EEN RIJK LEVEN HILDO MET WERKEN KROP 2020 VOL SYMBOLIEK In 2020 is het vijftig jaar geleden dat stadsbeeldhouwer Hildo Krop (1884-1970) in het harnas stierf. Met het themajaar Hildo Krop 2020 wordt stilgestaan bij de betekenis van Krop als kunstenaar en idealist. Tekst: Bobby van Brussel Begonnen als banketbakker in Steenwijk, slaat Naast zijn werk voor de gemeente, voert Krop Hildo Krop in 1906 het pad van de kunsten in. in eigen atelier opdrachten en vrij werk uit. Na opleidingen en stages krijgt zijn carrière in Dit vergroot zijn zichtbaarheid binnen en buiten 1913 een vliegende start dankzij een prestigieuze zijn stad. opdracht voor Het Scheepvaarthuis aan de Amsterdamse Prins Hendrikkade. In deze special laat een aantal betrokken organi- Vanaf 1916 heeft hij veertig jaar lang een part- saties zien waar het in het vieringsjaar Hildo Krop time betrekking bij de gemeente Amsterdam. 2020 om draait. Initiator Louise de Blécourt, curator Er verschijnen zoveel werken van zijn hand in Amrâth Collectie: ‘In het rijke leven van Hildo het straatbeeld, dat het hem in 1956 de eretitel Krop ging het om meer dan alleen beeldhouwen. stadsbeeldhouwer oplevert. Daarvan getuigen zijn werken vol symboliek.’ Deze Hildo Krop 2020 special is mogelijk gemaakt door: Grand Hotel Amrâth Amsterdam | Kentie en Partners Architekten BV | ARTZUID | Hildo Krop Museum | Vereniging Hendrick de Keyser | Kunstconsult – 20th century art | objects. Programma: Het Neptunusbeeld boven de entree van Het Scheepvaarthuis (links) is een vroeg werk van Hildo Krop. Foto: Jakob van Vliet Het volledige programma van Hildo Krop 2020 is te vinden op de website van ARTZUID: www.artzuid.nl 30 ART DECO MAGAZINE | EDITIE 2020 | 31 iconisch bouwwerk | het scheepvaarthuis EEN VLIEGENDE 4 3 START werkten gaf het ook een enorme impuls aan de 2 1 ontwikkeling van de beeldhouwkunst, aldus Krop in 1969 in een interview. Hildo Krop heeft aan het eerste en het tweede Krop heeft veel van Van der Meij geleerd, vooral Het Scheepvaarthuis aan de Prins bouwdeel bijgedragen met gevelsculpturen. De op het gebied van symboliek. Dat wordt onder Hendrikkade is een icoon voor groei die de kunstenaar doormaakte is daaraan meer zichtbaar in de symbolen in terracotta onder Amsterdam. Het was indertijd een goed af te lezen. Zijn consoleportretten uit de de ramen van de verschillende scheepvaartmaat- prestigieuze opdracht die op de voet periode 1913-1916 zijn meer ingetogen en min- schappijen. Van der Meij’s ontwerpen verbeelden werd gevolgd in binnen- en buitenland. der uitgewerkt dan die uit de periode 1926-1928 de vaarroutes en de gebieden waar de betref- In 1911 kreeg hij de opdracht en in 1912 was de die veel expressiever zijn. Van zijn hand zijn ook fende reders handel dreven. Krop werkte ze uit en Dat Hildo Krop bij de gevelversiering bouwaanvraag gereed. de Schipper (stuurman) en Bootsman (matroos) realiseerde ze. Symboliek zou altijd een grote rol betrokken raakte zou hem geen evenals het loden beeld van Neptunus op de hoek- blijven spelen in zijn werk. ● windeieren leggen. OP VOORSPRAAK VAN PIET KRAMER toren. Zo ook de granieten plintversiering aan de Van der Meij, die zowel de artistieke als de Binnenkant met de letters ’T SCHEEPVAART- financiële leiding over dit bijzonder ambitieuze HUIS en een school vissen in de golven. 1 Entree Het Scheepvaarthuis met symbolen van terracotta onder Tekst: Louise de Blécourt de ramen; 2 en 3 Consoleportretten van Usselinx (ingetogen) en bouwproject had, trok architecten en kunstenaars Mercator (expressief); 4 Granieten plintversiering met school vissen; aan voor de inrichting en versiering. Onder hen IMPULS VOOR DE BEELDHOUWKUNST 5 Schipper en Bootsman; 6 Symbool van de KWIM in terracotta. oud-collega’s Michel de Klerk en Piet Kramer. Dit werk was niet alleen voor Krop van grote be- Foto 1, 5: Floris Leeuwenberg. Foto 2, 3, 4, 6: Loek van Vlerken. Zes Amsterdamse scheepvaartmaatschappijen Op voorspraak van Kramer werd Hildo Krop tekenis voor zijn ontwikkeling. Door de verschei- zochten een plek van historische betekenis. Hier toegevoegd aan de beeldhouwersstaf van denheid aan materialen en doordat Nederlandse vertrok de eerste Nederlandse expeditie per schip Hendrik van den Eijnde. beeldhouwers voor het eerst met luchtdrukhamers naar Oost Indië. Kavel voor kavel kochten zij op Ook in zijn functie bij de gemeente had Van der om hier hun Scheepvaarthuis te doen verrijzen. Meij extra handen nodig. Nadat eerst Kramer in 6 gemeentelijke dienst kwam, met al snel een focus HILDO KROP 2020 EIGEN VORMENTAAL op bruggen, volgde niet veel later Hildo Krop voor 5 ARRANGEMENT Precies in die tijd was architect Joan van der Meij de brugsculpturen. Zoals meer jonge kunstenaars (1878-1949) op reis dankzij de Prix de Rome. Hij had Krop met zijn opdracht voor Het Scheep- Ervaar het iconische Scheepvaarthuis, en bracht een eigen vormentaal in baksteenbouw vaarthuis een vliegende carrièrestart gemaakt. kom meer te weten over een van de meest mee terug en dat was nou net waar de reders naar veelzijdige kunstenaars van de Amsterdamse zochten. ZEE-ELEMENTEN School. Boek een exclusief arrangement in dit Grand Hotel vol kunst en historie met: Na deze reizen vestigde Van der Meij zijn ar- Pas na oplevering van Het Scheepvaarthuis in chitectenbureau in Amsterdam en werd in 1910 1916 kreeg het de stempel ‘Amsterdamse School’, • Ontvangst in de Bar Lounge daarnaast ‘aesthetisch adviseur’ van de Gemeente omdat de stijl niet in een bestaand hokje paste. • Speciale Hildo Krop-rondleiding door een gids Amsterdam. Prix de Rome-jurylid Antoon Der- Het gebouw kreeg veel navolging, waardoor zee- • 3-gangen diner in de Bar Lounge kinderen (1859-1925) stelde hem vervolgens voor elementen veelvuldig terugkomen als motieven in aan de opdrachtgevers van Het Scheepvaarthuis. de Amsterdamse School. Kijk voor het Hildo Krop 2020 arrangement op: www.amrathamsterdam.com 32 ART DECO MAGAZINE | EDITIE 2020 | 33 kunst op straat | artzuid BEELD BEPA LEN D IN ZUID tijdgenoten aan bod, voor wie veel minder werk De rijkdom aan beeldhouwkunst in de openbare Werken was hij letterlijk en figuurlijk beeldbepa- overschoot. Zij moesten het vooral hebben van ruimte is gigantisch in Plan Zuid van Berlage. Wie lend. Krop trachtte de identiteit van een gebouw te de Amsterdamse School-architecten die werkten oplet ziet overal beeldhouwkunst op straat. Hildo verduidelijken en de sculptuur te integreren met voor particuliere opdrachtgevers. Zo gaf architect Krop eist een hoofdrol op, met werk dat er nooit de architectuur en de omgeving. In het begin was Gerrit Jan Rutgers mooie opdrachten aan Antoon de architectuur een dwingend pantser, waarbij Rädecker, Jaap Kaas, Theo Vos, Frits van Hall en zomaar staat. de beeldhouwkunst ondergeschikt was aan het Han Wezelaar. Van Heeswijck: ‘In de ideologie bouwwerk. Maar in de loop der jaren gaan met van deze expressionistische stroming behoorde Tekst: Bobby van Brussel name zijn ‘brugbeelden’ steeds meer op vrije kunst toe aan het volk. De leden verlangden naar sculpturen lijken en bouwt hij een oeuvre aan een hechte gemeenschap. Beeldhouwkunst moest autonoom werk op. daarom prijken aan gebouwen, in plantsoenen, op pleinen en aan bruggen. In de huidige tijd van in- Begin 20ste eeuw had het opkomende socialisme HECHTE GEMEENSCHAP dividualisme verdient deze periode van de Neder- een grote invloed op de vormgeving in Nederland. ‘Krop heeft honderd jaar geleden de kunst meer landse geschiedenis daarom speciale aandacht.’ ● De strijd voor verbetering van de leefomstandig- op straat gebracht’, zegt Cintha van Heeswijck, heden van arbeiders, leerplicht voor kinderen en kreeg architect Hendrik Berlage (1856-1934) in directeur van stichting Art Zuid die datzelfde Boven: Beeldhouwwerken van Hildo Krop. Links: zijn krachtige algemeen kiesrecht leefden enorm in kunstenaars- 1917 groen licht om zijn Plan Zuid vorm te geven. doel nastreeft. ‘Wij grijpen nu Hildo Krop 2020 portret van architect Hendrik Berlage op de Vrijheidslaan. Midden en rechts: twee brugbeelden bij het Muzenplein. kringen. Ook de gruwelen van de Eerste Wereld- Hier kon de nieuwe moderne architectuur van aan om de bouwbeeldhouwkunst in Amsterdam Onder: Gevelbeelden van tijdgenoot Jaap Kaas op de Minervalaan. oorlog ontgingen het neutrale Nederland niet. de Amsterdamse School zich ontplooien. Berlage Zuid in een historisch kader te plaatsen.’ In ge- Dichters als Henriette Roland Holst en Herman was een utopisch socialist, die een nieuw 'aards velbeeldentours komen behalve Hildo Krop ook Gorter waren pleitbezorgers van de socialistische mensheidsideaal' in de architectuur zocht door het gedachte dat kunst, maatschappij en kunstenaar samengaan van alle beeldende kunstdisciplines onlosmakelijk met elkaar verbonden waren. Alles in het bouwen van één groots Gesamtkunstwerk. diende een groter wereldbeeld met een nieuwe Kunst was er naar zijn zeggen van en voor het visie op de gemeenschap. De kunstenaar moest volk, van en voor de gemeenschap. HILDO KROP EN TIJDGENOTEN zijn verantwoordelijkheid pakken en een bijdrage leveren om kunst onder de mensen te brengen. VERBONDENHEID TUSSEN MENSEN EN DIEREN De verrassende gevelbeeldentours van ARTZUID hebben behalve voor Hildo Krop ook oog Ook Hildo Krop was geïnspireerd door de socialis- voor werken die tijdgenoten uitvoerden voor KUNST VAN EN VOOR HET VOLK tische gedachte. De verbondenheid tussen mensen fraaie particuliere gebouwen in Plan Zuid. Een Bij de stadsuitbreiding van Amsterdam lag er een onderling en mens en dier was zijn hoofdmotief. kunsthistoricus leidt de wandelingen, die bovendien kans om de beeldhouwkunst te revitaliseren en In Plan Zuid zijn beelden van Krop overvloedig langs verschillende losstaande beelden gaan. aan deze sociale taak voor kunstenaars invulling aanwezig aan bruggen en gevels van openbare te geven. Met steun van wethouder Floor Wibaut gebouwen; als beeldhouwer in dienst bij Publieke De kunsthistorische tours zijn te boeken via www.artzuid.nl 34 ART DECO MAGAZINE | EDITIE 2020 | 35 tentoonstelling | hildo krop museum DE MYSTERIEUZE 4 3 We zien hem ook de last van de hele wereld dragen 2 op het spoorwegviaduct Spaarndammerstraat en hem zelfs letterlijk het kapitaal om zeep helpen, FAU N 1 te gebruiken.