N A J W Y Ż S Z A I Z B A K O N T R O L I DEPARTAMENT OBRONY NARODOWEJ I BEZPIECZE ŃSTWA WEWN ĘTRZNEGO KOB-4101-02-00/2010 Nr ewid. 131/2011/P10/084/KOB Informacja o wynikach kontroli stanu realizacji wybranych inwestycji podj ętych w ramach „Programu inwestycyjnego NATO w dziedzinie bezpiecze ństwa” Warszawa lipiec 2011 r. Misją Najwyższej Izby Kontroli jest dbałość o gospodarność i skuteczność w służbie publicznej dla Rzeczypospolitej Polskiej Wizją Najwyższej Izby Kontroli jest cieszący się powszechnym autorytetem najwyższy organ kontroli państwowej, którego raporty będą oczekiwanym i poszukiwanym źródłem informacji dla organów władzy i społeczeństwa Włodzimierz Zegadło Dyrektor Departamentu Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Wewnętrznego Akceptuję: Jacek Kościelniak p.o. Wiceprezesa Najwyższej Izby Kontroli Zatwierdzam: Jacek Jezierski Prezes Najwyższej Izby Kontroli Warszawa, 12.07.2011 r. Najwyższa Izba Kontroli ul. Filtrowa 57 02-056 Warszawa tel./fax: 22-444 50 00 www.nik.gov.pl Spis treści 1. Wprowadzenie.................................................................................................................4 2. Podsumowanie wyników kontroli.................................................................................. 5 2.1. Ogólna ocena kontrolowanej działalno ści .................................................................5 2.2. Synteza wyników kontroli .........................................................................................6 2.3. Uwagi ko ńcowe i wnioski.......................................................................................... 8 3. Wa żniejsze wyniki kontroli .......................................................................................... 10 3.1. Charakterystyka uwarunkowa ń organizacyjnych oraz stanu prawnego .................. 10 3.2. Istotne ustalenia kontroli..........................................................................................14 3.2.1. Organizacja procesu inwestycyjnego.................................................................... 14 3.2.2. Realizacja wybranych zada ń inwestycyjnych. ..................................................... 14 3.2.3. Nadzór nad realizacj ą zada ń NSIP........................................................................ 17 3.2.4. Ksi ęgi rachunkowe................................................................................................ 19 3.2.5. Sprawozdawczo ść , rozliczenia zada ń................................................................... 20 3.2.6. Przedsi ębiorcy polscy w inwestycjach NSIP na obszarze pa ństw członkowskich NATO ........................................................................................... 22 4. Informacje dodatkowe o przeprowadzonej kontroli ................................................. 25 4.1. Przygotowanie kontroli............................................................................................25 4.2. Post ępowanie kontrolne i działania podj ęte po zako ńczeniu kontroli .....................25 4.3. Finansowe rezultaty kontroli....................................................................................28 5. Zał ączniki....................................................................................................................... 29 5.1. Wykaz skrótów i nazw u żytych w informacji..........................................................29 5.2. Wykaz podmiotów obj ętych kontrol ą oraz jednostek organizacyjnych NIK, które przeprowadziły kontrol ę .................................................................................29 5.3. Wykaz osób zajmuj ących w latach 2007 - 2010 stanowiska kierownicze w kontrolowanych jednostkach................................................................................ 30 5.3. Wykaz aktów prawnych dotyczących kontrolowanej działalno ści..........................31 5.4. Wykaz organów, którym przekazano informacj ę o wynikach kontroli ...................33 3 Wprowadzenie 1. Wprowadzenie Kontrola Nr P/10/084 - Stan realizacji wybranych inwestycji podj ętych w ramach „Programu inwestycyjnego NATO w dziedzinie bezpiecze ństwa” została przeprowadzona z inicjatywy Najwy ższej Izby Kontroli, na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwy ższej Izbie Kontroli 1, zgodnie z planem pracy NIK na rok 2010. Uzasadnieniem dla przeprowadzenia kontroli była interpelacja poselska i publikacje prasowe dotycz ące inwestycji NATO w kraju realizowanych przez Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Celem kontroli była ocena prawidłowo ści przygotowania i przebiegu realizacji wybranych inwestycji podejmowanych przez NATO na terenie Polski, w zwi ązku z realizacj ą programu NSIP (NATO Security Investment Programme) czyli Programu Inwestycji NATO w Dziedzinie Bezpiecze ństwa. Program ten obejmuje, m.in. inwestycje w infrastruktur ę wojskow ą na terenie pa ństw członkowskich NATO, które mog ą by ć wykorzystywane przez wojska członków Sojuszu lub wchodz ą w skład wspólnych systemów obronnych. Koszty tych inwestycji s ą ponoszone wspólnie przez pa ństwa członkowskie. Badaniem kontrolnym obj ęto w szczególno ści organizacj ę procesów inwestycyjnych, podział kompetencji i zakres odpowiedzialno ści jednostek uczestnicz ących w realizacji zada ń z dziedziny NSIP, a tak że terminy i koszty realizacji inwestycji. Kontrol ą obj ęto okres od 1 stycznia 2007 r. do 30 wrze śnia 2010 r. z uwzgl ędnieniem działa ń i zdarze ń zaistniałych przed podan ą dat ą, a maj ących bezpo średni zwi ązek z zagadnieniami b ędącymi przedmiotem kontroli. Post ępowania kontrolne zostały przeprowadzone od 1 czerwca do 15 listopada 2010 r. i miały miejsce w Ministerstwach: Obrony Narodowej, Spraw Wewn ętrznych i Administracji, Spraw Zagranicznych, Gospodarki, a tak że w Stałym Przedstawicielstwie Rzeczypospolitej Polskiej przy Kwaterze Głównej NATO i Unii Zachodnioeuropejskiej w Brukseli – obecnie Stałe Przedstawicielstwo Rzeczypospolitej Polskiej przy NATO, Zakładzie Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, Jednostce Wojskowej Nr 1158 w Łasku i Rejonowym Zarz ądzie Infrastruktury w Krakowie. 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701 ze zm. 4 Podsumowanie wyników kontroli 2. Podsumowanie wyników kontroli 2.1. Ogólna ocena kontrolowanej działalności Najwy ższa Izba Kontroli ocenia negatywnie realizacj ę czterech z sze ściu wybranych inwestycji podj ętych w ramach „Programu inwestycyjnego NATO w dziedzinie bezpiecze ństwa”, ze wzgl ędu na stwierdzone nieprawidłowo ści w działaniu o charakterze systemowym. Nieprawidłowo ści dotyczyły zaniedba ń w przygotowaniu i realizacji procesu inwestycyjnego oraz nieefektywnego nadzoru nad przebiegiem budowy: składów materiałów p ędnych i smarów na lotniskach w Malborku i Poznaniu-Krzesinach, posterunku radarowego typu „backbone”2 w Zamo ściu oraz modernizacji i rozbudowy składów materiałów p ędnych i smarów w Cybowie. W szczególno ści NIK ocenia negatywnie wieloletnie opó źnienia i znaczne przekroczenia planowanych kosztów inwestycji, zaniedbania w przygotowaniu procesu inwestycyjnego oraz nieskuteczny nadzór nad przebiegiem inwestycji ze strony krajowego inwestora, tj. Zakładu Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, a tak że Ministra Obrony Narodowej. Obowi ązuj ące rozwi ązania prawne dawały w ocenie kontrolerów mo żliwo ść sprawnego przebiegu przygotowania i realizacji inwestycji. Nie zostało to jednak osi ągni ęte ze wzgl ędu na wadliw ą organizacj ę i funkcjonowanie Zakładu Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Zakład nie zatrudniał pracowników o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych. Przypadki niestarannego wykonywania zada ń (w tym nadzoru inwestorskiego) stwierdzono na wszystkich etapach kontrolowanych inwestycji. Pomimo, że organy kontrolne MON wykazały nieprawidłowo ści podczas odbioru przedmiotów umów i opłacania faktur oraz potrzeb ę zdefiniowania zada ń w zakresie nadzoru, rekomendacje te nie zostały wdro żone. Najwy ższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie realizacj ę 2 kontrolowanych inwestycji, tj. modernizacj ę hangaru na lotnisku w Łasku i budow ę posterunku radarowego w Brzoskwini. Obiekty te zostały przekazane u żytkownikom, a ich wyposa żenie zapewniało mo żliwo ść wykonywania zada ń zgodnie z przeznaczeniem w systemie obronnym NATO. 2 backbone – radar wchodz ący w skład głównej sieci radarów w ramach zintegrowanej obrony powietrznej NATO. 5 Podsumowanie wyników kontroli 2.2. Synteza wyników kontroli 1. W latach 2007-2010 (do 30 sierpnia) Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego realizował 98 inwestycji, na które wydatkowano 1.844.881 tys. zł. Spo śród 6 kontrolowanych zada ń inwestycyjnych o ł ącznej warto ści 323.063,5 tys. zł (17,5% ogółu wydatków), NIK negatywnie oceniła realizacj ę czterech zada ń o warto ści 293.469,9 tys. zł (15,9% ogółu wydatków). Stwierdzono przekroczenie planowanych kosztów o 93,9% do 103,9% oraz wydłu żenie terminów ich zako ńczenia od 4 do 9 lat. Ponadto, w wyniku zaniedba ń po stronie inwestorów poniesiono dodatkowe koszty z tytułu przestojów w kwocie 2.410,7 tys. zł. Odbiór dostaw sprz ętu i wyposa żenia o ł ącznej warto ści 19.134,9 tys. zł odbył si ę bez obecno ści przedstawicieli Zakładu (Inwestora-Zamawiaj ącego) na placach budów. Wyst ępuj ący w składzie komisji odbioru przedstawiciele Zakładu potwierdzali zgodno ść dostaw pod wzgl ędem ilo ściowym, parametrów technicznych i jako ściowych oraz zabezpieczenia podczas transportu i magazynowania, po dostarczeniu protokołów odbioru dostaw do siedziby Zakładu w Warszawie. [str. 14-16 informacji].