Facta Simonidis 2018 NR 1 (11) RADA PROGRAMOWA / ADVISORY BOARD Prof. dr Inesa Baybakova (PL Lwów), prof. dr Juergen Beschorner (FHBund Berlin), prof. dr hab. Edward Fiała (KUL Lublin – PWSZ Zamość), prof. dr hab. Jerzy Hetman, przewodniczący / chairperson (UP Lublin), prof. dr hab. Teresa Łoś – Nowak (UWr. Wrocław), prof. dr hab. Waldemar Martyn (PWSZ Zamość – UP Lublin), prof. dr hab. Wojciech Nowicki (UMCS Lublin – PWSZ Zamość), prof. dr hab. I. Pankevych (UIF Lwów), prof. dr Ihor Pasichnyk (OA Ostrog), prof. dr Alla Rogatyuk (BIEM Łuck). REDAKTOR NACZELNY/ EDITOR-IN-CHIEF Prof. dr hab. Henryk Chałupczak SEKRETARZ REDAKCJI / ASSOCIATE EDITOR Dr Ewa Pogorzała REDAKTORZY TEMATYCZNI / SUBJECT AREA EDITORS Dr Henryk Duda Mgr Małgorzata Samulak - Piłat Dr Justyna Misiągiewicz Dr Beata Rodzik RECENZENCI / REVIEWERS Prof. dr hab. Stanisław Sulowski Prof. dr hab. Petro Kralyuk WYDAWCA / PUBLISHER Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Szymona Szymonowica w Zamościu Zamość / Poland ADRES REDAKCJI / EDITORIAL ADDRESS Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Szymona Szymonowica w Zamościu Ul. Pereca 2; 22 – 400 Zamość Tel. +48 84 638 34 44; Tel/fax +48 84 638 35 00 e-mail: [email protected] @ Copyright by Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Sz. Szymonowica w Zamościu ISSN: 1899 – 3109 Nakład: 300 + 16 egz. Skład i druk: Drukarnia Cyfrowa FastGraw 22-400 Zamość, ul. Lwowska 40 tel./fax 84 639 10 90 www.fastgraw.pl Spis treści Contents Maria Chodkowska, Zdzisław Kazanowski ....................................................... 9 Konsekwencje polskiej transformacji w percepcji dwóch pokoleń Polaków Consequences of Poland’s transformation in the perception of two generations of Poles Krzysztof Jaskuła .................................................................................................. 23 Machiavelli redivivus i Wielki Brat znów w folwarku – studium o kilku końcach niewinności w polskiej demokracji najnowszych czasów z perspektywy ‘obywatela 0’ Machiavelli redivivus and Big Brother on the farm again – a study of a few ends of innocence in Poland’s democracy in recent times – ‘citizen 0’ speaks Krzysztof Łabędź .................................................................................................. 45 Poczucie bezpieczeństwa we współczesnym społeczeństwie polskim Sense of security in modern Polish society Diana Bednarz ...................................................................................................... 65 Rada Bezpieczeństwa Narodowego jako konstytucyjny organ doradczy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej National Security Council as the constitutional advisory body of the President of the Republic of Poland Tadeusz Compa ..................................................................................................... 85 Współczesne zagrożenia bezpieczeństwa transportu lotniczego Modern threats to air transport safety Małgorzata Żmigrodzka, Katarzyna Kostur-Balcerzak ..................................... 109 Jakość wyszkolenia personelu pokładowego jako współczynnik bezpieczeństwa operacji lotniczych. Quality training of cabin crew as the factor of safety flight operations Honorata Sałamacha ............................................................................................ 123 Spójność terytorialna jako wymiar polityki Unii Europejskiej Territorial cohesion as a dimension of European Union policy Hanna Dumała ..................................................................................................... 139 Support of Economic Transition of Eastern European Countries by the European Bank for Reconstruction and Development Wsparcie transformacji gospodarczej państw Europy Wschodniej przez Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju Mira Malczyńka-Biały .......................................................................................... 161 The economic security of Polish consumers and membership of the European Union Członkostwo w Unii Europejskiej a bezpieczeństwo ekonomiczne konsumentów w Polsce Edyta Koper .......................................................................................................... 171 Polskie rodziny transnarodowe: dzieci, rodzice, instytucje i więzi z krajem w świetle raportu Komitetu Badań nad Migracjami Polskiej Akademii Nauk Polish transnational families: children, parents, institutions and ties with the country in the light of the report of the Committee for Migration Research of the Polish Academy of Sciences Monika Lejb-Buryś ............................................................................................... 187 Problem marginalizacji i wykluczenia społecznego Romów we współczesnej Polsce The problem of marginalization and social exclusion of Roma in contemporary Poland Ivan Pankevych, Vitalyi Semkiv .......................................................................... 201 Україна: від конфлікту демократії та ринку до конфлікту громадянського суспільства та олігархів Ukraine: From conflict of democracy and market to conflict of civil society and oligarchs Ukraina: od konfliktu demokracji i rynku do konfliktu społeczeństwa obywatelskiego i oligarchów Marlena Blicharz ................................................................................................... 215 Wysiłki na rzecz zjednoczenia Półwyspu Koreańskiego Efforts for reunification of Korean Peninsula Aleksandra Puzyniak ........................................................................................... 231 Hungarian foreign policy after 2010 – selected problems Polityka zagraniczna Węgier po 2010 roku – wybrane aspekty Tomasz Chłopecki ................................................................................................ 243 The condition of Polish economy in the first years after regaining independence. Political and legal outline Stan polskiej gospodarki w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości. Zarys polityczny i prawny Konrad Zieliński .................................................................................................. 257 Jewish themes in the Polish press photography on the example of the „Ilustrowany Kuryer Codzienny” Motywy żydowskie w polskiej fotografii prasowej okresu międzywojennego na przykładzie „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” Irena Kurzępa ....................................................................................................... 277 Przemijanie i śmierć w niektórych europejskich koncepcjach filozoficznych Passing and death in some European philosophical concepts Natalia Sienko ....................................................................................................... 297 The authority vs. the Orthodox Church–historical and contemporary role of the Russian Orthodox Church as an actor in the political system Władza vs. Cerkiew–historyczna i współczesna rola Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej jako aktora systemu politycznego Władysław Pańczyk .............................................................................................. 313 Aktywność fizyczna jako element polityki zdrowotnej społeczeństwa konsumpcyjnego Physical activity as an element of consumer society’s health policy Zasady przygotowywania tekstów ....................................................................... 339 I. Artykuły I. Articles Maria Chodkowska, UMCS Lublin, [email protected] Zdzisław Kazanowski, UMCS Lublin, [email protected] Konsekwencje polskiej transformacji w percepcji dwóch pokoleń Polaków The Consequences of Poland’s transformation in the perception of two generations of Poles Streszczenie: Przedmiotem tego artykułu jest percepcja jednej z najistotniejszych zmian dla narodu polskiego, jaką była transformacja ustrojowa po roku 1989. W opracowaniu uwzględniono różnice pokoleniowe w ocenie konsekwencji tej zmiany dla różnych obszarów uczestnictwa społecznego: funkcjonowan- ia indywidualnego, życia narodu polskiego i losów świata. Dla badań własnych opracowana została oryginalna procedura z autorskim narzędziem badawczym. Przebadano ogółem 490 osób, w tym 245 dorosłych oraz 245 ich dzieci uczęszczających do szkół ponadpodstawowych. W analizie uwzględniono zarówno różnice pokoleniowe w zakresie percepcji natężenia konsekwencji zmiany, jak i jej wartości, dodatniej lub ujemnej, w zależności od negatywnej bądź pozytywnej oceny wpływu. Analizę wyników badań poprzedza wprowadzenie przybliżające pojęcie zmiany społecznej jako przedmiotu analizy nauk społecznych. Słowa kluczowe: zmiana społeczna, pokolenie, polska transformacja Summary: The subject of this article is the perception of one of the most significant changes that the Polish nation has experienced, i.e. Poland’s transformation after 1989. This article takes into consideration generation gaps while evaluating the changes in different spheres of social activity, like individual func- tioning, life of the Polish nation and the lot of the world. For the purpose of our research, an original and unique procedure provided with the authorial research device has been created. In total 490 people were examined, including 245 adults and their 245 children who had left primary school. The analysis takes into account generation gaps in the perception of the intensity of the changes’ consequences, as well as their value, positive or negative, depending on the actual estimation of the influences. The analy- sis of the outcome of the research is preceded by an introduction presenting the notion of social change as a subject of social science analysis. Keywords: social change, generation, Poland’s transformation 9 Maria Chodkowska, Zdzisław Kazanowski 1. Uwagi