Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Nasze Roztocze” Gminy: Adamów, Józefów, Krasnobród, Zamość, Zwierzyniec Opracowana przez członków Lokalnej Grupy Działania „Nasze Roztocze” Współpraca: Dr Teresa Szot-Gabryś Dr Mariusz W. Sienkiewicz Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru gmin: Adamów, Józefów, Krasnobród, Zamość, Zwierzyniec Opracowano zgodnie z „Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych kryteriów i sposobu wyboru lokalnej grupy działania do realizacji lokalnej strategii rozwoju w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 z dnia 23 maja 2008 r.” Zamość, 21.03.2014r. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Nasze Roztocze” 2 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru gmin: Adamów, Józefów, Krasnobród, Zamość, Zwierzyniec Wstęp Proces planowania strategicznego stanowi jeden z podstawowych warunków sprawnego i efektywnego rozwoju lokalnego i zarządzania obszarem. Planowanie pomaga bardziej wydajnie gospodarować zasobami, przewidywać problemy, które mogą pojawić się w niedalekiej przyszłości, aby odpowiednio wcześnie zacząć im przeciwdziałać. Opracowany plan strategiczny umożliwia uporządkowanie i odpowiednie rozłożenie w czasie planowanych działań. Pozwala to na uniknięcie realizacji projektów ad hoc, nie powiązanych ze sobą logicznie i nie wpisujących się w ciąg przyczynowo – skutkowy. Lokalna Strategia Rozwoju pokazuje, że planowane do realizacji zadania są konsekwencją strategicznego myślenia o rozwoju. Lokalna Strategia Rozwoju opracowana przez członków Lokalnej Grupy Działania „Nasze Roztocze” obejmuje obszar pięciu gmin położonych w centrum Roztocza Obszar ten jest spójny terytorialnie, łączą go tradycje przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz chęć współpracy dla rozwoju. Dokument Strategii powstał przy wsparciu finansowym gmin należących do obszaru oraz merytorycznym konsultantów i moderatorów Fundacji Centrum Rozwoju Lokalnego z Lublina. Spotkania warsztatowe prowadzili pracownicy Fundacji przy współudziale organizacyjnym lokalnych koordynatorów z każdej gminy. Lokalna Strategia Rozwoju opracowana dla obszaru LGD „Nasze Roztocze” obejmuje lata 2007-2015. Przyjęcie takiego zakresu czasowego realizacji Strategii wynika m.in. z konieczności zachowania zgodności z dokumentami strategicznymi i operacyjnymi opracowanymi na poziomie kraju, przede wszystkim z Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, jak również Strategią Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020 i Lokalnymi Strategiami Gmin wchodzących w skład LGD. Opracowana Strategia uwzględnia okres zakończenia rozliczania projektów dofinansowanych z funduszy Unii Europejskiej w roku 2015. Oznacza to, że czas realizacji strategii pokrywa się z nowym okresem programowania i rozliczania środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej. Strategia koncentruje się wokół czterech priorytetów rozwoju: 1) promocja i rozwój turystyki; 2) odnowa i rozwój wsi; 3) zrównoważony rozwój gospodarczy; 4) odnowa i zachowania dziedzictwa przyrodniczego, kulturowego i historycznego. Wybrane cele strategiczne i operacyjne wynikają z uwarunkowań obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju, przeprowadzonej analizy SWOT oraz odnoszą się do zidentyfikowanych podczas konsultacji potrzeb lokalnej społeczności z obszaru „Naszego Roztocza”. Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Nasze Roztocze” 3 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru gmin: Adamów, Józefów, Krasnobród, Zamość, Zwierzyniec Podejście LEADER LEADER oznacza „powiązanie działań z zakresu rozwoju wsi”. Jak sugeruje nazwa, jest to sposób na mobilizowanie i realizowanie rozwoju wsi wśród lokalnych społeczności wiejskich, a nie stały zestaw środków do realizacji. Doświadczenia pokazują, że podejście Leader może przyczynić się do realnej zmiany w codziennym życiu ludzi na obszarach wiejskich. Może ono odgrywać ważną rolę w pozyskiwaniu nowych reakcji na stare i nowe problemy wsi, oraz stać się rodzajem „laboratorium” do budowania zdolności lokalnych oraz testowania nowych sposobów na realizowanie potrzeb społeczności wiejskich. Podejście to przyniosło do tej pory na wielu obszarach wiejskich UE złożonej z 15 państw członkowskich cenne rezultaty i może odegrać istotną rolę pomagając obszarom wiejskim Polsce w przystosowaniu się do dzisiejszej zmiennej rzeczywistości. W okresie programowania 2007-2013 inicjatywa Leader stała się zintegrowana ze wszystkimi krajowymi i regionalnymi programami rozwoju wsi (włączona do głównego nurtu). Otwiera to nowe możliwości zastosowania podejścia LEADER na znacznie szerszą skalę i przy znacznie większym niż dotychczas wachlarzu działań z zakresu rozwoju wsi1. 1 Podejście LEADER. Podstawowy poradnik, Komisja Europejska, http://ec.europa.eu/leaderplus Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Nasze Roztocze” 4 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru gmin: Adamów, Józefów, Krasnobród, Zamość, Zwierzyniec Spis treści I. CHARAKTERYSTYKA LGD JAKO JEDNOSTKI ODPOWIEDZIALNEJ ZA REALIZACJĘ LSR .............................................................................................................................. 7 1.1 Nazwa i status prawny LGD oraz data wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego i numer w tym rejestrze; .............................................................................................................................................. 7 1.2 Opis procesu budowania partnerstwa ............................................................................................ 8 1.3 Charakterystyka członków LGD ................................................................................................. 10 1.4 Sposób rozszerzania i zmiany składu LGD ................................................................................ 10 1.5 Struktura Rady Stowarzyszenia jako organu decyzyjnego Lokalnej Grupy Działania ............... 13 1.6 Zadania Rady .............................................................................................................................. 14 1.7 Zasady i procedury funkcjonowania Lokalnej Grupy Działania ................................................ 14 1.7.1 Zasady naboru pracowników .................................................................................................. 17 1.7.2 Opisy planowanych stanowisk ................................................................................................ 19 1.7.3 Warunki techniczne i lokalowe biura LGD ............................................................................. 19 1.8. Kwalifikacje i doświadczenie osób wchodzących w skład organu decyzyjnego ....................... 20 1.9 Doświadczenie LGD i jej partnerów w realizacji operacji ......................................................... 20 II. OPIS OBSZARU OBJĘTEGO LOKALNĄ STRATEGIĄ ROZWOJU WRAZ Z UZASADNIENIEM JEGO WEWNĘTRZNEJ SPÓJNOŚCI ..................................................... 21 2.1. Wykaz gmin wchodzących w skład Lokalnej Grupy Działania ................................................ 21 2.2. Uwarunkowania przestrzenne, geograficzne, przyrodnicze, historyczne i kulturowe .............. 22 2.2.1. Uwarunkowania przestrzenne ................................................................................................ 22 2.2.2. Uwarunkowania geograficzne ................................................................................................ 23 2.2.3. Uwarunkowania przyrodnicze ................................................................................................ 24 2.2.4. Uwarunkowania historyczne .................................................................................................. 30 2.2.5 Uwarunkowania kulturowe ..................................................................................................... 32 2.3. Ocena społeczno – gospodarcza obszaru ................................................................................... 34 2.3.1. Potencjał demograficzny ........................................................................................................ 34 2.3.2. Potencjał gospodarczy ............................................................................................................ 36 2.3.3. Poziom aktywności społecznej ............................................................................................... 40 2.4. Specyfika obszaru ...................................................................................................................... 42 III. ANALIZA SWOT DLA OBSZARU OBJĘTEGO LOKALNĄ STRATEGIĄ ROZWOJU - WNIOSKI WYNIKAJĄCE Z PRZEPROWADZONEJ ANALIZY ................ 44 IV. MISJA LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA .......................................................................... 51 V. CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE LOKALNEJ STRATEGII ROZWOJU ORAZ PLANOWANE DO REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA .......................................................... 54 5.1. Cele ogólne i szczegółowe ......................................................................................................... 54 5.2 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju ....................................................................................... 65 5.3. Wdrażanie projektów współpracy .............................................................................................. 69 5.4. Funkcjonowanie Lokalnej Grupy Działania .............................................................................. 69 VI. SPÓJNOŚĆ SPECYFIKI OBSZARU Z CELAMI LOKALNEJ STRATEGII ROZWOJU .........................................................................................................................................