Beheerplan Elperstroomgebied Uitzonderlijke natuur in oud beekdal Definitief februari 2017 NW17022303-Lumbackomslag BP N2000 Elperstroom.indd A4 V 28-02-17 10:04 Natura 2000-beheerplan Elperstroom (28) Datum December 2016 Status Definitief beheerplan Natura 2000 | beheerplan | Elperstroom Colofon Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken Directie Natuur & Biodiversiteit Bezuidenhoutseweg 73 | 2594 AC Den Haag Postbus 20401 | 2500 EK Den Haag Opgesteld door: Dienst Landelijk Gebied* Staatsbosbeheer Bevoegd gezag Ministerie van Economische Zaken Provincie Drenthe Projectteam: Piet op ’t Hof Christina Schipper-Hulshof Alie Alserda Ilka Kerssies Willem Molenaar Rienko van der Schuur John Geraedts Martin van der Horst Datum: December 2016 *Tot 1 maart 2015 heeft Dienst Landelijk Gebied (DLG) dit Natura 2000-beheerplan opgesteld. Vanaf 1 maart 2015 zijn de DLG-werkzaamheden voor Natura 2000 overgedragen aan de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl). Pagina 2 van 303 Natura 2000 | beheerplan | Elperstroom Inhoud Colofon ...................................................................................................... 2 Samenvatting ............................................................................................. 6 1 Inleiding ................................................................................................... 17 1.1 Wat is Natura 2000? .................................................................................... 17 1.2 Natura 2000-gebied Elperstroom ................................................................... 18 1.3 Functie beheerplan ...................................................................................... 21 1.4 Status en vaststellingprocedure van het beheerplan ......................................... 21 1.4.1 Opstellen en vaststellen van het beheerplan ................................................... 21 1.4.2 Looptijd en evaluatie .................................................................................... 22 1.5 Leeswijzer .................................................................................................. 23 2 Instandhoudingsdoelen ............................................................................ 25 2.1 Kernopgaven .............................................................................................. 25 2.2 Instandhoudingsdoelen ................................................................................ 26 2.3 Sense of Urgency ........................................................................................ 29 3 Gebiedsbeschrijving ................................................................................. 31 3.1 Gebiedsbeschrijving ..................................................................................... 31 3.1.1 Flora .......................................................................................................... 31 3.1.2 Fauna ........................................................................................................ 37 3.2 Abiotiek ...................................................................................................... 38 3.2.1 Hoogteligging .............................................................................................. 38 3.2.2 Bodem ....................................................................................................... 39 3.2.3 Geologie ..................................................................................................... 42 3.2.4 Waterhuishouding ........................................................................................ 47 3.3 Natura 2000-doelen ..................................................................................... 54 3.3.1 H4010A Vochtige heide ................................................................................ 55 3.3.2 H6230 Heischrale graslanden ........................................................................ 56 3.3.3 H6410 Blauwgraslanden ............................................................................... 57 3.3.4 H7230 Kalkmoerassen ................................................................................. 59 3.3.5 Archeologie en cultuurhistorische aspecten ..................................................... 60 3.4 Landschapseologische omschrijving ............................................................... 62 3.4.1 Systeemanalyse Elperstroomgebied ............................................................... 62 4 Plannen, Beleid en Huidige Activiteiten .................................................... 69 4.1 Plannen en beleid ........................................................................................ 69 4.2 Analyse Huidige activiteiten en instandhoudingsdoelen ..................................... 78 4.3 Uitkomsten beoordeling huidige activiteiten .................................................... 80 4.3.1 Verdroging en verminderde kweldruk ............................................................. 80 4.3.2 Verzuring en vermesting als gevolg van een verhoogde voedselrijkdom en een verhoogde atmosferische depositie. ............................................................... 82 4.4 Uitkomsten beoordeling nieuwe en toekomstige activiteiten .............................. 84 4.5 Voorwaarden activiteiten .............................................................................. 84 5 Document PAS-analyse Herstelmaatregelen voor Elperstroomgebied (28) .......................................................................................................... 94 5.1 Kwaliteitsborging ......................................................................................... 94 5.2 Inleiding ..................................................................................................... 95 5.3 Resultaten Aerius Monitor 15 ........................................................................ 99 5.3.1 Verloop stikstofdepositie ............................................................................... 99 5.3.2 Depositie ten opzichte van de KDW per tijdvak ................................................ 99 5.3.3 Ontwikkelingsruimte .................................................................................... 102 Pagina 3 van 303 Natura 2000 | beheerplan | Elperstroom 5.3.4 Tussenconclusie depositie ............................................................................. 103 5.4 Gebiedsanalyse ........................................................................................... 104 5.4.1 Integrale systeemanalyse Elperstroomgebied .................................................. 104 5.4.2 Gebiedsanalyse H4010A Vochtige heiden (hoge zandgronden) .......................... 109 5.4.3 Gebiedsanalyse H6230 Heischrale graslanden ................................................. 111 5.4.4 Gebiedsanalyse H6410 Blauwgraslanden ........................................................ 114 5.4.5 Gebiedsanalyse H7230 Kalkmoerassen ........................................................... 118 5.5 Gebiedsgerichte uitwerking herstelmaatregelen ............................................... 119 5.5.1 Eerste bepaling herstelmaatregelen op gradiëntniveau ..................................... 119 5.5.2 Herstelmaatregelen H4010A Vochtige heiden .................................................. 120 5.5.3 Herstelmaatregelen H6230 *Heischrale graslanden .......................................... 121 5.5.4 HerstelmaatregelenH6410 Blauwgraslanden.................................................... 122 5.5.5 HerstelmaatregelenH7230 Kalkmoerassen ...................................................... 123 5.6 Relevantie van uitwerking maatregelen voor andere habitattypen en natuurwaarden ............................................................................................ 124 5.6.1 Interactie uitwerking gebiedsgerichte herstelstrategie N-gevoelige habitats met andere habitats en natuurwaarden .......................................................... 124 5.6.2 Interactie uitwerking gebiedsgerichte herstelstrategie N-gevoelige habitats met leefgebieden bijzondere flora en fauna. .................................................... 125 5.7 Synthese maatregelenpakket voor alle habitattypen in het gebied ..................... 125 5.8 Beoordeling maatregelen naar effectiviteit, duurzaamheid, kansrijkdom in het gebied ........................................................................................................ 129 5.8.1 Potentiële effectiviteit .................................................................................. 129 5.8.2 Herhaalbaarheid en duurzaamheid ................................................................. 129 5.8.3 Realisatie doelstellingen ............................................................................... 131 5.8.4 Borging uitvoering ....................................................................................... 133 5.9 Monitoring en onderzoek .............................................................................. 134 5.10 Conclusies .................................................................................................. 135 5.11 Bronnen ..................................................................................................... 136 6 Visie en uitwerking kernopgaven en instandhoudingsdoelen ................... 138 6.1 Visie op kernopgaven en instandhoudingsdoelen ............................................. 138 6.2 Uitwerking doelstellingen en strategie ...........................................................