Jaarstukken 2015 30 juni 2016 VERANTWOORDING WATERSCHAP waterschap Hollandse Delta Handelsweg 100 2988 DC Ridderkerk Postbus 4103 2980 GC Ridderkerk t 088 974 33 00 f 088 974 30 01 i www.wshd.nl Inhoudsopgave Voorwoord 1 Exploitatierekening in één oogopslag 2 1 Inleiding 3 1.1 Algemeen 3 1.2 Missie 3 1.3 Presentatie 3 1.4 Leeswijzer 3 2 Bestuurlijke samenvatting 5 2.1 Financiële beschouwing exploitatieresultaat 2015 5 2.2 Toelichting investeringen groter dan € 10 miljoen 8 2.3 Jaarrekening naar kostendragers 15 Jaarverslag 18 3 Programmaverantwoording 19 3.1 Programma 1 – Waterkeringen 19 3.2 Programma 2 – Water 25 3.3 Programma 3 – Zuiveren 37 3.4 Programma 4 – Wegen 43 3.5 Programma 5 – Algemene beleidstaken 48 3.6 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien 54 4 Paragrafen 55 4.1 Ontwikkelingen sinds het vorig begrotingsjaar 55 4.2 Incidentele baten en lasten 56 4.3 Reserves en voorzieningen 57 4.4 Waterschapsbelastingen 57 4.5 Weerstandsvermogen 61 4.6 Financiering 68 4.7 Verbonden partijen 70 4.8 Bedrijfsvoering 83 4.9 EMU-saldo 87 4.10 Duurzaamheid 89 4.11 Rechtmatigheid 91 Jaarrekening 2015 96 5 Balans 97 5.1 Balans per 31 december 2015 97 5.2 Grondslagen voor waardering en resultaatbestemming 97 5.3 Toelichting op de balans per 31 december 2015 101 6 Exploitatierekening naar programma’s 118 6.1 Recapitulatie baten en lasten 120 7 Toelichting exploitatierekening naar programma 121 7.1 Programma 1 - Waterkeringen 122 7.2 Programma 2 - Water 125 7.3 Programma 3 - Zuiveren 130 7.4 Programma 4 - Wegen 133 7.5 Programma 5 – Algemene beleidstaken 136 7.6 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien 137 7.7 Ondersteuning en bedrijfsvoering 139 8 Exploitatierekening naar kostendragers 145 9 Exploitatierekening naar kosten- en opbrengstsoorten 146 Overige gegevens 147 10 Besluit ter vaststelling 148 11 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 150 Bijlagen 151 Bijlage 1 Overzicht lopende en afgesloten investeringen, toelichtingen 152 Bijlage 2 Status volgens Programmabegroting 2015-2019 geplande investeringen 169 Bijlage 3 Staat van vaste schulden 174 Bijlage 4 Overzicht rechtsgedingen 175 Bijlage 5 Lijst van afkortingen 177 Jaarstukken 2015 30 juni 2016 Voorwoord Geachte lezer, Waterschap Hollandse Delta zorgt voor sterke dijken, voldoende en schoon water, het zuiveren van afvalwater en veilige wegen in Zuid-Holland zuid. Zodat u hier veilig kunt wonen, werken en recreëren. Een deel van onze werkzaamheden is dagelijks zichtbaar, zoals de versterkingsmaatregelen van een dijk of de aanpassing van een weg. Andere werkzaamheden zijn minder zichtbaar. Dagelijks wordt bijvoorbeeld het afvalwater gezuiverd dat ons via het riool bereikt. U ziet hier weinig van. Onze werkzaamheden kunnen we uitvoeren dankzij de waterschapsbelasting die u elk jaar betaalt. In deze jaarrekening kunt u lezen waaraan wij het belastinggeld in 2015 hebben besteed. De extreme regenbuien die 30 en 31 augustus 2015 over Nederland trokken, hebben voor veel overlast in een deel van het gebied van Hollandse Delta gezorgd. De calamiteitenorganisatie is aan de slag gegaan om met behulp van beschikbare noodpompen de duur van de overlast te verminderen. De evaluatie van de overlast toont aan dat het meest effectief de opvang van water in sloten en waterbergingen en in de bodem is. Ook moeten we constateren dat dit soort extreme buien altijd overlast zullen geven. In 2014 werden de rioolwaterzuivering Dokhaven en slibverwerkingsbedrijf Sluisjesdijk, beide in Rotterdam, getroffen door een brand. De bedrijfsvoering op Dokhaven en Sluisjesdijk kon gehandhaafd worden, maar de herstelwerkzaamheden om beide bedrijven weer in goede orde te krijgen liepen nog door tot in 2015. De werkzaamheden en de financiële afwikkeling met de verzekering zijn naar tevredenheid in 2015 afgerond. De dijkversterkingen aan de westkant van het Spui en de noordkant van de Hoeksche Waard bij Oud-Beijerland verliepen voorspoedig en beide trajecten konden in 2015 officieel geopend worden. De versterking van de Bosschendijk leverde overigens niet alleen een veilige dijk op, maar ook een recreatief knooppunt. Veilig wonen en recreëren dus. Sinds 2013 werkt waterschap Hollandse Delta samen met Rijkswaterstaat en Evides Waterbedrijf aan de Compenserende Maatregelen Kierbesluit. Ook als de waterstand op het Haringvliet lager is dan de zee worden de Haringvlietsluizen vanaf 2018 op een kier gezet, een belangrijke stap voor de internationale vismigratie. In 2015 is een groot deel van het tracé Voorne-west uitgevoerd. Het OESO-rapport (Water Governance in the Netherlands: Fit for the future?) dat in 2014 verscheen, concludeerde onder andere dat het waterbewustzijn onder Nederlanders te laag is. De aanwezigheid van schoon water wordt als vanzelfsprekend ervaren terwijl bewoners zich terdege bewust moeten zijn dat dit niet zo vanzelfsprekend is. Daarnaast kan wateroverlast niet altijd worden voorkomen. Het waterschap zal de komende jaren nog een belangrijke rol spelen bij de toename van het waterbewustzijn bij burgers. Tot slot stond 2015 in het teken van de verkiezingen voor een nieuw waterschapsbestuur. Elke vier jaar kunt u een nieuw waterschapsbestuur kiezen dat uw belangen behartigt. De waterschapsverkiezingen in 2015 werden voor het eerst tegelijk met de verkiezingen voor Provinciale Staten gehouden. Bij de waterschapsverkiezingen heeft 38% van de stemgerechtigden zijn of haar stem uitgebracht. Op 26 maart 2015 is het nieuwe waterschapsbestuur geïnstalleerd en op 15 april zijn de nieuwe heemraden benoemd. Dijkgraaf, ing. J.M. Geluk 1 Jaarstukken 2015 30 juni 2016 Exploitatierekening in één oogopslag Exploitatie Begroting Begroting Jaarrekening Verschil tov Voordeel (V) / (bedragen x € 1.000) 2015 2015 incl. 2015 begroting na Nadeel (N) wijzigingen wijziging 2015 Lasten Rente & Afschrijving 32.058 30.531 30.422 -109 V Personeelslasten 49.295 50.219 47.003 -3.216 V Goederen en diensten van derden 79.100 78.810 73.517 -5.293 V Bijdragen aan derden 11.870 12.259 12.620 362 N Toev. voorziening / onvoorzien 600 624 757 133 N Totaal Lasten 172.923 172.442 164.319 -8.122 V Baten Financiële baten -2.514 -744 -511 233 N Personeelsbaten -87 -153 -314 -162 V Goederen en diensten aan derden -4.622 -4.815 -3.604 1.211 N Bijdragen van derden -9.443 -11.444 -12.146 -701 V Waterschapsbelastingen -143.919 -144.285 -144.769 -484 V Interne verrekeningen - onttrek. voorzieningen -1.220 -1.220 V Interne verrekeningen - Geactiveerde lasten -11.131 -11.460 -10.411 1.049 N Totaal Baten -171.715 -172.901 -172.974 -73 V Resultaat doorbelastingen 47 -47 V Saldo van baten en lasten voor 1.207 -412 -8.654 -8.242 V bestemming Toevoeging aan reserves 3.146 4.240 4.164 -76 V Onttrekking aan reserves -4.354 -5.109 -4.151 958 N Saldo van baten en lasten na bestemming -1.281 -8.641 -7.360 V 2 Jaarstukken 2015 30 juni 2016 1 Inleiding 1.1 Algemeen Hierbij bieden wij u de Jaarstukken 2015 van waterschap Hollandse Delta aan. Met de Jaarstukken legt het college van dijkgraaf en heemraden (D&H) verantwoording af aan de Verenigde Vergadering (VV) over de prestaties, activiteiten en werken van het afgelopen jaar met daaraan gekoppeld de verantwoording van de lasten en baten, alsmede de financiële positie van het waterschap. 1.2 Missie De missie voor waterschap Hollandse Delta is als volgt geformuleerd. Bepalend hierbij is het gebied, de taken, het kwaliteitsniveau en de relatie met anderen (zowel inwoners als mede- overheden) en de medewerkers. “Waterschap Hollandse Delta beschermt de Zuid-Hollandse Eilanden tegen wateroverlast, beheert het oppervlaktewater, zuivert het afvalwater, beheert de (vaar)wegen en levert een actieve bijdrage aan de ruimtelijke invulling van zijn gebied. Het richt zich daarbij, samen met anderen, op veilig en duurzaam wonen, werken en recreëren voor burgers, bedrijven en andere gebruikers. Hollandse Delta is vooruitstrevend, open en transparant in de uitvoering van zijn taken, streeft naar de beste verhouding tussen maatschappelijke kosten en baten, stelt zich ten dienste van zijn omgeving en is een goed en aantrekkelijk werkgever.” 1.3 Presentatie De opzet van de jaarstukken is ingericht op basis van de verslaggevingsregels voor de waterschappen. De hoofdlijnen van deze voorschriften zijn vastgelegd in hoofdstuk 4 van het Waterschapsbesluit en gedetailleerd uitgewerkt in de Regeling Beleidsvoorbereiding en Verantwoording Waterschappen (RBVW). 1.4 Leeswijzer De jaarstukken bestaan uit het jaarverslag, de jaarrekening en de overige gegevens. Het besluit tot vaststelling door de VV en de controleverklaring van de accountant maken onderdeel uit van de “overige gegevens”. De opzet van de jaarstukken is conform het Waterschapsbesluit waarbij gebruik gemaakt wordt van een programmaplan met de vijf programma’s van waterschap Hollandse Delta, te weten: • Programma 1: Waterkeringen • Programma 2: Water • Programma 3: Zuiveren • Programma 4: Wegen • Programma 5: Algemene beleidstaken Het programmaplan wordt afgesloten met het overzicht algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. 3 Jaarstukken 2015 30 juni 2016 In hoofdstuk 2 wordt in hoofdlijnen ingegaan op het exploitatieresultaat 2015. De programma’s worden toegelicht in hoofdstuk 3. De programma’s zijn opgedeeld in beleidsproducten. Per beleidsproduct worden de volgende onderwerpen toegelicht: • Basisgegevens; • Wettelijke en maatschappelijke kaders; • Wat wilden we bereiken in 2015; • Wat gaan we daarvoor doen en wat hebben we gedaan in 2015; • Prestatie-indicatoren. Met de prestatie-indicatoren worden de te realiseren beleidsdoelen geconcretiseerd. Door deze concretisering