2014 Aktualizacja strategii rozwoju powiatu janowskiego na lata 2007-2020 Rozwój i współpraca Aktualizacja strategii rozwoju powiatu janowskiego na lata 2007- 2020 została opracowana przez firmę EuroCompass Sp. z o.o. na podstawie umowy z Powiatem Janowskim z dnia 30.05.2014r. Autorzy opracowania: Ryszard Boguszewski Oprawa graficzna: Karolina Szeląg Ewelina Borowiec Spis treści 1 Wstęp .............................................................................................................................................. 3 1.1 Główne przesłanki aktualizacji strategii .................................................................................. 3 1.2 Przyjęta metodologia oraz proces uspołecznienia prac nad strategią ...................................... 3 1.3 Zasady i zakres aktualizacji strategii ....................................................................................... 4 1.4 Kontekst dokumentów strategicznych ..................................................................................... 5 2 Podsumowanie efektów wdrażania strategii w latach 2008-2013 .................................................. 7 3 Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej powiatu .................................................................... 10 3.1 Lokalizacja, przestrzeń i środowisko .................................................................................... 10 3.2 Dostępność komunikacyjna ................................................................................................... 13 3.3 Potencjał demograficzny ....................................................................................................... 15 3.4 Ochrona zdrowia i pomoc społeczna ..................................................................................... 21 3.5 Edukacja szkolna ................................................................................................................... 23 3.6 Poziom zatrudnienia i rynek pracy ........................................................................................ 30 3.7 Kultura i sport ........................................................................................................................ 34 3.8 Infrastruktura techniczna ....................................................................................................... 36 3.9 Turystyka ............................................................................................................................... 38 3.10 Potencjał gospodarczy ........................................................................................................... 47 3.11 Jakość rządzenia w powiecie ................................................................................................. 52 4 Wnioski wynikające z przeprowadzonej diagnozy ....................................................................... 59 4.1 Analiza SWOT ...................................................................................................................... 59 4.2 Główne wyzwania rozwoju powiatu do 2020 roku ............................................................... 60 5 Wizja i misja ................................................................................................................................. 63 5.1 Wizja ..................................................................................................................................... 63 5.2 Misja ...................................................................................................................................... 63 6 Priorytetowe obszary rozwoju ...................................................................................................... 65 6.1 Zrównoważony rozwój gospodarki powiatu ......................................................................... 67 6.2 Wykształcone, aktywne i zintegrowane społeczeństwo ........................................................ 68 6.3 Otwarta i sprawna administracja ........................................................................................... 70 7 Plan działań operacyjnych ............................................................................................................ 73 8 Ramy instytucjonalne i finansowe wdrażania strategii ................................................................. 85 8.1 System instytucjonalny wdrażania strategii .......................................................................... 85 8.2 Główne źródła finansowania strategii ................................................................................... 86 9 System monitorowania i oceny realizacji strategii ....................................................................... 92 10 Załączniki ..................................................................................................................................... 97 10.1 Informacja nt. przeprowadzonego procesu konsultacji społecznych .................................... 97 2 1 Wstęp Niniejsza strategia rozwoju powiatu janowskiego powstała w wyniku procesu aktualizacji wcześniej obowiązującego dokumentu strategii, podjętego na podstawie uchwały Rady Powiatu w Janowie Lubelskim z dnia 13 sierpnia 2013 roku w sprawie przystąpienia do aktualizacji ,,Strategii Rozwoju Powiatu Janowskiego na lata 2007- 2020". W uchwale przedstawiono zasady, tryb oraz harmonogram aktualizacji strategii, a także określono model prac nad strategią z zaangażowaniem zewnętrznego wsparcia eksperckiego. 1.1 Główne przesłanki aktualizacji strategii Główną przesłanką aktualizacji strategii była konieczność przeprowadzenia ewaluacji wdrażania strategii od 2008 roku oraz dokonania stosownych zmian i uzupełnień do treści obowiązującego dokumentu strategii. Istotnym powodem aktualizacji była również konieczność dostosowania zapisów strategii do nowego modelu polityki regionalnej w Polsce, zakładającego m.in. większą koncentrację działań rozwojowych w miejskich obszarach funkcjonalnych jako tzw. biegunów wzrostu; specjalizację regionalnej i lokalnej gospodarki, wieloszczeblowy poziom zarządzania i współdziałania w zakresie realizacji wspólnych projektów. Ważną kwestią było również zapewnienie spójności pomiędzy strategią rozwoju powiatu z dokumentami strategicznymi na poziomie wspólnotowym, krajowym i regionalnym, w tym w szczególności z celami zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 r.). Zasadniczym argumentem przemawiającym za aktualizacją strategii rozwoju powiatu była również konieczność dostosowania jej celów i działań do nowej polityki spójności Unii Europejskiej oraz wynikających z tej polityki celów tematycznych wdrażanych za pomocą krajowych i regionalnych programów operacyjnych finansowanych z perspektywy finansowej UE na lata 2014-2020. 1.2 Przyjęta metodologia oraz proces uspołecznienia prac nad strategią Przy aktualizacji strategii wykorzystano model ekspercko-partycypacyjny, który pozwolił na szeroki udział władz i społeczności lokalnej w pracach nad strategią, przy jednoczesnym zaangażowaniu ekspertów zewnętrznych. W ramach przyjętej metodologii prac powołano zespół zadaniowy ds. opracowania strategii składający się m.in. z przedstawicieli Starostwa Powiatowego, jednostek organizacyjnych powiatu, gmin wchodzących w skład powiatu, organizacji pozarządowych, instytucji otoczenia biznesu. Wyłoniono również głównego konsultanta ds. aktualizacji strategii, którego zadaniem było m.in. przedstawienie szczegółowej metodologii opracowania strategii, nadzór nad merytoryczną stroną treści strategii, prowadzenie spotkań informacyjno- konsultacyjnych oraz zredagowanie ostatecznej wersji dokumentu strategii. 3 W trakcie prac nad aktualizacją strategii zorganizowano trzy spotkania konsultacyjne z udziałem społeczności lokalnej. Pierwsze spotkanie zorganizowane w oparciu o metodę otwartej przestrzeni miało na celu określenie potrzeb i oczekiwań społeczności lokalnej w kontekście podjętych prac nad aktualizacją strategii rozwoju powiatu i gminy Janów Lubelski do roku 2020. W trakcie spotkania uczestnicy mieli szansę zgłoszenia swoich postulatów i propozycji rozwiązań ukierunkowanych na poprawę jakości życia w powiecie i lepsze funkcjonowanie lokalnej administracji. Zgłoszone uwagi i postulaty zostały zebrane w formie raportu z przeprowadzonych konsultacji społecznych i stanowiły punkt wyjścia do dalszych prac nad aktualizacją strategii. Drugie spotkanie było poświęcone omówieniu sytuacji społeczno-gospodarczej powiatu janowskiego w oparciu o wstępnie opracowaną diagnozę, a także pozwoliło na identyfikację głównych potencjałów i wyzwań rozwoju powiatu do roku 2020. Uczestnicy spotkania mogli wyrazić swoją opinię m.in. w formie wypełnionych ankiet, wyniki których zawarto w załączniku 10.1. Z kolei trzecie spotkanie konsultacyjne posłużyło wypracowaniu struktury celów strategicznych i operacyjnych, a także określeniu systemu wdrażania i finansowania strategii. Oprócz uczestnictwa w zorganizowanych spotkaniach konsultacyjnych społeczność powiatu mogła zgłaszać swoje uwagi drogą elektroniczną za pośrednictwem strony internetowej, na której były udostępniane poszczególne elementy strategii. 1.3 Zasady i zakres aktualizacji strategii W trakcie procesu aktualizacji strategii i tworzenia dokumentu końcowego starano się przestrzegać zasady: - spójności zaktualizowanej strategii powiatu z dokumentami planistycznymi i operacyjnymi na poziomie krajowym, regionalnym i gminnym; - partnerstwa w procesie planowania poprzez współpracę władz powiatowych z podmiotami reprezentującymi różne