POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA im. Stanisława Leszczyckiego STUDIA NAD LOKALIZACJĄ REGIONALNYCH PORTÓW LOTNICZYCH NA MAZOWSZU pod redakcją Tomasza Komornickiego i Przemysława Śleszyńskiego Warszawa 2009 PRACE GEOGRAFICZNE http://rcin.org.pl 1 POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA IM. STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO PRACE GEOGRAFICZNE NR 220 http://rcin.org.pl 2 GEOGRAPHICAL STUDIES No. 220 LOCATION STUDIES FOR REGIONAL AIRPORTS IN MAZOVIA http://rcin.org.pl 3 POLSKA AKADEMIA NAUK INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA IM. STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO PRACE GEOGRAFICZNE NR 220 STUDIA NAD LOKALIZACJĄ REGIONALNYCH PORTÓW LOTNICZYCH NA MAZOWSZU pod redakcją Tomasza Komornickiego i Przemysława Śleszyńskiego WARSZAWA 2009 http://rcin.org.pl 4 KOMITET REDAKCYJNY REDAKTOR: Grzegorz Węcławowicz CZŁONKOWIE: Jerzy Grzeszczak, Barbara Krawczyk, Jan Matuszkiewicz, Jerzy J. Parysek RADA REDAKCYJNA Bolesław Domański, Adam Kotarba, Jan Łoboda, Andrzej Richling, Jan S. Kowalski, Andrzej Lisowski, Eamonn Judge, Lydia Coudroy RECENZENCI TOMU: Wojciech Suchorzewski, Jan Wendt ADRES REDAKCJI: Dział Wydawnictw IGiPZ PAN ul. Twarda 51/55, 00–818 Warszawa Opracowanie redakcyjne i techniczne: Ewa Jankowska, Magdalena Januszewska-Stępniak, Barbara Solon Zdjęcie na okładce: Marek Więckowski © Copyright by Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN im. Stanisława Leszczyckiego, Warszawa 2009 PL ISSN 0373-6547 ISBN 978-83-61590-10-1 Łamanie wykonano w Dziale Wydawnictw IGiPZ PAN, ul. Twarda 51/55, 00-818 Warszawa Druk: Drukarnia KLIMIUK, ul. Foksal 11, 00-372 Warszawa e-mail: [email protected] http://rcin.org.pl 5 SPIS TREŚCI PRZEDMOWA ....................................................................................................................... 7 1. REGIONALNE PORTY LOTNICZE NA MAZOWSZU – WPROWADZENIE – Tomasz Komornicki, Przemysław Śleszyński ............................................................... 9 1.1. Cele i założenia, metody badań, materiały źródłowe................................................... 9 1.2. Sytuacja warszawskiego węzła lotniczego na tle kraju.............................................. 18 2. DOTYCHCZASOWE OPRACOWANIA I ANALIZY DOTYCZĄCE ROZWOJU LOTNISK I RUCHU LOTNICZEGO W POLSCE ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM MAZOWSZA – Piotr Siłka ......................................................... 23 2.1. Materiały źródłowe i metody badań........................................................................... 23 2.2. Opracowania sektorowe............................................................................................. 24 2.3. Krajowe dokumenty strategiczne............................................................................... 26 2.4. Regionalne dokumenty strategiczne .......................................................................... 32 2.5. Opracowania naukowe............................................................................................... 39 2.6. Podsumowanie ........................................................................................................... 40 3. LOKALIZACJE POTENCJALNYCH LOTNISK CYWILNYCH – Piotr Siłka ............ 43 3.1. Materiały źródłowe .................................................................................................... 43 3.2. Mińsk Mazowiecki..................................................................................................... 43 3.3. Modlin........................................................................................................................ 45 3.4. Radom ....................................................................................................................... 48 3.5. Sochaczew.................................................................................................................. 51 3.6. Lotniska sportowe, sanitarne oraz przeznaczone do lotów biznesowych ................. 53 3.7. Podsumowanie ........................................................................................................... 57 4. UWARUNKOWANIA ŚRODOWISKOWE – Krzysztof Błażejczyk, Jerzy Solon......... 59 4.1. Klimat i warunki pogodowe....................................................................................... 59 4.2. Warunki akustyczne w rejonie lotnisk ....................................................................... 65 4.3. Pozostałe uwarunkowania środowiskowe (w tym związanie z ochroną przyrody)... 67 5. UWARUNKOWANIA DLA ANALIZOWANYCH LOKALIZACJI ZWIĄZANE Z ZAAWANSOWANIEM PRAC PLANISTYCZNYCH – Przemysław Śleszyński, Magdalena Januszewska-Stępniak.................................................................................... 81 5.1. Materiały źródłowe .................................................................................................... 81 5.2. Sytuacja planistyczna województwa mazowieckiego................................................ 81 5.3. Sytuacja na obszarach wokół potencjalnych lokalizacji ........................................... 86 5.4. Podsumowanie ........................................................................................................... 94 6. POTENCJAŁ SPOŁECZNO-GOSPODARCZY W KONTEKŚCIE ROZWOJU LOTNISK REGIONALNYCH – Przemysław Śleszyński .............................................. 95 6.3. Rynek pracy..............................................................................................................104 6.4. Rozwój przedsiębiorstw i powiązania ekonomiczne ...............................................106 6.6. Przemiany strukturalno-funkcjonalne i rozwój regionalny......................................109 6.6. Podsumowanie ..........................................................................................................111 http://rcin.org.pl 6 7. POWIĄZANIA MIĘDZYNARODOWE JAKO PRZESŁANKA DLA OKREŚLENIA POPYTU NA PRZEWOZY LOTNICZE – Tomasz Komornicki..................................111 7.1. Uwagi ogólne ..........................................................................................................111 7.2. Handel zagraniczny.................................................................................................113 7.3. Powiązania kapitałowe............................................................................................117 7.4. Turystyka przyjazdowa ...........................................................................................119 7.5. Migracje zagraniczne ..............................................................................................121 7.6. Podsumowanie ........................................................................................................123 8. OBECNA I PROGNOZOWANA DOSTĘPNOŚĆ KOMUNIKACYJNA PROJEKTOWANYCH LOTNISK – Tomasz Komornicki, Przemysław Śleszyński....125 8.1. Uwagi wstępne........................................................................................................125 8.2 Dostępność drogowa ................................................................................................126 8.3. Dostępność kolejowa ..............................................................................................148 9. WARIANTOWA ANALIZA POPYTU – Tomasz Komornicki, Przemysław Śleszyński, Marcin Stępniak .............................................................................................................153 9.1. Uwagi ogólne i szczegóły metodyczne...................................................................153 9.2. Popyt całkowity skumulowany ...............................................................................165 9.3. Zasięg przestrzenny obszarów rynkowych .............................................................169 9.4. Popyt strefowy ........................................................................................................182 10. ROLA LOTNISK LOKALNYCH – Piotr Siłka, Marcin Stępniak, Przemysław Śleszyński.......................................................................................................................195 10.1. Uwagi wstępne......................................................................................................195 10.2. Loty sanitarne........................................................................................................195 10.3. Loty biznesowe .....................................................................................................204 10.4. Podsumowanie ......................................................................................................207 11. DYSKUSJA I PODSUMOWANIE BADAŃ – Tomasz Komornicki, Przemysław Śleszyński, Krzysztof Błażejczyk, Jerzy Solon, Piotr Siłka, Marcin Stępniak..............209 11.1. Wnioski kluczowe .................................................................................................209 11.2. Tabela waloryzacyjna............................................................................................215 11.3. Przesłanki do rekomendacji ..................................................................................215 LOCATION STUDIES FOR REGIONAL AIRPORTS IN MAZOVIA – Summary........223 http://rcin.org.pl 7 PRZEDMOWA Zmiany cywilizacyjne i gospodarcze, które zachodzą z coraz większą in- tensywnością, dotyczą zwłaszcza form i sposobów komunikacji. W ostatnich latach na świecie, a szczególnie w Polsce i innych krajach Europy Środkowej wyjątkowo dynamicznie rozwijał się transport lotniczy. Spowodowało to ko- nieczność przeformułowania niektórych celów polityki