Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Osi 4 LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 pn. Przygotowanie i wydanie przewodnika turystycznego promującego Gminę Drawno i obszar Lokalnej Grupy Działania „Partnerstwo Drawy”. Drawno Urząd Miejski w Drawnie ul. Kościelna 3, 100 m 73-220 Drawno, tel.: +48 957682031 fax: +48 957682505 e-mail: [email protected] www.drawno.pl Gmina Drawno Prostynia 1 2 km 14 Kaplica pw. Dobrego Pasterza w Chomętowie 29 Park pałacowy w Barnimiu 15 Zespół dworsko-folwarczny w Chomętowie 30 Dąb „Gall Anonim” 10 1 Grodzisko po zamku Wedlów w Prostyni 16 Ruiny pałacyku w Drawniku 31 Zespół folwarczny w Karpinie 2 Lipa Skarbów w Prostyni 17 Park w Drawniku 32 Pałac myśliwski w Niemieńsku-Zamek 3 Kościół katolicki pw. św. Antoniego w Żółwinie 18 Kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Dominikowie 33 Park zamkowy w Niemieńsku-Zamek 2 4 Pozostałości gorzelni w Rościnie 19 Lapidarium w Dominikowie 34 Dąb Henryk LjØwino 5 Pałac w Święciechowie 20 Kwatera myśliwska z parkiem w Borowcu 35 Dolina Słopicy w Międzyborze 3 6 Park pałacowy w Święciechowie 21 Dwór w Kiełpinie 36 Park w Konotopiu 10 7 Kościół pw. MB Częstochowskiej w Święciechowie 22 Aleja drzew im prof. Władysława Szafera w Kiełpinie 37 Ruiny pałacu w Konotopiu 8 Dwór w Sieniawie 23 Park dworski w Kiełpinie 38 Dwór w Jaźwinach 9 Zabudowa wiejska w Zdanowie 24 Dwór w Podegrodziu 39 Budynek po byłej papierni w Bogdance 10 Ruiny zamku Wedlów w Drawnie RoǴcin 25 Park w Podegrodziu 40 Pałac w Brzezinach 11 Muzeum Energetyki w Drawnie 4 26 Zespół folwarczny w Niemieńsku 41 Kościół pw. Nawiedzenia NMP w Brzezinach 12 Spichlerz w Drawnie 27 Gorzelnia w Niemieńsku 42 Kościół pw. NMP Matki Kościoła w Zatomiu 13 Kościół pw. MB Nieustającej Pomocy w Drawnie 28 Kościół paraalny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa 43 „Klon Solarzy” w Zatomiu ƴwiǗciechów 5 6 7 175 Sieniawa Zdanów 8 9 DRAWNO 10 11 12 13 ChomǗtowo 14 15 Brodȇce Drawnik Nowa Korytnica 16 17 175 Dominikowo Borowiec 18 19 Kiepino 20 Urząd Miejski w Drawnie Podegrodzie ul. Kościelna 3, 21 23 Niemieǩsko 22 24 25 73-220 Drawno, 26 27 tel.: +48 957682031 Barnimie 30 fax: +48 957682505 28 29 Niemieǩsko-Zamek e-mail: [email protected] Karpin 32 33 www.drawno.pl 31 Zdjęcia: Józef Borsuk, Beata Ciżewska, J. David, Aleksander Dementiew, Jan Grzyś, Alicja Łukasik, Agata Słodkowska, 34 Sówka Zbigniew Sokół, Andrzej Szutowicz, Anna Wiśniewska, archiwum Urzędu Miejskiego w Drawnie Tekst: Andrzej Szutowicz, Alicja Łukasik, Marian Twardowski MiǗdzybór Konotop 35 Opracowanie wydawnicze: 36 37 Jaȇwiny Amistad Sp. z o.o. Gack 38 31-043 Kraków, ul. Stolarska 13/7 Brzeziny Bogdanka tel./fax: +48 12 4229922 40 41 [email protected], 39 www.polskaturystyczna.pl Redakcja: Ewelina Wolna LjØwinko Zatom Tłumaczenie: GEP Chroszcz 42 43 Rogoȇnica Korekta: Agnieszka Szmuc Podlesie Koncepcja graficzna i skład: Michał Tincel Koordynacja produkcji: Małgorzata Czopik Druk: Drukarnia „KOLUMB” ISBN 978-83-7560-116-9 Gmina Drawno Prostynia 1 2 km 14 Kaplica pw. Dobrego Pasterza w Chomętowie 29 Park pałacowy w Barnimiu 15 Zespół dworsko-folwarczny w Chomętowie 30 Dąb „Gall Anonim” 10 1 Grodzisko po zamku Wedlów w Prostyni 16 Ruiny pałacyku w Drawniku 31 Zespół folwarczny w Karpinie 2 Lipa Skarbów w Prostyni 17 Park w Drawniku 32 Pałac myśliwski w Niemieńsku-Zamek 3 Kościół katolicki pw. św. Antoniego w Żółwinie 18 Kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Dominikowie 33 Park zamkowy w Niemieńsku-Zamek 2 4 Pozostałości gorzelni w Rościnie 19 Lapidarium w Dominikowie 34 Dąb Henryk LjØwino 5 Pałac w Święciechowie 20 Kwatera myśliwska z parkiem w Borowcu 35 Dolina Słopicy w Międzyborze 3 6 Park pałacowy w Święciechowie 21 Dwór w Kiełpinie 36 Park w Konotopiu 10 7 Kościół pw. MB Częstochowskiej w Święciechowie 22 Aleja drzew im prof. Władysława Szafera w Kiełpinie 37 Ruiny pałacu w Konotopiu 8 Dwór w Sieniawie 23 Park dworski w Kiełpinie 38 Dwór w Jaźwinach 9 Zabudowa wiejska w Zdanowie 24 Dwór w Podegrodziu 39 Budynek po byłej papierni w Bogdance 10 Ruiny zamku Wedlów w Drawnie RoǴcin 25 Park w Podegrodziu 40 Pałac w Brzezinach 11 Muzeum Energetyki w Drawnie 4 26 Zespół folwarczny w Niemieńsku 41 Kościół pw. Nawiedzenia NMP w Brzezinach 12 Spichlerz w Drawnie 27 Gorzelnia w Niemieńsku 42 Kościół pw. NMP Matki Kościoła w Zatomiu 13 Kościół pw. MB Nieustającej Pomocy w Drawnie 28 Kościół paraalny pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa 43 „Klon Solarzy” w Zatomiu ƴwiǗciechów 5 6 7 175 Sieniawa Zdanów 8 9 DRAWNO 10 11 12 13 ChomǗtowo 14 15 Brodȇce Drawnik Nowa Korytnica 16 17 175 Dominikowo Borowiec 18 19 Kiepino 20 Urząd Miejski w Drawnie Podegrodzie ul. Kościelna 3, 21 23 Niemieǩsko 22 24 25 73-220 Drawno, 26 27 tel.: +48 957682031 Barnimie 30 fax: +48 957682505 28 29 Niemieǩsko-Zamek e-mail: [email protected] Karpin 32 33 www.drawno.pl 31 Zdjęcia: Józef Borsuk, Beata Ciżewska, J. David, Aleksander Dementiew, Jan Grzyś, Alicja Łukasik, Agata Słodkowska, 34 Sówka Zbigniew Sokół, Andrzej Szutowicz, Anna Wiśniewska, archiwum Urzędu Miejskiego w Drawnie Tekst: Andrzej Szutowicz, Alicja Łukasik, Marian Twardowski MiǗdzybór Konotop 35 Opracowanie wydawnicze: 36 37 Jaȇwiny Amistad Sp. z o.o. Gack 38 31-043 Kraków, ul. Stolarska 13/7 Brzeziny Bogdanka tel./fax: +48 12 4229922 40 41 [email protected], 39 www.polskaturystyczna.pl Redakcja: Ewelina Wolna LjØwinko Zatom Tłumaczenie: GEP Chroszcz 42 43 Rogoȇnica Korekta: Agnieszka Szmuc Podlesie Koncepcja graficzna i skład: Michał Tincel Koordynacja produkcji: Małgorzata Czopik Druk: Drukarnia „KOLUMB” ISBN 978-83-7560-116-9 Rozdział III xxx 1 Przewodnik po Drawnie i okolicach Spis treści I. O przewodniku. 5 Zaproszenie do Drawna II. Położenie i środowisko geograficzne . 6 III. Walory przyrodniczo-krajobrazowe . 7 Szanowni Państwo, IV. Co warto zobaczyć w Drawnie . 9 Na odwiedzających naszą gminę gości czeka wiele atrakcji. Natura zadbała Fragment murów obronnych . 9 o to, aby ta okolica stała się idealnym miejscem do wypoczynku. Znajdą tu Plac Zgody . 10 Ulica Ogrodowa . .11 Państwo dużą liczbę pięknych jezior i rzek. Jednym z ciekawszych skarbów Ruiny zamku Wedlów . 11 naszej gminy jest Drawieński Park Narodowy. Kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy . 12 Dla wszystkich, którzy lepiej chcą poznać miejscową przyrodę oraz Zabudowa młyńska. 14 aktywnie wypoczywać, przygotowano sieć szlaków turystycznych – pieszych, Dom strzelecki . 15 rowerowych, konnych i kajakowych. Pamiątki pożydowskie . 15 Miłośnicy historii poznają wiele ciekawych zabytków i niezwykłych Mogiły – świadectwo przeszłości . 16 miejsc Drawna i okolic. Budynek szkoły . 17 Magnesem, który przyciąga do nas turystów, są również wydarzenia Lapidarium . 17 kulturalne i sportowe, a bogata oferta turystyczna gwarantuje właściwą Spichlerz. 18 obsługę wszystkich odwiedzających. Muzeum Energetyki . 19 Poczta . 20 Serdecznie zapraszam do miejsc, które na pewno pozytywnie zapiszą się Plac Wolności. 20 w Państwa pamięci. V. Spacer po mieście. 21 Jestem przekonany, że będą chcieli Państwo do nich powracać i spędzać Wzdłuż ulicy Choszczeńskiej . 21 u nas niezapomniane chwile. Starówka. 22 Zawodzie . 23 VI. Ludzie związani z Drawnem i okolicami . 25 Burmistrz Drawna Luiza Augusta Wilhelmina Amalia von Mecklemburg-Strelitz . 25 Andrzej Chmielewski Carl Johann Heinrich Eduard von Gerlach . 26 Ludwig Blümcke. 26 Eryk Rüdiger von Wedel – As lotniczy z Chomętowa . 26 Jan Stefan Gałecki. 27 Katharina Lind . 28 Profesor dr hab. Jan Oszmiański . 28 VII. Z czego Drawno słynie . 29 Krasnale z Drawna . 29 Studnie artezyjskie . 30 Rakieta V-2 . 31 VIII. Co jeszcze warto zobaczyć – miejscowości wokół Drawna. 33 Barnimie . 33 Bogdanka . 33 Borowiec . 34 Brzeziny . 35 Chomętowo . 37 Dominikowo . 37 Drawnik . 38 xxx Gładysz. 39 2 3 Rozdział I Jaźwiny . 39 Drawno z lotu ptaka, Karpin . 40 I. O przewodniku fot. arch. UM Drawno Kiełpino . 40 Niniejszy przewodnik turystyczny został napisany, aby pomóc wszystkim Konotop . 41 tym, którzy kochają podróże. Znajdziecie tu Państwo wszelkie informacje Międzybór . 42 o interesujących Was miejscach i zdarzeniach. Jeżeli więc zaczynacie po- Niemieńsko. 42 dróżować czy też jesteście już zapalonymi turystami, szukacie nowego Niemieńsko-Zamek. 43 miejsca na wymarzone wakacje lub po prostu interesuje Was nieznana Nowa Korytnica . 44 Spis treści Spis kraina – trafiliście we właściwe miejsce. Pragniemy, aby przewodnik nasz Podegrodzie . 44 Prostynia. 44 pomógł Państwu nie tylko znaleźć i zaplanować wymarzoną podróż, wa- Rościn . 45 kacje, wypoczynek czy wczasy, ale również dostarczył wiedzy dotyczącej Sieniawa. 45 bogactwa historycznego i kulturowego naszej gminy. Sówka . 46 Przeglądając niniejszą publikację, możecie Państwo dowiedzieć się Święciechów . 46 między innymi o atrakcjach turystycznych, miejscach i zabytkach, które Zatom . 48 trzeba odwiedzić, poznać walory turystyczne i historię gminy. Każdy znajdzie Zdanów . 49 coś dla siebie: miłośnicy historii poznają ciekawy opis niezwykłych miejsc Żółwino . 49 Drawna i okolic, a miłośników przyrody zaciekawi Drawieński Park Narodowy, IX. Kalendarium z dziejów Drawna i okolic. 51 rzeka Drawa, lasy i jeziora. Epoka kamienna. 51 Epoka brązu . 51 Epoka żelaza . 51 Średniowiecze . 51 Czasy nowożytne . 54 XIX w.. 56 XX w. 57 X. Informacje praktyczne . 59 Bibliografia . 61 Zusammenfassung . 63 Symbole użyte na mapach 4 5 Przewodnik po Drawnie i okolicach Rozdział III Stara Węgornia, II. Położenie III. Walory fot. Anna Wiśniewska i środowisko geograficzne przyrodniczo-krajobrazowe