 95 15.1. Minquiers i Ecrehos (Francuska / Velika Britanija) ................................................ 96 15.2. Suverenitet nad određenim kopnenu granicu (Belgija / Nizozemska) ..................... 97 3 15.3. Hram Preah Vihear (Kambodža / Tajland) .............................................................. 97 15.4. Granični spor (Burkina Faso / Mali) ....................................................................... 98 GLAVA II .................................................................................................................................. HISTORIJSKE GRANICE BOSNE I HERCEGOVINE ................................................ 100 1. Bosna i Hercegovina u sastavu Kraljevine SHS .......................................................................... 100 2. Bosna i Hercegovina u vrijeme Kraljevine Jugoslavije .............................................................. 100 3. Bosne i Hercegovine u sastavu Federativne Narodne Republike Jugoslavije (FNRJ) i Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ) ............................................................... 101 3.1. Bosna i Hercegovina u Drugom svjetskom ratu ................................................................... 102 3.2. Bosna i Hercegovina u okviru Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ) .. 106 GLAVA III .............................................................................................................................................. DRŽAVNE GRANICE MEĐUNARODNO PRIZNATE BOSNE I HERCEGOVINE .............. 110 1. Od raspada SFRJ do međunarodnog priznanja državnih granica Bosne i Hercegovine ............. 110 2. Pravni temelj za utvrđivanje državnih granica Bosne i Hercegovine .......................................... 119 3. Značaj načela „Uti possidetis“ kao i Mišljenja broj 3 Arbitražne komisije Evropske .................... unije na pitanje granica Bosne i Hercegovine ................................................................................. 121 4. Aneks 4 Općeg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini .......................................... 123 5. Formiranje i nadležnost mješovitih komisija za državne granice Bosne i Hercegovine ............ 124 6. Državne granice Bosne i Hercegovine na kopnu......................................................................... 127 6.1. Državna granica između Bosne i Hercegovine i Republike Hrvatske .................................. 127 6.2 Državna granica između Bosne i Hercegovine i Republike Srbije ....................................... 141 6.3 Državna granica između Bosne i Hercegovine i Crne Gore ................................................. 152 7. Državne granice Bosne i Hercegovine na moru .......................................................................... 156 7.1. Razgraničenje