I. Charakterystyka Gminy. Położenie Gmina Otmuchów usytuowana jest w południowo-zachodniej części województwa opolskiego (mapa). Według fizjograficznego podziału województwa opolskiego położona jest w granicach makroregionu Przedgórze Sudeckie . Północna część Gminy wchodzi w skład Wzgórz Strzelińskich. Środkowa część gminy, obejmująca miasto Otmuchów, Jezioro Otmuchowskie, zachodnią część Jeziora Nyskiego oraz część środkowego biegu rzeki Nysy Kłodzkiej, wchodzi w skład mezoregionu Obniżenie Otmuchowskie . Południowa część gminy (obejmująca między innymi wsie: Kałków i Jarnołtów) wchodzi w skład Przedgórza Paczkowskiego . Mezoregion ten przecina granica polsko - czeska. Gmina Otmuchów graniczy z następującymi gminami: od północy z gminą Kamiennik i Pakosławice, od zachodu z gminą Paczków, od wschodu z gminami Nysa i Głuchołazy. Południowa granica jest granicą Państwową z Czechami. Gmina zajmuje obszar 18.823 ha, z czego 2801 ha znajduje się w granicach administracyjnych miasta. Również Jezioro Otmuchowskie dzielące gminę na część północną i południową znajduje się w granicach administracyjnych miasta. Powierzchnia gminy stanowi 2,2 % ogólnej powierzchni województwa. Przez teren gminy przebiega w kierunku wschód-zachód droga krajowa ponadregionalna Nr 46 relacji Kłodzko - Nysa - Kędzierzyn Koźle - Gliwice. Sieć dróg powiatowych i gminnych zapewnia połączenie wiejskich jednostek osadniczych między sobą oraz z ośrodkiem gminnym. Podział administracyjny Jednostkę administracyjną - gminę Otmuchów - tworzy miasto Otmuchów i 31 sołectw: Broniszowice, Buków, Grądy, Goraszowice, Janowa, Jasienica Górna , Jarnołtów, Jodłów, Kałków, Kijów, Kwiatków, Lasowice, Ligota Wielka, Lubiatów, Łąka, Maciejowice, Malerzowice, Meszno, Nadziejów, Nieradowice, Piotrowice Nyskie, Ratnowice, Sarnowice, Siedlec, Starowice, Suszkowice, Śliwice, Ulanowice, Wójcice, Wierzbno, Zwanowice. W niektórych sołectwach występują przysiółki: w Grądach - Laskowice, Pasieki i Rysiowie, w Maciejowicach - Grodziszcze, w Nadziejowie - Kamienna Góra, w Piotrowicach - Krakówkowice, w Wierzbnie - Zwierzyniec. Kształt graficzny Gminy na mapie wykazuje wyraźny podział jej terytorium na dwie części, które przedziela miasto. POWIERZCHNIA I LUDNOŚĆ stan w dniu 31.XII 2006 R. Ludność Wyszczególni Powierzchnia Kobiety na enie w km Ogółem Mężczyźni Kobiety Na 1 km 100 mężczyzn / Otmuchów 187 14168 6860 7308 76 107 w tym miasto 28 5238 2501 2737 188 109 Ludność Liczba mieszkańców objętych zakresem działania gminy Otmuchów na dzień 31.12.2007 wynosiła 14.485 i przedstawia się następująco: Lp. NAZWA MIEJSCOWOŚCI LICZBA MIESZKAŃCÓW 1 BRONISZOWICE 98 2 BUKÓW 485 3 GORASZOWICE 77 4 GRĄDY 69 5 GRĄDY – LASKOWICE 23 6 GRĄDY - PASIEKI 57 7 JANOWA 169 8 JARNOŁTÓW 468 9 JASIENICA GÓRNA 379 10 JODŁÓW 214 11 KAŁKÓW 652 12 KIJÓW 254 13 KWIATKÓW 84 14 LASOWICE 157 15 LIGOTA WIELKA 357 16 LUBIATÓW 291 17 ŁĄKA 407 18 MACIEJOWICE 598 19 MACIEJOWICE - GRODZISCZE 44 20 MALERZOWICE MAŁE 269 21 MESZNO 354 22 NADZIEJÓW 193 23 NADZIEJÓW – KAMIENNA GÓRA 50 24 NIERADOWICE 274 25 OTMUCHÓW 5.332 26 PIOTROWICE NYSKIE 243 27 PIOTROWICE NYSKIE - KRAKÓWKOWICE 54 28 RATNOWICE 177 29 RYSIOWICE 220 30 SARNOWICE 278 31 SIEDLEC 71 32 STAROWICE 172 33 SUSZKOWICE 179 34 ŚLIWICE 336 35 ULANOWICE 96 36 WIERZBNO 312 37 WIERZBNO - ZWIERZYNIEC 43 38 WÓJCICE 839 39 ZWANOWICE 110 OGÓŁEM: 14.485 Rzeźba terenu Gmina Otmuchów położona jest w granicach makroregionu Przedgórze Sudeckie . Jest falistą równiną, wzniesioną od 200 do 350 m. n. p. m., z kilkoma wyższymi wzniesieniami, spośród których wyróżnia się wysokością położony poza granicami województwa masyw Ślęży. W północnej części gminy od miejscowości Suszkowice na wschodzie przez Ulanowice, Sarnowice, Ligotę Wielką, aż do Lubiatowa w rzeźbie powierzchni wyróżnia się ciąg pagórków. Ich wysokość wynosi od 270 m. n. p. m. (na wschodzie) do 315 m. n. p. m. (na zachodzie), przy względnej wysokości pagórków wynoszącej 30-35 m . Dominuje typ rzeźby wysokofalistej, wierzchołki pagórków są spłaszczone, a położone tu pola uprawne narażone są na erozję. Północno - wschodnią część gminy Otmuchów charakteryzuje mniej urozmaicona rzeźba, z przewagą falisto – pagórkowatej i nisko - pagórkowatej. Przez środkową część gminy, przechodzi rów wykorzystany przez środkowy bieg Nysy Kłodzkiej. Płaskie, szerokie dno doliny położone jest na wysokości 198-203 m. n. p. m., poprzecinane jest siecią dopływów, z których większymi są: Ścinawa, Płocka, Widna. Południowa część gminy (obejmująca między innymi wsie: Kałków i Jarnołtów) wchodzi w skład Przedgórza Paczkowskiego . Mezoregion ten przecina granica polsko - czeska. Obszar położony na południe od doliny Nysy Kłodzkiej ma zróżnicowaną rzeźbę terenu. Na zachód od rzeki Widna rzeźba jest mało urozmaicona - niskofalista, pagórkowata, a nawet płaskorówninna. Tereny położone na wschód od tej rzeki charakteryzuje znaczna deniwelacja rzeźby, osiągająca w rejonie Nadziejowa i Kijowa 40 m., a nawet 50 m. Gleby Występują tu dwa rodzaje gleb, zaliczane do III i IV klasy bonitacyjnej, różniące się pochodzeniem geologicznym skały macierzystej. Są to gleby wytworzone z utworów gliniastych oraz pyłowych. Te pierwsze występują przede wszystkim w południowej części gminy na Przedgórzu Paczkowskim. Mają one dobre właściwości glebotwórcze, gdyż są bogate pod względem składu mineralnego. Powstają z nich najczęściej gleby średnio dobre i dobre. Gleby pyłowe są żyźniejsze od gleb gliniastych. Są one zasobne w przyswajalne składniki pokarmowe. Wyżej wymienione gleby zalicza się do klasy gleb czarnoziemnych, brunatnoziemnych i pobagiennych. Ta klasyfikacja informuje nas o korzystnych warunkach dla produkcji roślinnej, z tego też powodu rolnictwo gminy osiąga dobre wyniki w jej zakresie. Klimat Decydujący wpływ na warunki klimatyczne gminy Otmuchów wywiera bliskość Sudetów. Obok tego czynnika daje się zauważyć wpływ klimatu oceanicznego. Czynniki te są przyczyną łagodzenia różnic pomiędzy poszczególnymi porami roku. Średnia temperatura roczna gminy Otmuchów kształtuje się w granicach +8 do +8,3ºC co jest bardzo korzystne dla gospodarki rolnej tego terenu. Rozkład temperatur rocznych poszczególnych pór roku jest wyjątkowo korzystny. Zimy są tu łagodne, średnia stycznia, najzimniejszego miesiąca, prawie nigdy nie spada poniżej - 2ºC, luty jest zwykle cieplejszy. Mrozy nigdy nie trwają zbyt długo, a często w zimie następuje kilka odwilży. Miesiące letnie nie są zbyt upalne. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, którego temperatura średnia nieznacznie przekracza +18ºC. Jesienie są przeważnie długie i łagodne. Długość okresu wegetacyjnego, czyli ilość dni w roku, w którym średnia temperatura wynosi + 5ºC kształtuje się w granicach od 203 do 220 dni. Ilość opadów atmosferycznych jest tu również znaczna. W ciągu roku najwięcej opadów deszczu przypada na miesiące letnie, to jest od maja do września, a maksimum opadów występuje w lipcu (100 – 232 mm). Liczba dni z opadem > 0,1 mm w ciągu roku wynosi 152 dni, z opadem > 1 mm 98 dni w roku. Opady ulewne > 10 mm występują w miesiącach letnich (maj - sierpień) po 3-4 dni w miesiącu co daje łącznie 16 dni w roku. Średnia roczna opadów z dziesięciolecia 1991-2000 wynosiła 650 mm. Opady śniegu rejestrowane są na tym terenie w miesiącach od listopada do kwietnia i trwają 40- 60 dni. Pokrywa śnieżna ma średnią grubość od 5-25 cm. Średnia liczba dni z pokrywą śnieżną wynosi 45 dni. Parowanie z powierzchni wody w okresie letnim waha się od 40-100 mm miesięcznie, zaś wilgotność względna wynosi średnio 76%. Najwyższa wilgotność utrzymuje się w miesiącach zimowych (październik – luty). W rejonie zbiornika Otmuchów zdecydowany kierunek wiatrów to SW i NW. Przeważają wiatry średnie to jest do 5 m/s. Notuje się 20% wiatrów silnych > 5 m/s, natomiast wiatry słabe tj. 0-2 m/s i cisze stanowią 30%. Woda W obniżeniu Otmuchowskim, 2 km na zachód od Otmuchowa przez spiętrzenie Nysy Kłodzkiej zaporą ziemną utworzono w 1933 roku duży zbiornik retencyjny - Jezioro Otmuchowskie. Powierzchnia Jeziora wynosi 2348 ha, długość 6,5 km, szerokość 3,5 km, maksymalna głębokość 12 m, pojemność całkowita 134,5 mln m 3, wysokość zwierciadła wody. 215,0 m.n.p.m. Głównym zadaniem zbiornika „Otmuchów” jest zasilanie wód dla celów żeglugowych we współpracy ze zbiornikiem „Głębinów”. W celu zwiększenia możliwości wykorzystania pojemności zbiornika dla potrzeb nawigacyjnych, dopuszcza się okresowo nadpiętrznie zbiornika (ponad pojemność użytkową), pod warunkiem opróżnienia przed nadejściem wielkiej wody. Niezależnie od zaspokojenia potrzeb żeglugowych i przeciwpowodziowych, kompleksowa gospodarka wodna w obrębie zbiornika uwzględnia również potrzeby energetyki wodnej, zaopatrzenia w wodę przemysłu, ludności miast i wsi, rozcieńczenia wód zanieczyszczonych, gospodarkę rybacką, a także wykorzystanie rekreacyjne. Jezioro Otmuchowskie wraz z przyległym pasem terenu o szerokości 1 - 3 km, to część Obszaru Chronionego Krajobrazu, w skład którego wchodzi również drugi zbiornik zaporowy na Nysie Kłodzkiej - Jezioro Nyskie. Na terenie gminy Otmuchów główną rzeką jest Nysa Kłodzka, której zlewnia traktowana jest jako chroniona ze względu na sposób zasilania urządzeń wodociągowych w miastach: Nysa, Brzeg, Oława i Wrocław. Gospodarka wodna obejmuje oprócz wód powierzchniowych również wody gruntowe. Głębokość zalegania wód gruntowych jest bardzo zmienna. W dolinach rzek wody te występują blisko powierzchni ziemi, to jest od 0 do 2 m. Na wyższych trasach Nysy Kłodzkiej, w suchych dolinach występują na głębokości 2 - 5 m, na pozostałych terenach zalegają one na głębokości 5 - 20 m.