team Beleidsonderzoek en Informatiemanagement FACTSHEET PURMEREND IN DE REGIO PURMEREND AUGUSTUS 2015 Metropoolregio Amsterdam naar gemeenten en subregio’s, 1 januari 2012 Bron: O+S Amsterdam Inleiding In Purmerend, maar ook in andere gemeenten, is momenteel discussie gaande over het mogelijk aangaan van samenwerkingsverbanden met andere gemeenten. Ter ondersteuning hiervan heeft B&I in opdracht van afdeling SO een aantal gegevens over Purmerend op een rij gezet. Gekeken is naar bevolking, woningvoorraad, werkgelegenheid, voorzieningen en binding aan Purmerend. Welke positie neemt Purmerend in in de regio Zaanstreek/Waterland? En welke in de Metropool Amsterdam? Hoe verhouden de gemeenten zich tot elkaar? En hoe tot de nabijgelegen steden, waar nog geen samenwerkingsverband mee is? Samenvatting Bevolking In Purmerend wonen bijna 80.000 inwoners. Het aandeel in regio Zaanstreek/Waterland is 24%; in de Metropoolregio Amsterdam 3%. Bijna 3000 mensen vestigden zich in 2014 in Purmerend; 2800 verlieten de stad. 29% komt uit Amsterdam, 21% gaat juist naar Amsterdam. Uit regio Waterland komt 12% en iets meer (16%) verhuisde daarnaartoe. Vestiging uit en vertrek naar de Zaanstreek is gelijk (8%). 18% is afkomstig uit overig Noord-Holland en 16% vertrok daarnaartoe. Een groot deel van de vestigers komt van buiten Noord-Holland, namelijk 34%; 38% verhuisde naar buiten de provincie. Woningvoorraad In Purmerend staan bijna 35.000 woningen. Dit is 25% van de woningvoorraad van de regio Zaanstreek/Waterland en 3% van de woningvoorraad van Metropoolregio Amsterdam. Purmerend heeft ten opzichte van regio Waterland relatief veel huurwoningen. Maar Zaanstad en vooral Amsterdam hebben relatief meer huurwoningen. Werkgelegenheid Purmerend heeft een relatieve lage werkgelegenheidsgraad in vergelijking met Zaanstad en Amsterdam. Het Purmerendse aandeel van werkzame personen binnen Zaanstreek/Waterland is 23%; binnen de Metropoolregio Amsterdam 2%. In Purmerend bevindt de werkgelegenheid zich vooral in de tertiaire en quartaire sector (niet- commerciële dienstverlening). Het aandeel quartaire sector is het hoogst in de regio. Van de Purmerendse werkenden werkt 34% in Purmerend, 9% in regio Zaanstreek/Waterland en 43% in Amsterdam en omgeving. Vrouwen werken vaker in Purmerend dan mannen. Van de werkenden wonend in de Beemster werkt 20% in Purmerend; voor Edam/Volendam is dit 6%; Landsmeer 5%. Purmerenders die in Amsterdam of omgeving werken gaan voor bijna de helft (48%) met het openbaar vervoer naar het werk toe, voornamelijk de bus. 46% gaat met de auto. Ondernemers zien als sterke kanten van de regio Waterland: de centrale ligging ten opzichte van Amsterdam, Randstad en Noord-Holland. Op de tweede plaats de mooie omgeving. Voorzieningen Per artikel wisselt het waar Purmerenders hun niet-dagelijkse goederen kopen. Doe-het-zelf artikelen koopt men bijna uitsluitend in Purmerend, Tuinbenodigdheden 71%, Kleding en schoenen 64%. Amsterdam speelt vooral een rol bij aanschaf van woninginrichting (24%) en audio/computers (23%) Vanuit de Beemster koopt 54% de dagelijkse boodschappen in Purmerend. Ook voor niet-dagelijkse goederen is de Beemster op Purmerend georiënteerd. Vanuit Edam-Volendam en Landsmeer is dit veel minder. Purmerend weet vooral bij het circus, cabaret, ballet/dans eigen inwoners te trekken. Bij andere cultuurvormen is dit minder. Factsheet Purmerend in de regio, 2015 2 Gemeente Purmerend, team B&I Binding aan Purmerend Purmerenders geven de stad een 7,5 als plaats om in te leven. Slechts 5% woont liever in een andere plaats. De helft van de Purmerenders bezoekt minstens een keer per week familie en/of vrienden in Purmerend en bijna twee derde deel doet minstens een keer per week aan vrijetijdsbesteding in Purmerend. Het contact met overig Nederland is flink lager. De relatie met Amsterdam en omgeving is hierbij iets groter dan met Zaanstreek/Waterland. Conclusie Binnen de regio Zaanstreek-Waterland is Purmerend na Zaanstad de grootste stad. Purmerend heeft binnen deze regio een aandeel van circa een kwart voor wat betreft bevolking, woningen, werkgelegenheid. De uitwisseling met Zaanstad is beperkt, zowel qua werkgelegenheid, verhuisbewegingen als winkelen. Purmerenders verhuizen niet naar de Zaanstreek, Zaankanters winkelen nauwelijks in Purmerend. Beemster is sterk gericht op Purmerend voor wat betreft werk, winkelen en gebruik voorzieningen. Purmerend is een kleine speler in de metropoolregio Amsterdam. Voor werkgelegenheid voor Purmerenders is de regio van essentieel belang, met name Amsterdam en omgeving. Purmerenders wonen graag in Purmerend. Door familie, vriendenkring en vrijetijdbesteding voelen inwoners zich verbonden met Purmerend. Factsheet Purmerend in de regio, 2015 3 Gemeente Purmerend, team B&I Inwoners in de regio In Purmerend wonen bijna 80.000 inwoners. 22% is jonger dan 20 jaar; 17% is 65-plusser. Het aandeel Purmerenders in de regio Zaanstreek/Waterland is 24%, in de Metropoolregio Amsterdam is dit 3%. In de regio Waterland heeft Edam/Volendam de jongste bevolkingsopbouw. Tabel 1. Inwoners van de regio Zaanstreek/Waterland naar leeftijdsklasse, 2014 regio gemeente absoluut procenten totaal 0-19 20-64 65+ totaal regio Waterland Beemster 8.910 23 58 19 100 Edam-Volendam 28.920 25 61 14 100 Landsmeer 10.444 22 57 20 100 Purmerend 79.576 22 60 17 100 Waterland 17.134 22 57 21 100 Zeevang 6.341 23 57 20 100 Overgemeenten Oostzaan 9.139 23 58 19 100 Wormerland 15.777 23 56 21 100 Zaanstad Zaanstad 150.598 23 60 17 100 Totaal 326.839 23 60 17 100 Zaanstreek/Waterland Metropoolregio Amsterdam 2.367.809 23 62 15 100 Bron: CBS, bewerking B&I De leeftijdsopbouw van Purmerend komt overeen met de omliggende steden, alleen niet met Amsterdam. Amsterdam heeft een relatief laag percentage jongeren (20%) en 65-plussers (12%) Tabel 2. Inwoners van de omliggende steden naar leeftijdsklasse, 2014 gemeente absoluut procenten 0-19 20-64 65+ Purmerend 79.576 22 60 17 100 Zaanstad 150.598 23 60 17 100 Amsterdam 810.937 20 68 12 100 Hoorn 71.703 24 60 16 100 Alkmaar 94.866 22 62 17 100 Bron: CBS, bewerking B&I Factsheet Purmerend in de regio, 2015 4 Gemeente Purmerend, team B&I Vestiging in en vertrek uit Purmerend Bijna 3.000 mensen kwamen in 2014 in Purmerend wonen; 2.800 verlieten Purmerend. 20% van de vestigers kwam uit de regio Zaanstreek/Waterland; 24% verhuisde er juist naar toe. De woningmarktrelatie met de Zaanstreek (8%) is gelijk aan Noord-Holland-Noord (9%). De grootste instroom is vanuit Amsterdam, namelijk 29%. Naar Amsterdam verhuisde 21%. De overige instroom en uitstroom is verspreid over diverse gemeenten. Van buiten Noord-Holland vestigde 34% zich in Purmerend en 38% vertrok naar buiten de provincie. Dit kan zijn van/naar andere delen van Nederland of van/naar het buitenland. Voor het vertrek is dit het afgelopen 20 jaar gemiddeld gelijk gebleven. De vestiging in Purmerend van buiten Noord-Holland is toegenomen: in 1995 was dit 29%, in 2005 26% en nu dus 34%. De instroom vanuit Amsterdam was vroeger hoger dan nu. De laatste jaren ligt het lager en is het percentage vrij stabiel. Tabel 3. Vestiging in en vertrek uit Purmerend, naar regio, 2014 Volkshuisvestingsregio's vestiging vertrek Noord-Holland aantal procent aantal procent Kop van Noord-Holland en Texel 39 1 17 1 West-Friesland Oost 121 4 175 6 Noord-Kennemerland 108 4 95 3 Waterland 357 12 447 16 Zaanstreek 244 8 214 8 IJmond 28 1 40 1 Zuid-Kennemerland 54 2 47 2 Meerlanden 62 2 33 1 Amsterdam 845 29 589 21 Agglomeratie Amsterdam 67 2 40 1 Vechtstreek 14 1 7 0 Het Gooi 16 1 23 1 Buiten Noord-Holland 996 34 1069 38 Totaal 2951 100 2796 100 Bron: BRP, 2015, bewerking B&I Tabel 4. Vestiging in en vertrek uit Purmerend, uitsplitsing Zaanstreek/Waterland, 2014 vestiging vertrek aantal % aantal % regio Waterland Beemster 110 4% 179 6% Edam-Volendam 57 2% 96 3% Landsmeer 46 2% 27 1% Waterland 87 3% 72 3% Zeevang 44 1% 67 2% Overgemeenten Oostzaan 13 0% 6 0% Wormerland 41 1% 53 2% Zaanstad Zaanstad 203 7% 161 6% Totaal Zaanstreek/Waterland 601 20% 661 24% Totale vestiging in Purmerend 2951 2796 Bron: BRP, 2015, bewerking B&I Factsheet Purmerend in de regio, 2015 5 Gemeente Purmerend, team B&I Woningvoorraad In Purmerend staan bijna 35.000 woningen. Dit is een kwart van de woningvoorraad van de regio Zaanstreek/Waterland en 3% van de woningvoorraad van de Metropoolregio Amsterdam. In Purmerend bestaat de woningvoorraad voor 42% uit huurwoningen. Deze zijn overwegend in bezit van corporaties. De andere gemeenten in regio Waterland hebben relatief minder huurwoningen. Zaanstad heeft relatief meer huurwoningen dan Purmerend. Het is vooral Amsterdam die veel huurwoningen heeft: 75% van de woningvoorraad bestaat uit huur. Tabel 5. Woningvoorraad regio Zaanstreek/Waterland naar eigendom, 2013 regio gemeente absoluut procenten Woning eigenaar/ in bezit particuliere eigendom Totaal voorraad bewoner woning verhuur onbekend corporatie regio Waterland Beemster 3.432 73 20 6 0 100 Edam-Volendam 11.876 74 17 8 2 100 Landsmeer 4.432 62 27 11 0 100 Purmerend 34.893 58 37 4 0 100 Waterland 7.033 65 26 8 1 100 Zeevang 2.548 77 18 4 0 100 Overgemeenten Oostzaan 3.981 62 27 8 4 100 Wormerland 6.512 59 31 10 0 100 Zaanstad Zaanstad 66.110 49 41 11 0 100 Totaal Zaanstreek/Waterland 140.817 Metropoolregio Amsterdam 1.091.455 45 36 18 1 100 Bron: CBS, uit MRA in cijfers 2014 Tabel 6. Woningvoorraad omliggende steden naar eigendom, 2013 gemeente absoluut procenten Woning eigenaar/ in bezit particuliere eigendom Totaal voorraad bewoner woning verhuur onbekend corporatie Purmerend 34.893 58 37 4 0 100 Zaanstad 66.110 49 41 11 0 100 Amsterdam 411.127 25 46 27 1 100 Hoorn* 31 490 58 33 8 0 100 Alkmaar* 43 771 57 33 10 0 100 * 2012, Bron CBS, bewerking B&I Factsheet Purmerend in de regio, 2015 6 Gemeente Purmerend, team B&I In Purmerend bestaat de woningvoorraad voor 69% uit eengezinswoningen.