Uydu, Dijital Yayıncılık, Multimedya İLETİŞİM TERİM ve KISALTMALARI İsmail ÇAKALOZ Uydu ve Dijital İletişim Terim ve Kısaltmaları 2 16-Bit: Aynı anda binlerce renk sunumuna olanak tanıyan renk derinliği. MacOS işletim sistemi terminolojisinde buna "Thousands of color"(binlerce renk), Windows'da ise "high color"(yüksek renk) deniliyor. 16:9 Aspect Ratio: DVD-Video görüntüleri için kullanılan standart sunum en/boy (aspect) oranı. 16:9 malzeme normal (4:3) bir televizyonda sunulduğunda ekranın alt ve üst tarafında kalın siyah şeritler kalır(yazı şeritleri varmış gibi(letterboxed) olur). 2.21:1 Aspect Ratio: (bkz. cinemascope) Sinemaskop En/Boy oranı. 24-Bit: Aynı anda milyonlarca renk sunumuna olanak tanıyan renk derinliği. MacOS işletim sistemi terminolojisinde buna "millions of colors"(milyonlarca renk), Windows'da ise "true color"(gerçek renk) denilir. 24-bit görüntüler gerçek fotoğraf kalitesindedir. 3:2 Pulldown: film resim karesi hızının saniyede yaklaşık 6 resim eklenmesine yolaçan (24 fps) den NTSC video (29.97 fps) hızına dönüştürülüşü işlemi. Pulldown işlemi için gereken fazladan resimler orijinal filmdeki karelerin belirli bir esasa göre karıştırılması ile elde edilir. Sıkıştırılmış filmler için bu hiç istenmeyen bir durumdur. Adına "Telecine" denilen bir sistemle bu işlem yapılmaktadır. , Media Cleaner temizleyicisinin "Intelecine" özelliği ile ayıklanabilir. 4:1:1 Color: orta derecede sıkıştırılmış video renk alt örneklemesidir. Luminans (parlaklık) kanalı örneklenmez, krominans (renklilik) kanalının rezolüsyonu(çözünürlüğü) çeyrek(1/4) boyuttadır. DV formatlarının (miniDV dahil) çoğu 4:1:1 renk kullanırlar. 4:2:0 Color: 4:1:1 'e çok benzeyen orta derecede sıkıştırılmış video renk alt örneklemesidir. MPEG için standart renk budur. 4:2:2 Color: luminans kanalının alt örneklemesi yapılmayan az derecede sıkıştırılmış video renk alt örneklemesidir. Krominans kanalının rezolüsyonu(çözünürlüğü) yarım boyuttadır. Profesyonel video formatlarında (örneğin BetaCamSP) yaygın olarak kullanılır. Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasıl davrandıysan sana da aynen öyle davranılmasını bekle).... http://uydutvhaber.net Uydu ve Dijital İletişim Terim ve Kısaltmaları 3 4:3 Aspect Ratio: ortak sunum aspect (en-boy) oranı. Örneğin 320x240 çözünürlük 4:3 aspect bir çerçeve boyutundadır. 4:4:4 Color: Alt örneklemesi olmayan sıkıştırılmamış video rengi. 8-Bit: Aynı anda 256 renk sunumuna olanak tanıyan renk derinliği. Herhangi bir anda sunulabilecek renklerin neler olduğu "Palette" ile belirlenir. Eski bilgisayarların çoğu 8-bit idi. MacOS işletim sistemi terminolojisinde buna "256 renk” denirdi. AAC (Advanced Audio Coding): İleri teknoloji ses kodlaması.. AAL (ATM Adaptation Layer): Asenkron aktarım kipi, uyumlandırma katmanı A/B Roll: İki kaynak VCR (videoteyp A ve B'den) geçişleri sağlamak üzere bir mikser kullanarak üçüncü bir VCR'ye kopyalama yapmakta kullanılan analog bir teknik. AB: (Azoulay et Berda) ( kanal AB1 vs...) ABC: (American Broadcasting Company) Bir amerikan yayın şirketi / kanalı. Absolute Positioning: (Mutlak konumlandırma) Bir konumun iyi şekilde tanımlanmış bir koordinat sistemine göre belirlenmesi. Genelde bu jeosantrik bir sistemdir. (örneğin orijini(başlangıç noktası) dünyanın merkezi olan bir sistem böyle bir sistemdir) Abstract Syntax: (Soyut sentaks) Makina merkezli yapılandırmalardan veya kodlandırmalardan bağımsız bir veri yapısı tanımı. ABU (Asian Broadcasting Union): Asya yayın Birliği. Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasıl davrandıysan sana da aynen öyle davranılmasını bekle).... http://uydutvhaber.net Uydu ve Dijital İletişim Terim ve Kısaltmaları 4 ACC (Access Control Center): ACC, alıcı cihazların izin durumlarını kontrol edip, şifreleme(enkoder) sistemlerinin kullanması için uyduya yayının çıkartıldığı yere gönderir. Erişim kontrol merkezi. Access Control: (Erişim kontrolu) Digital sinyalleri şifrelemek ve erişimi için kişiler ve grupları yetkilendirebilmek üzere gereken fonksiyonların tümü. Bunlara çeşitli program yayınlarını etiketlendirmek ve sanal kanal karşılıklandırması yapmak gibi, ses, görüntü, tekst, rehber yayını ve düşük hızlı veri aktarımları gibi şeyler dışında kalan tüm özellikler dahildir. Access Method: (Erişim metodu) Bir şebekedeki çeşitli modların kabloya nasıl erişeceğini belirleyen kurallar. Access Unit: Bit akıntısını manipüle etmek ya da rasgele erişim sağlamakta kullanılan bir mantıksal altyapı birimi. AC-3 (Audio Compression -3): Kayıplı bir ses sıkıştırma codec'i dir. Dolby Digital brandası altında satılır. En yaygın olan versiyonu 5.1 kanal içeren beş hoparlör artı bir bas LFE subwoofer kanalı kullanan türüdür. ACI (Automatic Channel Installation): Bazı kablo şebekelerinin sundukları otomatik kanal yükleme servisi. Bu sistemde kabloda mevcut tüm kanallar önceden tanımlı bir sıra içinde belleğe aktarılırlar. Kullanıcıya çok kolaylık sağlar, çünkü kanal yükleme kanalı bulunduktan sonraki herşey otomatiktir. ACK (Acknowledgment): Bir mesaj bloğunun hatasız yerine ulaştığını belirtmek üzere geri gönderilen mesaj. ACP (Access Control Processor): IRT'nin içinde bulunan bir parça. ACSE (Association Control Service Element): İki uygulama arasında ilişki kurdurmak üzere OSI 'de kullanılan bir metod. ACS number: Smartkartların 1.2, 1.4, 1.6 ve 3.82, 3.83. gibi farklı yazılım versiyonları için kullanılıyor. Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasıl davrandıysan sana da aynen öyle davranılmasını bekle).... http://uydutvhaber.net Uydu ve Dijital İletişim Terim ve Kısaltmaları 5 Activate: (Etkinleştir) Diskte bulunan belirli bir anahtar listesinden bir UCS$CKEYLISTx klasörüne .UNT dosyası şeklinde bir birim anahtar listesinin üretilmesi için kullanılan terim. Bir anahtar listesinin etkinleştirilmesi, anahtar listesi kaynak dösyasının şifresini açar ve kendi şifre anahtarıyla birlikte içeride kullanılacak bir SAC dosyasını üretir. Anahtar listesinin etkinleştirmesini tamamlamak için bir şifre gerekir. ACTS (Advanced Communications Technology Satellite): Ka-Band (30/20 GHz) servislerinin kullanımını tanıtmak amacıyla NASA tarafından gerçekleştirilen bir deneysel uydu projesi. Actuator: (Kol, aktüatör) Çok uydulu (hareketli/polar) bir anteni döndürmeğe yarayan motor ve aksamından oluşan parça. Hareket kolu veya sadece KOL da denir. ADA (Audio Distribution Amplifier): Ses dağıtım yükselticisi (amplifikatörü) Adaptive: (Uyarlanır) Belirli bir öğrenme ve eniyileme sürecinin güdümünde yürütülen ve saptanan bir sistem davranışını değişen veya bilinmeyen koşullara uyarlamaya çalışma özelliği. ADC (Analog-to-Digital Conversion): Analog sinyalleri sayısal gösterimine dönüştürme işlemi. Tersine DAC denir. ADDMD (Administrative Directory Management Domain): Bir PTT idaresi tarafından işletilen rehber (X.500) klasörü yönetimi . Address Mask: Bir internet adresinden alt adreslemesi için kullanılacak bitlerin seçiminde kullanılan bir bit maskesi. Bu maske 32 bit uzunluğundadır ve internet adresinin şebeke kısmı ile yerel kısma ait bir veya daha fazla biti seçer. Address Resolution: (Adres Çözünürlüğü) Şebeke Katmanı adreslerinin ortama özgü adreslere dönüştürülmesi için bir araçtır. Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasıl davrandıysan sana da aynen öyle davranılmasını bekle).... http://uydutvhaber.net Uydu ve Dijital İletişim Terim ve Kısaltmaları 6 ADMD (Administration Management Domain): Bir X.400 kamusal mesaj idaresi sistemi taşıyıcısıdır. ADR: (Astra Digital Radio) QPSK modülasyonlu konvensiyonel ses taşıyıcılı digital ses sinyallerini göndermek üzere MPEG-1/Layer 2 kullanan bir digital ses sistemi. Daha çok ses kalitesi aranan paralı uydu radyo yayınları için kullanılır. Transponder 180KHz de QPSK modülelidir. ADSL (Asymmetrical Digital Subscriber Line): Asimetrik sayısal abone hattı. Telekom şirketleri tarafından abonelere genişbant internet hizmeti vermekte kullanılır. ADTT (Advanced Digital Television Technologies): Advertiser: Reklam veren. Reklamını yayınlatmak için belirli bir ücret ödeyen kişi ya da kuruluş. Advertising awareness research: (Reklam farkındalık araştırması) Reklamın verimini ve reklam aracılığıyla marka bilinci yaratma yolunda gösterilen başarıyı ölçmek üzere yapılan bir araştırmadır. Reklam verilmeden önce ve reklam yayınlandıktan sonra yapılır. Advertorial: Siyasal, ekonomik ya da sosyal bir olayla bağlantılı olarak bir kuruluş lehinde yapılan reklam çalışmasıdır. Aerial: (Anten) Bkz. “Antenna” AES (Automatic Equalization System): Her kanalın bellek konumlarına ilişkin bir kontrast ve ses şiddeti ayarıdır. AES varsa gelen sinyaldeki farklı düzeylerinden bağımsız olarak her kanalın resim ve sesi eşit olur. Kanaldan kanala geçildiğinde sesin çok fzla veya çok az olması ya da resmin çok karanlık veya aydınlık olmasının önüne geçilmiş olur. AET (Application Entity Title): Başvuru Biriminin Adı. Bir OSI başvuru biriminin yetkili ismi, genellikle rehber içindeki özgün bir isimdir. Ab alio expectes, alteri quod feceris (Nasıl davrandıysan sana da aynen öyle davranılmasını bekle).... http://uydutvhaber.net Uydu ve Dijital İletişim Terim ve Kısaltmaları 7 AFC (Automatic Frequency Control): Otomatik frekans kontrolu. Alıcıyı seçilen frekansa kenetleyen ve istasyonun zamanla kaymasını önleyen kontrol sistemi ve devresi. Bu devre sayesinde bir sinyalin frekansına otomatk olarak kumanda edilir. AFP (AppleTalk Filing Protocol): Bir AppleTalk şebekesinde dağınık dosya paylaşımını sağlayan bir protokoldür. AFP (Agence France Presse): Fransız haber ajansı AFT (Automatic Fine Tuning): Otomatik ince ayar. Bir cihazın belirli bir aralıkta en yüksek verim alınan frakansa