Spis treści: 1. Wykaz skrótów ……………………..……………………….……..……………. 4 2. Wstęp ……………………..……………………………………………………... 5 3. Ogólna charakterystyka powiatu……………………..………………………….. 6 3.1. Położenie i podział administracyjny………………………………………...... 6 3.2. Demografia …………………….……………………..……………………… 7 3.3. Klimat ………………………………………………………..…………....…. 8 3.4. Przyroda……………………..……………………..……………………….… 10 3.4.1. Zieleń urządzona……………………………………………….……… 10 3.4.2. Występujące formy ochrony przyrody w powiecie kutnowskim ……... 12 3.4.3. Lasy……………………..……………………………………………... 17 3.5. Budowa geologiczna ……………………..………………………………….. 17 3.6. Wody podziemne……………………..……………………..………………… 22 3.7. Wody powierzchniowe……………………..………………………………… 26 3.8. Rolnictwo……………………..……………………..…………………….….. 28 3.9. Przemysł……………………..……………………..…………………………. 35 3.10. Infrastruktura……………………..……………………..……………………. 38 3.10.1. Infrastruktura komunikacyjna……………………..…………………… 38 3.10.2. Zaopatrzenie w energię……………………..………………………..… 43 4. Ocena aktualnego stanu środowiska …………………….…………………… 46 4.1. Klimat i jakość powietrza……………………..……………………………… 47 4.1.1. Emisje do powietrza……………………..…………………………….. 48 4.1.2. Imisja zanieczyszczeń powietrza……………………..……………….. 58 4.1.3. Smog……………………..……………………..………………….…... 61 4.1.4. Programy ochrony powietrza……………………..…………….……… 61 4.2. Hałas……………………………………..……..…………………….………. 67 4.3. Promieniowanie elektromagnetyczne……………………..….……….……… 73 4.4. Gospodarowanie wodami……………………..…………………..…..….…… 85 4.4.1. Wody powierzchniowe……………………..………………………….. 87 4.4.2. Wody podziemne ……………………..……………………..………… 88 4.4.3. Zagrożenie powodziowe……………………..……………………….... 90 4.4.4. Zagrożenie suszą ……………………..……………………..……. 91 4.5. Gospodarka wodno – ściekowa……………………..………………………... 95 4.5.1. Woda……………………..……………………..…………………..…. 95 4.5.2. Ścieki ……………………..……………………..…………………….. 95 4.6. Zasoby geologiczne……………………..……………………..……………... 100 2 4.7. Gospodarka odpadami i zapobieganie powstawaniu odpadów…………..…. 104 4.7.1. Instalacje z zakresu gospodarki odpadami na terenie powiatu kutnowskiego o statusie instalacji regionalnych …………………….… 104 4.7.2. Odpady komunalne…………………….……………………..………... 109 4.7.3. Odpady inne niż komunalne……………………..…………………….. 110 4.7.4. Stacje demontażu pojazdów……………………..…………………….. 115 4.7.5. Azbest……………………..……………………..…………………….. 116 4.8. Zasoby przyrodnicze……………………..……………………..…………… 118 4.8.1. Obszary chronione……………………..……………………..……..…. 118 4.8.2. Tereny zieleni……………………..……………………..…………….. 119 4.8.3. Lasy……………………..……………………..…………………….… 119 4.9. Zagrożenia środowiska, w tym zagrożenia poważnymi awariami………...… 121 5. Cele programu ochrony środowiska, zadania i ich finansowanie……………..…. 124 5.1. Cele, kierunki interwencji i zadania……………………..……….….… 125 5.2. Harmonogram rzeczowo –finansowy……………………..………..…. 125 6. System realizacji programu ochrony środowiska……………………..….….…… 125 7. Streszczenie……………………..……………………..…………………..…….. 126 8. Spis rycin……………………..…………………….…………………..….….... 127 9. Spis map……………………..……………………..…………………….…….. 127 10. Spis tabel ……………………..……………………..……………………….… 127 11. Spis załączników……………………..……………………..…………………. 127 12. Załączniki: Cele, kierunki interwencji i zadania - zał.1 Zadania własne powiatu - zał.2 Zadania monitorowane - zał.3 3 1. Wykaz skrótów ARiMR Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa BPPWŁ Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego GDOŚ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska GIOŚ Główny Inspektorat Ochrony Środowiska GUS Główny Urząd Statystyczny GZWP Główne Zbiorniki Wód Podziemnych IZ Instalacja zastępcza za RIPOK w WPGO JCWP Jednolita część wód powierzchniowych JCWPd Jednolita część wód podziemnych JST Jednostka samorządu terytorialnego ŁODR Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego mechaniczno - biologiczne przetwarzanie zmieszanych odpadów MBP komunalnych NFOŚiGW Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej OZE odnawialne źródła energii PEM pola elektromagnetyczne PGW Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Wody Polskie PMŚ Państwowy Monitoring Środowiska POKzA Program Oczyszczania Kraju z Azbestu POP Program Ochrony Powietrza POŚ Prawo Ochrony Środowiska PROW Program Rozwoju Obszarów Wiejskich PSZOK Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych RIPOK regionalna instalacja przetwarzania odpadów komunalnych RZGW Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej SBTK Stacje bazowe telefonii komórkowej Nazwa analizy jest akronimem słów z języka angielskiego: SWOT Strength (mocne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse), Threats (zagrożenia) WFOŚiGW Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WIOŚ Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Plan gospodarki odpadami dla województwa łódzkiego na lata WPGO 2016-2022 z uwzględnieniem lat 2023-2028 ZDR Zakłady Dużego Ryzyka ZZR Zakłady Zwiększonego Ryzyka 4 2. Wstęp „Program Ochrony Środowiska dla powiatu kutnowskiego na lata 2019-2020 z perspektywą do 2024 roku”, został opracowany zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2018r., poz. 799 ze zm.), uwzględniając część strategii „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko” dotyczącej ochrony środowiska, „Strategię na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 z perspektywą do roku 2030” (Uchwała Rady Ministrów z 14.02.2017r. M.P. 2017, poz.260), „Krajowy Program Ochrony Powietrza do roku 2020” oraz pozostałe programy i strategie istotne z punktu widzenia ochrony środowiska. Wśród dokumentów o znaczeniu wojewódzkim istotnym dla niniejszego programu jest m.in. uchwalony 20 czerwca 2017 r. Uchwałą Nr XL/502/17 Sejmiku Województwa Łódzkiego „Plan gospodarki odpadami dla województwa łódzkiego na lata 2016 - 2022 z uwzględnieniem lat 2023 – 2028” wraz z załącznikami, tj. Planem Inwestycyjnym i Programem usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu województwa łódzkiego. Plan ten jest obecnie aktualizowany z uwagi na zmiany w prawodawstwie w zakresie gospodarowania odpadami. Drugim istotnym dokumentem jest „Plan zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego” przyjęty wraz z planem zagospodarowania przestrzennego miejskiego obszaru funkcjonalnego Łodzi Uchwałą Nr LV/679/18 z dnia 28 sierpnia 2018 r. Sejmiku Województwa Łódzkiego. Ramy czasowe krajowych dokumentów strategicznych wyżej przywołanych determinują okres na jaki opracowany został powiatowy program ochrony środowiska w zakresie działań krótkoterminowych, a wyznaczona perspektywa obowiązywania na lata następne wyznaczona została na kolejne cztery lata. Program ochrony środowiska został opracowany zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Środowiska: „Wytyczne do opracowania wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska”, Warszawa 2 września 2015 rok. Niniejszy Program … poprzedzony był „Programem Ochrony Środowiska dla powiatu kutnowskiego na lata 2011-2014 z perspektywą do 2018 roku” przyjętym uchwałą Rady Powiatu Nr 144/XX/12 z 5 września 2012 roku. „Program Ochrony Środowiska dla powiatu kutnowskiego na lata 2019-2020 z perspektywą do 2024 roku” podsumowuje stan środowiska na terenie powiatu oraz 5 zawiera zestawienie jej mocnych i słabych stron ujętych w analizie SWOT. Określono w nim obszary, kierunki interwencji, cele i zadania, których realizacja przyczyni się do sukcesywnej poprawy stanu środowiska oraz bezpieczeństwa ekologicznego mieszkańców powiatu. Działania ujęte w programie maja również na celu ograniczenie negatywnego wpływu źródeł zanieczyszczeń na środowisko naturalne, ochronę i rozwój walorów środowiska, a także racjonalne gospodarowanie jego zasobami. Dzięki wnikliwej analizie stanu środowiska możliwe stało się zdefiniowanie najważniejszych celów środowiskowych, do jakich powinno się dążyć kierując się dobrem środowiska i ideą zrównoważonego rozwoju. 3. Ogólna charakterystyka powiatu 3.1. Położenie i podział administracyjny Powiat kutnowski położony jest w centrum kraju, w północnej części województwa łódzkiego, zajmując powierzchnię 887 km2 (GUS, dane na dzień 31.12.2016r.), co stanowi ok. 4,9 % powierzchni województwa łódzkiego. Graniczy z dwoma powiatami województwa łódzkiego: łęczyckim oraz łowickim oraz trzema województwami: mazowieckim (powiat gostyniński), kujawsko-pomorskim (powiat włocławski) oraz wielkopolskim (powiat kolski). Zdecydowana większość terenów znajduje się na terenie mezoregionu Równiny Kutnowskiej, jedynie gmina Dąbrowice położona jest na Nizinie Południowo- wielkopolskiej, wchodząc w skład mezoregionu Wysoczyzny Kłodawskiej. Powiat kutnowski jest jednostką administracyjną utworzoną w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Kutno. W skład powiatu kutnowskiego wchodzi 11 gmin: gmina miejska: miasto Kutno, gminy miejsko - wiejskie: gmina Krośniewice oraz gmina Żychlin, gminy wiejskie: gmina Kutno, gmina Bedlno, gmina Dąbrowice, gmina Krzyżanów, gmina Łanięta, gmina Nowe Ostrowy, gmina Oporów, gmina Strzelce. 6 Rys 1. Podział terytorialny powiatu kutnowskiego Źródło: http://www.powiatkutno.eu 3.2. Demografia Zgodnie z danymi GUS w 2017 roku powiat kutnowski zamieszkiwało 98 018 osób, z czego 50 915 stanowiły kobiety i 47 103 mężczyźni. W miastach mieszka 57 227 osób, a tereny wiejskie zamieszkuje 40 791 osób. Gęstość zaludnienia w powiecie wynosi 111 osób/km2. Ludność w wieku przedprodukcyjnym - 15 396 osób, produkcyjnym - 59 590, a poprodukcyjnym - 23 032 osoby. Na przestrzeni lat zauważalny jest rosnący udział osób w wieku poprodukcyjnym przy dość stałym poziomie osób w wieku produkcyjnym. Najniższy przyrost naturalny w przeliczeniu na 1000 mieszkańców odnotowano w Łodzi (–5,45‰) i w powiecie kutnowskim (–4,68‰), (dane GUS za 2017). W świetle prowadzonych