Structuurplan voor Groen in West juni 2012 Colofon Dit groenstructuurplan is gemaakt in opdracht van portefeuillehouder Dirk de Jager van stadsdeel West. Het plan is tot stand gekomen onder begeleiding van een gedelegeerd opdrachtgever (Rik Hansen) en een projectgroep. Projectgroep Rik Hansen, Luc Sour, Hendrik Dekker, Robert van Eeden, Bertus Koppers, Jaap Broekema, Stan Steegeling (allen stadsdeel West), Wouter van der Veur (DRO), Remco Daalder (DRO) Auteurs Wouter van der Veur (DRO) Met bijdragen van Auke Brouwer (DRO), Remco Daalder (DRO) en Hans Kaljee (DRO) Kaartmateriaal en vormgeving Bart de Vries (DRO) Inhoud Samenvatting 4 1. Inleiding 7 1.1 Waarom een groenstructuurplan? 7 1.2 Doel 7 1.3 Afbakening 7 2. Huidige situatie 9 2.1 Groen in West 9 2.2 Groen in de stedenbouwkundige eenheden 10 2.3 Analyse groen 11 3. Wensbeeld 15 3.1 InIeiding 15 3.2 Speerpunten van beleid 15 3.3 Model groenstructuur 17 3.4 Groenstructuurplankaart 19 4. Bomen 21 4.1 Inleiding 21 4.2 Hoofdbomenstructuur 21 4.3 Overige bomen 22 5. Parken, pleinen en plantsoenen 25 5.1 Inleiding 25 5.2 Stedelijk belang 25 5.3 Stadsdeel belang 28 5.4 Tijdelijk groen 31 6. Recreatieve routes 33 6.1 Inleiding 33 6.2 Regionale fietsroutes 33 6.3 Recreatieve routes met een functie voor de buurt 34 7. Ecologie 35 7.1 Inleiding 35 7.2 Ecologische structuren 35 7.3 Inrichting en beheer openbare ruimte 35 8. Groen in de straat 39 8.1 Inleiding 39 8.2 Welke buurten? 39 9. Acties 41 9.1 Actielijst 42 Bijlagen 1. Stedenbouwkundige structuren 44 2. Hoofdbomenstructuur 46 3. Aanvragen kapvergunning bomen 50 Samenvatting Stadsdeel West heeft groen hoog op de bevinden (afgezien van Westerpark) is het agenda staan. De ambitie van het stadsdeel- erg belangrijk om te zorgen voor goede bestuur wordt onder andere vertaald in de fietsverbindingen. doelstelling dat de openbare ruimte groener 4. Sluit aan bij bestaande stedenbouwkun- wordt. Want groen is een vestigingsfactor van dige structuren. Het stadsdeel is globaal belang, het nodigt uit tot bewegen en is opgebouwd uit drie verschillende steden- bovendien goed voor de luchtkwaliteit. bouwkundige systemen: de 19e eeuwse Tegelijk constateert het stadsbestuur dat de ring, de gordel ’20-’40 en het Algemeen financiële middelen de komende jaren Uitbreidings Plan (AUP). beperkt zijn. Dat vraagt om duidelijke 5. Mede door de stedenbouwkundige opzet prioritering ten aanzien van investeringen in zijn er een groot aantal bomen in West. groen. Dat is een onderscheidende kwaliteit Doel van dit groenstructuurplan is: die bovendien zorgt voor een groene te komen tot een samenhangende ruim- uitstraling. telijke, ecologische en recreatieve visie op 6. Groen is economie. Groen blijkt een het groen in stadsdeel West; vestigingsfactor van belang voor bescherming van het bestaande groen en bewoners en ondernemingen. Met name waar mogelijk kwantitatieve en kwalita- de hoogopgeleide nieuwe stedeling tieve verbetering van het groen; blijkt een belangrijke katalysator voor het het benoemen van kansen voor uitbrei- succes van parken. ding en verbetering van de toegankelijk- 7. Gebruik van het groen in West is heid en bereikbaarheid van het groen. enorm gestegen de afgelopen jaren en blijkt de komende jaren ook stijgen. Dit structuurplan gaat over de samenhan- Vooral parken in gemengde wijken binnen gende grote groenelementen met een ring doen het goed. Voorbeelden in West stadsdeel of stedelijk belang. Dat is in de zijn het Erasmuspark en Westerpark. Het eerste plaats de centraal stedelijk gedefini- wordt daardoor steeds drukker in de eerde hoofdgroenstructuur, aangevuld met openbare ruimte en de parken.. belangrijke boomstruc-turen, routes, parken, 8. Multifunctionele groene plekken doen het pleinen en plantsoenen en ecologie. Naast het best. Een inrichting gericht op divers deze structuurthema’s is een belangrijk gebruik, zoals een goed onderhouden aandachtspunt het groen in de straat. grasveld, is de beste garantie voor levendigheid in het park. Verschillende Het Groenstructuurplan begint met een doelgroepen kunnen op verschillende analyse van de huidige situatie en een aantal tijdstippen hun activiteiten ontplooien. trends en ontwikkelingen ten aanzien van 9. Door haar ligging in de stad en dichtbe- groen in het stadsdeel (hoofdstuk 2). bouwde omgeving zijn de mogelijkheden Hieronder samengevat in de belangrijkste voor ecologie in West beperkt. Daarom conclusies. is het extra belangrijk om het beperkt 1. West is groen. Hoewel West relatief weinig aantal ecologische structuren op orde te groen heeft liggen er vlakbij grote stads- brengen en de mogelijkheden die inrich- parken, waarvan het Rembrandtpark en ting en beheer bieden te benutten. Vondelpark net buiten de stadsdeelgrens 10. De bereidheid bij bewoners en onderne- liggen. Grote groengebieden toevoegen mers om bij te dragen aan het groen in de is niet mogelijk in West. Daarom vooral buurt is groot. Bewoners hebben ideeën nadruk op de kwaliteit! en zijn bereid bij te dragen aan het beheer 2. Het aanwezige groen wordt hoog gewaar- van groen. deerd in West. Bewoners geven aan vooral mogelijkheden voor verbetering te Deze conclusies zijn vertaald naar een model zien voor het groen in de straat. groenstructuur en vijf speerpunten van 3. Zorg in ieder geval voor goede routes. beleid. Aan elk speerpunt zitten acties Aangezien de grotere groengebieden verbonden, welke zijn opgenomen in de zich vooral buiten de stadsdeelgrens groenstructuurplankaart en een actielijst. 4 Gemeente Amsterdam - Stadsdeel West 1. Bomen wordt gewerkt aan verkeersveilige kruis- De hoofdbomenstructuur bestaat uit boom- punten daar waar de route een drukke beplantingen die voor de herkenbaarheid van verkeersweg kruist. doorgaande stadsdeeloverstijgende routes en de stedenbouwkundige structuur van West 4. Ecologie van groot belang zijn. Voor alle straten die Vier ecologische verbindingen zijn voor het deel uitmaken van de hoofdbomenstructuur stadsdeel van belang. De verbinding langs de zijn verbeterpunten ten aanzien van de Haarlemmertrekvaart richting Lange Bretten, boomtechnische en ruimtelijke kwaliteit de verbinding via de spoorbaan naar de beschreven. De opgenomen adviezen kunnen Lange Bretten en het westelijk deel van in regulier beheer, groot onderhoud en Westpoort, de taluds met sloot van de herprofileringen worden opgepakt. Uitgangs- westelijke spoor- en metrolijn en een aantal punt bij herprofileringen van straten is dat oost-westverbindingen, zoals die via het gezonde en levensvatbare bomen blijven Erasmuspark en de Erasmusgracht, de staan. De nadruk moet liggen op het bieden noordkant van het Rembrandtpark richting van voldoende groeiruimte voor de bomen. Sloterplas en vanaf Surinameplein naar het westen. Buiten deze route is ecologie binnen 2. Parken, pleinen en plantsoenen het stadsdeel vooral een kwestie van kansen De gebruiksdruk zal verder toenemen. In dit grijpen op kleine schaal. Groenstructuurplan worden groengebieden van enige omvang aangewezen die nog wèl 5. Groen in de straat ruimte kunnen bieden aan (nieuwe) parkactivi- Er wordt onderscheid gemaakt in groenarme teiten van Amsterdammers. Ook is aange- buurten en groenrijke buurten. In groenarme geven wat er moet gebeuren om de kwaliteit buurten richt de inzet van het stadsdeel zich van deze parken, pleinen en plantsoenen te op meer bomen of ander groen, meer verbeteren. Het gaat om onder andere het geveltuinen in zelfbeheer, meer gemeen- Frederik Hendrikplantsoen, Rembrandtpark, schappelijk binnentuingebruik (en gebruiks- Bilderdijkpark, JJ Cremerplein, Ten Kate- functies daarbinnen), het omvormen van plein. De Brettenzone is een van de groene verharding naar groen (postzegelparken), het scheggen in Amsterdam. Dit belangrijke verbeteren van het inrichtingsniveau en groen- en recreatiegebied loopt van Spaarn- gebruikswaarde van het bestaande groen en woude tot aan het Nassauplein. het groener aankleden van pleintjes. In groenrijke buurten ligt de nadruk meer op 3. Recreatieve routes variatie aan groen, meer accenten met vaste Het groen in West neemt in gebruikswaarde planten/bloemrijke heesters, een hogere toe als het onderling met elkaar wordt beheerinspanning onkruidbestrijding en verbonden via aantrekkelijke groene fiets- of groenonderhoud, het verhogen van het wandelroutes. Er worden regionale fiets- contrast tussen ecologisch groen en cultuur- routes en fiets/wandelroutes voor de buurt. lijk groen en bij het ervaren van sociaal Op twee regionale fietsroutes zijn bijzondere onveilig groen meer sociaal beheer of ingrepen nodig: de Kostverlorenvaartroute en omvormen van groen. de route van het centrum via het Foodcenter naar Nieuw West. Een bijzonder kansrijke Actielijst fietsroute voor de buurt is de zuid noord In de actielijst staan de wenselijke investe- gerichte route vanaf de Kostverlorenvaart ringen in de hoofdbomenstructuur, parken, langs de Admiralengracht en het Erasmuspark pleinen en plantsoenen, routes, ecologie en en verder naar het dorp Sloterdijk. De groen in de straat. Voor de periode totaal parallelle route door de Mercatorbuurt en 2012-2014 wordt een extra budget geraamd Vespuccistraat naar het Erasmuspark is vooral voor investeringen in meer groenkwaliteit van interessant als wandel-route. Voor alle routes in totaal € 650.000. De 1e prioriteit wordt geldt dat gewerkt wordt aan het realiseren gelegd bij de investeringen in groen op straat van herkenbare, logische en zo rechtstreeks (€ 280.000), 2e prioriteit bij de investeringen mogelijke routes, met een goede bewegwij- in buurtpleinen (€ 150.000), 3e prioriteit zering. Langs de