Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Rakoniewice na lata 2016-2021 Rakoniewice, maj 2016 AUTORSTWO ProPOLIS Consulting Sp. z o.o. www.propoliscon.pl e - mail: [email protected] ul. Ziemowita 60, 61-063 Poznań NIP: 782-256-28-51, REGON: 302493374, KRS: 0000471615 Sąd Rejonowy Poznań - Nowe Miasto i Wilda, VIII Wydział Gospodarczy Zatwierdził: Michał Schab - Prezes Zarządu Zawartość WSTĘP .................................................................................................................................................... 5 PROCES TWORZENIA STRATEGII ...................................................................................................... 6 DIAGNOZA ............................................................................................................................................. 9 1. Rys historyczny o Mieście i Gminie Rakoniewice ................................................................. 9 2. Położenie, struktura powierzchni ......................................................................................... 10 3. Środowisko przyrodnicze ....................................................................................................... 14 4. Dziedzictwo kulturowe ........................................................................................................... 18 5. Sport, wypoczynek, turystyka i rekreacja ........................................................................... 23 6. Infrastruktura transportowa .................................................................................................. 27 7. Organizacja Usług Komunalnych .......................................................................................... 34 8. Infrastruktura techniczna ...................................................................................................... 34 8.1. Wodociągi ........................................................................................................................ 35 8.2. Odprowadzanie nieczystości płynnych ........................................................................ 36 8.3. Odprowadzanie nieczystości stałych ............................................................................ 38 8.4. Gaz .................................................................................................................................... 39 8.5. Energia elektryczna ........................................................................................................ 39 8.6. Melioracje ......................................................................................................................... 40 8.7. Zaopatrzenie w ciepło .................................................................................................... 40 8.8. Telekomunikacja ............................................................................................................. 41 8.9. Energia odnawialna ........................................................................................................ 41 9. Strefa Społeczna ..................................................................................................................... 41 9.1. Demografia ...................................................................................................................... 41 9.2. Ochrona zdrowia ............................................................................................................. 45 9.3. Pomoc społeczna ............................................................................................................ 46 9.4. Bezpieczeństwo publiczne ............................................................................................. 47 9.5. Oświata i wychowanie .................................................................................................... 50 9.6. Kultura .............................................................................................................................. 54 3 9.7. Organizacje pozarządowe .............................................................................................. 55 9.8. Mieszkalnictwo ................................................................................................................ 57 10. Sfera gospodarcza .............................................................................................................. 64 10.1. Rolnictwo ...................................................................................................................... 64 10.2. Działalność gospodarcza ............................................................................................ 66 10.3. Instytucje otoczenia biznesu ..................................................................................... 68 10.4. Rynek pracy i bezrobocie ........................................................................................... 69 11. Analiza sytuacji finansowej Gminy Rakoniewice – zarys .............................................. 71 12. Przeznaczenie terenów oraz sytuacja planistyczna - zarys .......................................... 73 13. Podsumowanie .................................................................................................................... 77 CZĘŚĆ ANALITYCZNA......................................................................................................................... 87 1. Analiza SWOT .......................................................................................................................... 87 2. Wizja i misja Miasta i Gminy Rakoniewice .......................................................................... 91 3. Cele i charakterystyka obszarów rozwojowych .................................................................. 92 4. Zgodność z dokumentami strategicznymi wyższego rzędu ............................................ 108 5. Źródła finansowania ............................................................................................................. 113 WDRAŻANIE, MONITOROWANIE I EWALUACJA ......................................................................... 119 1. Wdrażanie strategii ............................................................................................................... 119 1.1. Procedury wdrażania .................................................................................................... 119 1.2. Zasady i tryb wdrażania strategii ............................................................................... 119 2. Monitorowanie i ewaluacja .................................................................................................. 120 4 WSTĘP Rozwój społeczno-gospodarczy jest procesem złożonym i wielopłaszczyznowym. Jego kierunek jest uzależniony od wielu zmiennych, które pozostając w ścisłym powiązaniu, oddziałują na siebie w różnych konfiguracjach. W celu precyzyjnego realizowania zaplanowanej polityki rozwoju i dobrego zarządzania w długim horyzoncie czasu oraz wywierania wpływu na lokalny system gospodarczy, atrakcyjność inwestycyjną czy jakość życia ludności, władze samorządowe powinny podejmować zaplanowane, ściśle skoordynowane, systematyczne i wykonywane w odpowiednim czasie działania. Nieodzowna jest tu strategia rozwoju. Strategia rozwoju jest dokumentem, który wytycza długofalowe cele i kierunki rozwoju jednostki, mając na uwadze: szeroko rozumiany stan rozwoju, istniejące i przewidywane problemy rozwojowe, aspiracje społeczności lokalnej, sytuację rozwojową, na którą składają się zarówno pozytywne, jak i negatywne uwarunkowania rozwoju: mocne i słabe strony, szanse i zagrożenia, społecznie uzgodnione działania służące osiąganiu tych celów. W procesie zarządzania jednostką samorządu terytorialnego strategia rozwoju jest swoistą instrukcją obsługi, planem działania, według którego powinny postępować władze lokalne, chcąc skutecznie osiągać założone cele oraz jak najefektywniej wykorzystywać posiadane zasoby z uwzględnieniem wszystkich czynników zewnętrznych. Strategia rozwoju jest także kluczowym dokumentem, którego posiadanie jest niezbędne w procesie pozyskiwania środków zewnętrznych, w szczególności z funduszy Unii Europejskiej. 5 PROCES TWORZENIA STRATEGII Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Rakoniewice na lata 2016-2021 została opracowana przy użyciu modelu ekspercko-partycypacyjnego, zakładającego uczestnictwo przedstawicieli wspólnoty lokalnej w procesie powstawania. Pozwoliło to na stworzenie dokumentu, który nie tylko jest zgodny z zasadami planowania strategicznego, ale przede wszystkim adekwatny do oczekiwań i możliwości. Poprawnie zbudowana strategia powinna mieć za cel długofalowy, zrównoważony wzrost określonej wspólnoty lokalnej. By znaleźć skuteczne rozwiązania, trzeba dobrze rozpoznać sytuację, a potem zaplanować adekwatne działania. Nawet najlepsze rozwiązania z powodzeniem stosowane w samorządach mogą okazać się nieskuteczne, jeśli nie zostaną dostosowane do potrzeb mieszkańców i lokalnych realiów. Władze samorządowe bez udziału mieszkańców nie są w stanie skutecznie planować swojej przyszłości. Dlatego, by planowane działania miały społeczne poparcie, konieczne jest włączanie do procesu tworzenia strategii na wyznaczonych etapach pracy mieszkańców. Formy włączania mieszkańców do pracy nad strategią mogą być różne. Niektórzy samorządowcy tylko informują o powstającej strategii, inni proszą o nadsyłanie opinii, inni wreszcie zapraszają do współdecydowania o konkretnych zapisach. Przyjęty model pracy nad strategią zawiera stosowanie wszystkich trzech form włączania mieszkańców w tworzenie