Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Wydział Prawa i Administracji 22 Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko–Mazurskiego w Olsztynie 2 Andrzej Sylwestrzak KOMITET REDAKCYJNY Ma³gorzata Szwejkowska (redaktor naczelna) Robert Dziembowski, Beata Kêdzierska (zastêpcy) Martyna Seroka (sekretarz) RADA NAUKOWA Stanis³aw Pikulski (przewodnicz¹cy), Bronis³aw Sitek, Jaime Bonet, Gaetano Dammacco, Jaros³aw Dobkowski, Maria LoGiacco, Piotr Majer, Agnieszka Malarewicz-Jakubów, Sebastiano Tafaro RECENZENCI NR 1922 (2013) Jaime Bonet, Janina Ciechanowicz-McLean, Wojciech Cielak, Mieczys³aw Goettel, Bo¿ena Gronowska, Mieczys³aw Jag³owski, Tadeusz Jasudowicz, Franciszek Longchamp de Bérier, Agnieszka Malarewicz-Jakubów, Stanis³aw Pikulski, Bartosz Rakoczy, Stanis³aw Sagan, Ivan Simovcek, Bronis³aw Sitek, Jakub Stelina, Bogus³aw Sygit, Andrzej Sylwestrzak, Renata wirgoñ-Skok, Miros³aw W³odarczyk ADRES REDAKCJI Wydzia³ Prawa i Administracji UWM 10-702 Olsztyn, ul. Warszawska 98 tel. 89 524 64 31, fax 89 535 15 97 REDAKCJA WYDAWNICZA El¿bieta Pietraszkiewicz PROJEKT OK£ADKI Maria Fafiñska PL ISSN 1644-0412 © Copyright by Wydawnictwo UWM Olsztyn 2013 Wydawnictwo UWM ul. Jana Heweliusza 14, 10-718 Olsztyn tel. 89 523 36 61, fax 89 523 34 38 www.uwm.edu.pl/wydawnictwo/ e-mail: [email protected] Nak³ad: 110 egz.; ark. wyd. 24,3; ark. druk. 20,75 Druk: Zak³ad Poligraficzny UWM w Olsztynie, zam. nr 40 Filozofia suwerennoci i sprawiedliwoci Bodinusa 3 Spis treci ARTYKU£Y Magdalena Rzewuska, Zasada rekryminacji stra¿nik instytucji ma³¿eñstwa ............................................................................................................ 5 El¿bieta Rojowska, Komisja Narodów Zjednoczonych do spraw Zbrodni Wojennych i dzia³alnoæ Polski w ramach jej prac. Zarys problemu ................... 15 Przemys³aw Palka, Przestêpstwa przeciwko dzia³alnoci instytucji pañstwowych oraz samorz¹du terytorialnego w ochronie bezpieczeñstwa i porz¹dku publicznego ............................................................................................................. 29 Adam Poszewiecki, Problematyka prawnej ochrony munduru na tle rozwi¹zañ ustawy z 12 grudnia 1978 r. o mundurach i odznakach ....................................... 45 Pawe³ Romaniuk, Zadania kontroli i audytu wewnêtrznego w samorz¹dzie województwa ........................................................................................................... 57 Pawe³ Pietnoczka, Wp³yw ewolucji prawa wyborczego na zmiany zachodz¹ce na scenie politycznej Ukrainy................................................................................. 69 Janusz Or³owski, Konstytucyjna zasada powszechnoci opodatkowania wybrane zagadnienia ........................................................................................... 81 Ma³gorzata Szwejkowska, Robert Dziembowski, Protection of a good name in the penal codes in 19181997 ........................................................................... 101 Laura Tafaro, Antiche e nuove fonti del diritto civile ............................................... 109 Aldona Rita Jurewicz, Trzy inskrypcje z Volubilis (IAM 2.369, 370a, 448) interpretari epigraphicam .................................................................................. 131 Jacek Goclon, Gabinet Jana Kucharzewskiego pierwszy rz¹d Królestwa Polskiego 19171918. Ustrój, sk³ad osobowy i dzia³alnoæ .................................................. 143 Edyta Sokalska, Organizacja prac starosty i starostwa na przyk³adzie powiatu ostro³êckiego w latach 19441950 ......................................................................... 159 Jozef Èenté, Historical Development of Interception Legislation in the Slovak Republic ................................................................................................................. 181 Magdalena Szramka, El¿bieta Zêbek, Ograniczenia realizacji przedsiêwziêæ na obszarach Natura 2000 .................................................................................... 195 Jerzy Kasprzak, W³adza pañstwowa a posiadanie broni przez obywateli na przestrzeni dziejów ........................................................................................... 207 Roman Trzaskalik, wiadectwa efektywnoci energetycznej instrument rynkowy poprawy efektywnoci energetycznej (zagadnienia wybrane)............................... 229 Pawe³ Polaczuk, O teorii totalnego panowania w ujêciu Hannah Arendt .............. 249 Ma³gorzata Augustyniak, Wieloæ i równoæ jako kategorie myli politycznej Hannah Arendt ...................................................................................................... 265 Jacek Janusz Mrozek, Prawne ród³a wolnoci s³owa w Polsce ............................ 281 4 Spis treci GLOSY Agnieszka Rotkiewicz, Glosa do wyroku Wojewódzkiego S¹du Administracyjnego we Wroc³awiu z dnia 27 maja 2010 r., II SA/Wr 89/10 ...................................... 289 Dorota Ca³kiewicz, Glosa do wyroku Wojewódzkiego S¹du Administracyjnego w Gdañsku z dnia 11 lipca 2012 r., II SA/Gd 211/12 ......................................... 299 RECENZJE Luca Marini, Il diritto internazionale e comunitario della bioetica, G. Giappichelli Editore, Torino 2006 (Piotr Krajewski)................................................................ 309 El¿bieta £ojko (red.), Prawnicy i dziennikarze wspó³praca, rywalizacja, manipulacja, Stowarzyszenie Absolwentów Wydzia³u Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013 (Robert Patryk Dziembowski) .....313 Monika Bartnik, Wojciech Lis, Przestêpstwa znies³awienia i zniewagi prasowej, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2013 (Magda Pieñkowska) ............................... 315 Urszula Szymañska, El¿bieta Zêbek, Prawo i ochrona rodowiska prawne, ekonomiczne, ekologiczne i techniczne aspekty ochrony rodowiska naturalnego. Przewodnik do æwiczeñ dla studentów kierunków prawa i administracji, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego, Olsztyn 2010 (Wojciech Truszkowski) ......................................................................................... 319 SPRAWOZDANIA Sprawozdanie z Konferencji M³odych Naukowców Wp³yw m³odych naukowców na osi¹gniêcia polskiej nauki. IV edycja, Gdañsk, 1314 kwietnia 2013 r. (Marta Sawczuk) ................................................................................................... 321 Sprawozdanie z XIII Miêdzynarodowej Konferencji Praw Cz³owieka nt. Europa Ojców Za³o¿ycieli. Inwestycja we wspóln¹ przysz³oæ (w 50-lecie mierci Roberta Schumana) (Marta Wójcicka) ............................................................... 323 Sprawozdanie z VI Seminarium Katedry Prawa Samorz¹du Terytorialnego Uniwersytetu Jagielloñskiego S³u¿ba publiczna stan obecny, wyzwania i oczekiwania, Kraków, 22 listopada 2012 r. (Anna Korzeniewska-Lasota) ...... 329 UWM Studia Prawnoustrojowe 22 5 2013 Artyku³y Magdalena Rzewuska Katedra Prawa Cywilnego Wydzia³ Prawa i Administracji UWM Zasada rekryminacji stra¿nik instytucji ma³¿eñstwa Zasada rekryminacji stanowi wyraz ujemnej oceny uzyskiwania korzy- ci z nagannego postêpowania i rodek realizacji motywacyjno-wychowawczej funkcji prawa w kierunku wystrzegania siê nagannego postêpowania, skut- kuj¹cego rozk³adem po¿ycia ma³¿eñskiego1. W taki to w³anie sposób po- strzegana jest w doktrynie istota instytucji stanowi¹cej przedmiot niniejsze- go artyku³u. Zanim jednak zostanie ona poddana szczegó³owej analizie, warto opisaæ kilka kwestii podstawowych, a zarazem niezbêdnych dla dal- szych wywodów. Otó¿ rozwód jest niew¹tpliwie najpowszechniej wystêpuj¹cym w prakty- ce sposobem ustania ma³¿eñstwa. Obligatoryjn¹ przes³ank¹ jego orzeczenia przez s¹d jest trwa³y i zupe³ny rozk³ad po¿ycia ma³¿eñskiego. Z kolei wród negatywnych przes³anek rozwodowych ustawodawca wymienia: dobro wspólnych ma³oletnich dzieci, sprzecznoæ rozwodu z zasadami wspó³¿ycia spo³ecznego, zasadê rekryminacji tj. ¿¹danie rozwodu przez ma³¿onka wy³¹cznie win- nego rozk³adu po¿ycia2. Pojêcie rekryminacji zosta³o zapo¿yczone przez polskiego ustawodawcê z angielskiego s³ownictwa prawniczego (recrimination)3. Ta negatywna przes³anka orzeczenia rozwodu znalaz³a odzwierciedlenie w przepisie art. 56 § 3 k.r.o., w myl którego rozwód nie jest dopuszczalny, je¿eli ¿¹da go ma³¿onek wy³¹cznie winny rozk³adu po¿ycia. Takie rozwi¹zanie ma przede 1 Tak B. Czech, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuñczy. Komentarz, pod red. K. Piaseckiego, LexisNexis 2006, s. 345. 2 Art. 56 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuñczy (Dz.U. nr 9, poz. 59 ze zm.), dalej: k.r.o. 3 Komentarz do art. 56 k.r.o., [w:] Kodeks rodzinny i opiekuñczy. Komentarz, pod red. H. Doleckiego i T. Soko³owskiego, LEX 2010, teza 129. 6 Magdalena Rzewuska wszystkim na celu zapobieganie przedmiotowemu traktowaniu obowi¹zków wynikaj¹cych z zawartego zwi¹zku ma³¿eñskiego. Brak zasady rekryminacji w polskim ustawodawstwie z pewnoci¹ zwiêkszy³by liczbê ferowanych wyro- ków rozwodowych. W tym miejscu warto przypomnieæ istotê art. 18 Konstytucji RP4. Z wyk³adni powo³anego przepisu wynika wprost, i¿ ma³¿eñstwo znajduje siê pod ca³kowit¹ ochron¹ i opiek¹ pañstwa polskiego, wskutek czego przes³anki pozytywne rozwodu winny byæ obwarowane szczególnie wnikliw¹ analiz¹. Podobne wnioski mo¿na wysnuæ z regulacji art. 23 Miêdzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, w wietle którego rodzina jest natural- n¹ i podstawow¹ komórk¹ spo³eczeñstwa i ma prawo do ochrony5. Wreszcie: trwa³oæ ma³¿eñstwa i równouprawnienie ma³¿onków jest jedn¹ z podstawo- wych zasad polskiego prawa rodzinnego. Mo¿liwoæ rozwi¹zania ma³¿eñstwa