8283. Donderdag 21vanJanuari 1897. den Dag. pek Nieuws Het DEiE maanden: (Opgericht door G. L. FÜNKE P. VAN SANTEN., advertentie!-*: abonnement en Zondagsblad _ voor Amsterdam ’2.20; met f2.10-, I* Het Jmeuws van den Dag (oplagTKoTemST Afzonderlijke Nos. 5 Cent. HOOFDREDACTEUR: D*. P. H. EITTER. -juuuubbuibutoplage directie EN administratie: Inhe^LnS^^ l<*,uoo exempl.) Directeuren: J. L. BEIJEUS en J. FVNKE. bn 4of minder regels -.55; regel N. Z. VOORBURGWAL n°. 187, AMSTERDAM. elke meer 12*CL Brievengaarders. In het Abonnementen worden aangenomen bij onze Aponten in verschillende plaatsen hier te lande en overigens bg alle Boekhandelaars en Buitenland’brj de Postkantoren. Het auteursrecht voor den inboud van dit Blad wordt verzekerd overeenkomstig de wet van 28 Juni 1881 (Staatsblad No. I2j). In onzen uitgestrekten Indischen Archipel in het gunstigste geval heeft het meerendeel schen op een leeftgd, dat ze nog zoon behoefte worden slechts drie H. B. Scholen voor jongens zijn baton bereikt bij een traktement van een hebben aan moederlijke teederheid, zonderaltqd Eerste Blad. gevonden. Eén te Batavia, éen te Samarang en paar honderd gulden 's maands, (.wat in Indië al goed te weten in welke handen ze komen.) éen te Soerabaia. Op de buitenbezittingen, die heel weinig zeggen wil. Hoeveel vaders heb ik niet ontmoet, terug- altijd en in ieder opzicht misdeeld zijn geweest Is 't niet een wanhopige gedachte voor een keerende van het sohip, waarmee se een zoon Nederland tegenover Java, treft men er niet eene. Toch vader, te weten, dat zgn zoons veroordeeld zgn, naar hadden moeten laten trekken, Middelbaar Onderwijs in Indië. 12, zou b. v. op eene plaats als Padang een derge- levenslang op de onderste treden van de maat- knapen van 13 jaar en jonger, die alleen de ingezonden, lijke inrichting niet alleen niet overbodig zijn, schappelijke ladder te blijven staan, omdat zgne wereld werden die gescheiden wer- al wat ze in die jeugdige Terwijl in ons land veel wordt gedaan voor maar in eene voorname behoefte voorzien. ,'jetrekking, alhoewel dikwijls zeer voldoende nen van levensjaren staat kinderlijke aanhankelijkheid hadden het Middelbaar Onderwijs en bijna iedereen zgn Weinig bewoners der eilanden buiten Java bezoldigd, hem toch niet in stelt, de groote met liefge- profiteeren, wanneer zijn financieel in staat, hun kinderen naar uitgaven tè bekostigen, die kinderen naarelders had die zich nooit meer koesteren zonden in kinderen er van kan laten warmtestralende omgeving wenschelijk voorkomt, is 't een der Europa of naar een der drie hoofdplaatsen van te zenden, waar ze onderwijs kunnen ontvangen, de van een „eigen hem dit thuis" leeftijd de grieven van de in Indië woonachtige Java te zenden, om ze het M. O. te laten vol- üooals de tijd het eischt, en hem bindt aan een op lateren heerlgkste her- groote innering— voor het kind, wanneer daar slechts zoo weinigen in gen, en toch, hoevelen zijn er niet, die heel, land, waar datonderwgs zoo goedals niet gegeven dat „tTn-dß** Europeanen, dat gelukkig was; die zich nooit zijn, hun zoons eene Hoogere heel ver van die plaatsen verwijderd wonen en wordt! meer tenminste de gelegenheid jongens uit niet als kind vertrouwvol — te doen volgen. o zoo gaarne hun zoons een H. B. S. zouden In Nederland kunnen zeJ^fs de de zouden vlijen aan Burgerschool klassen, zich uit een lageren den moederlijken— boezem, terwjgl die mag het M. O. goed- of afkeuren, er doen afloopen, omdat het diploma voor een jiinst bevoorrechte moeder Men opwerken, wanneer ze toch niet dood was, —om en denken hoe men wil, het valt goed afgelegd eind-examen, vooral in Indië, een ("-ot een hoogeren stand wat onderwgs te over praten bezitten, omdat het volgen van gaan ontvangen, dat in Nederland bijna niet weg te redeneeren, dat het in vele gevallen waardevol document is waardevoller nog dan p-anleg en ijver op een — van Onderwijs bijna boerendorp wordt Toch wenschelijk, in enkele gevallen zelfs noodzakelijk is, in Nederland zelfs al wordt het nietgebruikt Middelbaar en zelfs Hooger gegeven. mocht dia ligt. In Indië is juist het vader zich bevoorrecht rekenen boven H. JB. S. te doorloopen, wil men toegelaten als sleutel tot—verdere studiën. binnen ieders bereik velen, dal eene vervallen, uit gemis hij kind zich kèn worden tot sommige studiën, die, na met succes Onvermogen bindt hun de handen en doemt omgekeerde 't geval; daar zgn van wegzenden. Zóó zou vele goeden er den knaap misschien iets voltooid te zijn, aanspraak geven op enkele hun het aan te zien, dat hun zoons — hoe goed aan M. en H. Onderwgs, zoons van van nog ander» landsbetrekkingen, zooals b. v. tot die van: die tot studeeren ook in staat mochten zijn huize tot een maatschappelijk lageren stand, dan groeien dan een heel nederig ambtenaartje,kan- — toorheertje bij het Binnenlandsch Bestuur in opgroeien tot levende schrijfmachines, die hun waarin ze geboren werden. of tuinopzienertje. Welk vader schep*! ambtenaar achteruitgang. zich niet 0.-Indië, ingenieur, houtvester, landmeter, enz. leven lang geen betrekking van eenige beteekenis Hier dus vooruitgang, daar gaarne illusies over de toekomst van zgn kind! terwijl ze tevens eene weinig kostbare voorbe- zullen bekleeden .... uit gebrek aan M. O. reidende school kan zijn voor hen, die officier Dat is zeer hard, en door vele ouders in Indië Laat ik een paar voorbeelden nemen uit vele, Hoeveel vaders hoorde ik niet de verzuchting bewering. slaken: bij Land- of Zeemacht wenschen te worden. wordt daarover gezucht, gemord, getreurd. om het bewijs te leveren mijner en controleur le kl. bij het „'t Is toch Door de Wet op het M. O. zóó in te richten, Het gaat natuurlijk niet aan, kostbare H. B. Een kapitein een ellendig, dat hier op Padang geen ieder een inko- dat ze aansluit met studiën, welke, na voltooiing, Scholen op te richten op iedere plaats van den Binnenlandsch ißestnur, hebben H. B. S. is. Nu kan ik, met den besten wilitei aanspraak geven op de vervulling van een Archipel, waar toevallig eenige Europeanen men van ± 400 a ’5OO 'smaands. Men ziet, dat wereld, mijn jongen nog niet naar Holland zen- Staatsambt, heeft dus de Staat het volgen van wonen, wier kinderen in de termen vallen, het ik gunstige, eigenlijk te gunstige gevallen als den mijn promotie zal nog wel een jaarof drie gemaakt voor O. te volgen. Maar wel bestaat er zedelijke stel:’ hoeveel landsdienaren zrjn er uitblijven. Was hier een H. B. S., dan kon ik dat M. O. indirect verplichtend M. voorbeeld mijn allen, die naar de zooeven genoemde landsbe- verplichting, dit te doen op plaatsen, waar een niet wier kinderen eveneens in de termen val- zoon eerst daarheen en later naar Europa maar wier sturen. nu trekkingen dingen willen. dergelijke inrichting raison d'être heeft, al moet lan M. O. te kunnen volgen, trakte- Maar ben ik wel verplicht hem kleiner zijn dan van de twee, door een kantoor te doen, want Bezit men geen diploma van goed afgelegd het land daar ook geld op toeleggen. menten veel ergens op tegen den eind-examen eener H. B. S. met 5-jarigen cursus, Alleen hooggeplaatste ambtenaren en officieren mij genoemde categorieën. Ik doe dit echter tijd, dat niijn promotie afkomt, is het voor den verwijt door jongen laat dan wordt men eenvoudig niet toegelatentot de en^enkele particulieren kunnen zich — als hun met opzet, om het te ontgaan, eene te om van meet af aan op een lessen der Indische Inrichting of van de Poly- gezin niet te groot is — de luxe veroorloven, ongunstige voorstelling van zaken mijn doel H. B. S. te beginnen, en ik kan hem toch ook technische School de toehoorders laat ik hun kinderen, wanneer die het lager onderwijs voorbij te streven. Stel, dat die kapitein of die niet nog drie jaar op de hoogste klasse van een buiten beschouwing, —omdat die weer zgn uitge- achter den rug hebben, naar Nederland of naar controleur op Sumatra's Westkust woont en vier lagere school laten zitten." sloten van de Staats-esamens. Er bestaat dus Java te zenden, om daar verder van den boom kinderen heeft, waarvan er twee op een leeftgd Ik herhaal, dat de vrij aanzienlijke kosten, dieanci, al is die slechts middellijk-,— tot het vol- der kennis te eten; maar al die talrgko lands- 4ju gekomen, dat de jongens gewoonlijk de les- vfelke gepaard gaan met de oprichting en het gen van M. 0., omdat de kennis, vereischt voor dienaren, die niet tot de hoogere rangen be- sen eener H. B. S. beginnen te volgen, dan zal onderhoud van eene H. B. S., het begrijpelijk dat examen, bezwaarlijk ergens anders kan ver- hooren, en ook verreweg de meesteparticulieren, noch die kapitein, noch die controleur — wan- maken, dat de JRegeering er slechts na rgp be- kregen worden dan op eene H. B. S., daar het moeten zich die weelde — welke geen weelde, neer hij niet watkapitaal bezit — in staat zJrjn raad toe overgaat eene dergelijke inrichting te groot aantal vakken, waarin examen wordt af- maar eene, zoowel door den Staat als door de zn kinderen het M. O. te laten volgen. stichten. Maar ik herhaal tevens, dat op plaat- genomen, zeer groote kosten na zich zou sleepen, Maatschappij gestelde voorwaarde is tot het Zond hij ze naar Batavia, dan moest hij voor sen waar, zoon school levensvatbaarheid heeft, wilde men er zich in bekwamen, door les te verkrijgen eener dragelijke positie ont- die twee jongens minstens ’l5O 's maands, aan de Staat zedelijk verplicht is haar het aanzgn te — moet nemen bg privaat-docenten, gesteld al dat die zeggen. kostgeld, kleeren, boeken enz. betalen, om nog geven, al het Rijk haar ook subsidieeren. mogelijkheid bestaat, wat in Indië het geval Wat moet er groeien van een jongenin Indië, van de hooge reiskosten niet te praten, en zou (In Nederland, waar zooveel JRrjks H.