REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH W POZNANIU PLAN URZĄDZENIA LASU NADLEŚNICTWA GRODZISK na okres od 1 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2028 r. PROGRAM OCHRONY PRZYRODY Opracował: inż. Paweł Walczewski Akceptuję Dyrektor Oddziału .................................................................. mgr inż. Zbigniew Cykowiak Poznań 2019 2 SPIS TREŚCI WSTĘP ........................................................................................................................................... 7 1. Podstawy formalno-prawne ochrony przyrody .................................................................................................... 7 2. Zadania i cele Programu ochrony przyrody w nadleśnictwie.............................................................................. 9 3. Forma i zakres Programu ochrony przyrody w nadleśnictwie ......................................................................... 11 OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA NADLEŚNICTWA ......................................................... 12 4. Miejsce i rola nadleśnictwa w przestrzeni przyrodniczo-leśnej regionu i kraju .............................................. 12 4.1. Warunki fizyczno-geograficzne .................................................................................................................... 12 4.1.1. Położenie geograficzne ............................................................................................................................ 12 4.1.2. Regiony fizyczno-geograficzne ............................................................................................................... 13 4.1.3. Regionalizacja geobotaniczna .................................................................................................................. 14 4.1.4. Regionalizacja przyrodniczo-leśna .......................................................................................................... 15 4.1.5. Regionalizacja klimatyczna ..................................................................................................................... 16 4.2. Społeczno-gospodarcze warunki wielofunkcyjnej produkcji leśnej w regionie ....................................... 17 5. Historia ziem Nadleśnictwa Grodzisk .................................................................................................................. 20 6. Struktura użytkowania ziemi – kategorie użytkowania ..................................................................................... 24 7. Ogólna charakterystyka głównych kompleksów leśnych ................................................................................... 25 8. Dominujące funkcje lasów .................................................................................................................................... 27 8.1. Podział lasów na kategorie ochronności ...................................................................................................... 28 9. Porównanie wybranych cech taksacyjnych drzewostanów ................................................................................ 29 10. Nadleśnictwo w krajowej sieci korytarzy ekologicznych ................................................................................. 30 WALORY PRZYRODNICZO-LEŚNE ...................................................................................... 31 11. Budowa geologiczna, rzeźba terenu i gleby ....................................................................................................... 31 11.1. Geologia i rzeźba terenu .............................................................................................................................. 31 11.2. Gleby ............................................................................................................................................................. 34 12. Stosunki wodne .................................................................................................................................................... 37 12.1. Wody powierzchniowe ................................................................................................................................. 37 12.2. Wody podziemne .......................................................................................................................................... 41 13. Roślinność leśna ................................................................................................................................................... 44 3 14. Inwentaryzacja siedlisk przyrodniczych ........................................................................................................... 46 15. Drzewostany ......................................................................................................................................................... 49 15.1. Bogactwo gatunkowe ................................................................................................................................... 49 15.2. Struktura pionowa ....................................................................................................................................... 50 15.3. Pochodzenie drzewostanów ......................................................................................................................... 51 15.4. Zgodność składu gatunkowego drzewostanów z warunkami siedliskowymi ......................................... 52 16. Ekologiczna ocena stanu lasu ............................................................................................................................. 55 16.1. Formy aktualnego stanu siedliska .............................................................................................................. 55 16.2. Formy degeneracji ekosystemu leśnego ..................................................................................................... 57 17. Obiekty kultury materialnej ............................................................................................................................... 61 17.1. Zabytki budownictwa ludowego ................................................................................................................. 61 17.2. Zabytkowe parki podworskie i wiejskie .................................................................................................... 61 17.3. Ważniejsze obiekty kultury materialnej .................................................................................................... 67 17.4. Szlaki turystyczne ........................................................................................................................................ 72 17.4.1. Szlaki rowerowe ................................................................................................................................... 72 17.4.2. Szlaki piesze .......................................................................................................................................... 73 17.4.3. Ścieżki edukacyjne ............................................................................................................................... 74 STAN PRZYRODY .................................................................................................................... 75 18. Formy ochrony przyrody w Lasach Państwowych ........................................................................................... 75 19. Obszary Chronionego Krajobrazu .................................................................................................................... 77 19.1. Obszar Chronionego Krajobrazu Pojezierze Sławskie, Pradolina Obry i Rynna Zbąszyńska ............ 77 20. Obszary NATURA 2000 ..................................................................................................................................... 79 20.1. Wielki Łęg Obrzański PLB300004 ............................................................................................................. 80 20.2. Barłożnia Wolsztyńska PLH300028 ........................................................................................................... 81 20.3 Kopanki PLH300008 .................................................................................................................................... 85 21. Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe ................................................................................................................. 86 21.1. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Glińskie Góry .................................................................................. 86 22. Pomniki przyrody ................................................................................................................................................ 89 23. Strefy ochrony wokół gniazd chronionych gatunków ptaków ....................................................................... 104 24. Flora i fauna nadleśnictwa ................................................................................................................................ 107 24.1. Flora ............................................................................................................................................................ 107 24.2. Fauna .......................................................................................................................................................... 115 24.2.1. Bezkręgowce ....................................................................................................................................... 115 24.2.2. Ryby ...................................................................................................................................................