Diagnoza lokalnych problemów i wyzwań powiatu słubickiego Jakość środowiska naturalnego w powiecie słubickim Raport cząstkowy Natalia Duer Słubice 2014 r. 1 Spis treści JAKOŚC ŚRODOWISKA NATURALNEGO W POWIECIE SŁUBICKIM ........................................................... 3 WSKAŹNIK JAKOŚCI POWIETRZA ......................................................................................................... 3 WSKAŹNIK JAKOŚCI WÓD .................................................................................................................. 13 RZEKI .............................................................................................................................................. 15 JEZIORA .......................................................................................................................................... 24 WSKAŹNIK JAKOŚCI KLIMATU AKUSTYCZNEGO ................................................................................ 36 OBSZARY CHRONIONE POWIATU SŁUBICKIEGO ............................................................................... 39 PARK NARODOWY ......................................................................................................................... 42 REZERWATY PRZYRODY ................................................................................................................. 42 PARKI KRAJOBRAZOWE ................................................................................................................. 45 NATURA 2000 ................................................................................................................................ 46 OBSZARY CHRONIONEGO KRAJOBRAZU ....................................................................................... 53 ZESPÓŁY PRZYRODNICZO - KRAJOBRAZOWE ................................................................................ 53 UŻYTKI EKOLOGICZNE .................................................................................................................... 54 POMNIKI PRZYRODY ...................................................................................................................... 56 INNE FORMY OCHRONY OBSZAROWEJ ......................................................................................... 58 OCHRONA GATUNKOWA ............................................................................................................... 58 GATUNKI OBCE .............................................................................................................................. 68 WSKAŹNIK JAKOŚCI ŚRODOWISKA LEŚNEGO .................................................................................... 72 WSKAŹNIK ZALESIENIA .................................................................................................................. 72 WSKAŹNIK NATURALNOŚCI SKŁADU GATUNKOWEGO DRZEWOSTANU ...................................... 74 WSKAŹNIK ZGODNOŚCI SKŁADU GATUNKOWEGO DRZEWOSTANU Z SIEDLISKIEM..................... 76 WSKAŹNIK STRUKTURY WIEKOWEJ DRZEWOSTANU .................................................................... 80 WSKAŹNIK NATURALNOŚCI STRUKTURY PIONOWEJ DRZEWOSTANU .......................................... 81 WSKAŹNIK ILOŚCI MARTWEGO DREWNA NA DNIE LASU ............................................................. 82 WSKAŹNIK DEGENERACJI EKOSYSTEMU LEŚNEGO ....................................................................... 84 WSKAŹNIK JAKOŚCI SIEDLISK TERENÓW OTWARTYCH ..................................................................... 87 SKALA PROBLEMU ODPADÓW KOMUNALNYCH ............................................................................. 100 2 JAKOŚC ŚRODOWISKA NATURALNEGO W POWIECIE SŁUBICKIM WSKAŹNIK JAKOŚCI POWIETRZA Podstawę oceny jakości powietrza w Polsce stanowi poziom substancji w powietrzu.1 Poziom stężeń zanieczyszczeń występujących w powietrzu zależy w głównej mierze od ilości zanieczyszczeń odprowadzanych do powietrza. Innymi, ważnymi czynnikami, które mają istotny wpływ na jakość powietrza są topografia terenu oraz warunki meteorologiczne. Warunki meteorologiczne wpływają na procesy fizyko-chemiczne zachodzące w atmosferze oraz determinują wielkość emisji zanieczyszczeń do powietrza.2 Wskaźnik jakości powietrza w powiecie słubickim został opracowany na podstawie porównań stężeń dwutlenku siarki, tlenków azotu, pyłu zawieszonego PM10 oraz ozonu w powietrzu, a także klas czystości powietrza ze względu na ochronę zdrowia w latach 2009-2013, a także poprzez analizę dostępnych danych naukowych na temat opadów i osadów atmosferycznych. Badania imisji zanieczyszczeń powietrza przeprowadzone były za pomocą kontenerowych stacji automatycznych i mobilnych będących pod nadzorem Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Zielonej Górze i Delegatury WIOŚ w Gorzowie Wlkp. W 2009 i 2010 roku automatyczna stacja monitoringu powietrza zlokalizowana była w północno- wschodniej części Słubic przy ulicy Wojska Polskiego.34 W latach 2011-2013 najbliżej położonym obszarem objętym pomiarami o charakterze zbliżonym do obszaru słubickiego był Sulęcin.5 1 Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2013 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze Delegatura w Gorzowie Wlkp., Gorzów Wlkp. 2014, s. 4. 2 Roczna ocena jakości powietrza w województwie lubuskim na podstawie badań imisji wykonanych w 2013 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Zielona Góra 2014, s. 11. 3 Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2009 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze Delegatura w Gorzowie Wlkp., Gorzów Wlkp. 2010, s. 6. 4 Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2010 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze Delegatura w Gorzowie Wlkp., Gorzów Wlkp. 2011, s. 6. 5 Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2011 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze Delegatura w Gorzowie Wlkp., Gorzów Wlkp. 2012, s. 6. Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2012 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze Delegatura w Gorzowie Wlkp., Gorzów Wlkp. 2013, s. 5. Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2013 roku, (…), s. 5. 3 Oceny jakości powietrza i wynikające z nich działania odnoszone są do obszarów nazywanych strefami. Powiat Słubicki od 2010 roku należy do strefy lubuskiej.6 Wcześniej należał do strefy słubicko-sulęcińskiej.7 Dwutlenek siarki8 2009 – 3,73 µg/m³ niski poziom; poziom stężeń zarówno 24-godzinnych, jak i 1-godzinnych nie został przekroczony w ciągu roku 2010 – 5,19 µg/m³ niski poziom; poziom stężeń zarówno 24-godzinnych, jak i 1-godzinnych nie został przekroczony w ciągu roku 2011 – 3,7 µg/m³ niski poziom; poziom stężeń zarówno 24-godzinnych, jak i 1-godzinnych nie został przekroczony w ciągu roku 2012 – 3,8 µg/m³ niski poziom; poziom stężeń zarówno 24-godzinnych, jak i 1-godzinnych nie został przekroczony w ciągu roku 2013 – 3,8 µg/m³ niski poziom; poziom stężeń zarówno 24-godzinnych, jak i 1-godzinnych nie został przekroczony w ciągu roku Najwyższe stężenia dwutlenku siarki zaobserwowano w okresie grzewczym. Powiat Słubicki, w 2011 roku, emitował do powietrza 0,2-1,5% dwutlenku siarki pochodzenia przemysłowego w skali województwa lubuskiego.9 W 2012 roku było to 1,7%10- 45 ton.11 6 Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2010 roku, (…), s. 6. 7 Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2009 roku, (…), s. 6. 8 Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2009 roku, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze Delegatura w Gorzowie Wlkp., Gorzów Wlkp. 2010, s. 6. Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2010 roku, (…) 2011, s. 7. Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2011 roku, (…) 2012, s. 6. Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2012 roku, (…) 2013, s. 5. Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2013 roku, (…) 2014, s. 5. 9 Stan środowiska w województwie lubuskim w latach 2011-2012, Zielona Góra 2013, s. 21-23. 10 Roczna ocena jakości powietrza w województwie lubuskim na podstawie badań immisji wykonanych w 2013r, Zielona Góra 2014, s. 21. 11 Województwo lubuskie podregiony powiaty gminy 2013, Urząd Statystyczny w Zielonej Górze, Zielona Góra 2013, s. 59. 4 Tlenki azotu12 2009 - 12,24 µg/m³ niski poziom (29,1% wartości dopuszczalnej); dopuszczalny poziom stężeń 1-godzinnych nie został przekroczony w ciągu roku 2010 – 13,3 µg/m³ niski poziom (33,25 % wartości dopuszczalnej); dopuszczalny poziom stężeń 1-godzinnych nie został przekroczony w ciągu roku 2011 – 13,25 µg/m³ niski poziom (33,12 % wartości dopuszczalnej); dopuszczalny poziom stężeń 1-godzinnych nie został przekroczony w ciągu roku 2012 – 11,94 µg/m³ niski poziom (29,85 % wartości dopuszczalnej); dopuszczalny poziom stężeń 1-godzinnych nie został przekroczony w ciągu roku 2013 – 9,6 µg/m³ niski poziom (24 % wartości dopuszczalnej); dopuszczalny poziom stężeń 1-godzinnych nie został przekroczony w ciągu roku Najwyższe stężenia dwutlenku azotu zaobserwowano w okresie grzewczym.13 Pył zawieszony PM1014 2009 – 17,24 µg/m³ co stanowi 43,1 % wartości dopuszczalnej; dopuszczalna częstość przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla stężeń 24-godzinnych w roku kalendarzowym nie została przekroczona 2010 – 16,8 µg/m³ co stanowi 42 % wartości dopuszczalnej; dopuszczalna częstość przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla stężeń 24-godzinnych w roku kalendarzowym nie została przekroczona 2011 – 31,1 µg/m³ co stanowi 77,5 % wartości dopuszczalnej; dopuszczalna częstość przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla stężeń 24-godzinnych w roku kalendarzowym nie 12 Stan środowiska w Powiecie Słubickim w 2009