Analiza potencjału odnawialnych źródeł energii w powiecie tomaszowskim i możliwości jego wykorzystania wraz z rekomendowanymi projektami www.energetycznikreatorzyzmian.pl Lublin, maj 2011 r. Spis treści: Wprowadzenie ......................................................................................................................................... 5 1. Aspekty prawne, które należy uwzględnić przy planowaniu działań mających na celu wykorzystanie istniejącego potencjału OZE w skali lokalnej ....................................................... 7 1.1. Prawo krajowe ......................................................................................................................... 7 1.1.1. Podstawa prawna rynku energetycznego ..................................................................................... 7 1.1.2. Pozostałe akty prawne ................................................................................................................. 9 1.1.3. Polityka Energetyczna Polski 2030 ........................................................................................... 13 1.1.4. Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych ........................................ 15 1.2. Prawo Unii Europejskiej........................................................................................................ 17 1.2.1. Ustawodawstwo UE w odniesieniu do gospodarki energetycznej ............................................ 17 1.2.2. Protokoły i Konwencje .............................................................................................................. 18 1.2.3. Dyrektywy i Rozporządzenia .................................................................................................... 19 1.2.4. Europejska Karta Energetyczna ................................................................................................ 21 2. Dokumenty strategiczne i programowe na poziomie województwa, powiatu i gmin dotyczące OZE, poprawy efektywności energetycznej i obszaru rynku energii .......................................... 25 2.1. Dokumenty strategiczne na poziomie województwa ............................................................ 25 2.2. Wpływ programów pomocowych na rozwój sektora OZE ................................................... 35 2.3. Dokumenty strategiczne na poziomie powiatu tomaszowskiego .......................................... 38 3. Profil energetyczny powiatu tomaszowskiego i wchodzących w jego skład gmin ..................... 40 3.1. Położenie geograficzne powiatu tomaszowskiego ................................................................ 40 3.2. Strefa społeczna ..................................................................................................................... 41 3.2.1. Sytuacja demograficzna............................................................................................................. 41 3.2.2. Rynek pracy i bezrobocie .......................................................................................................... 42 3.2.3. Infrastruktura społeczna ............................................................................................................ 42 3.3. Strefa gospodarcza ................................................................................................................ 43 3.4. Infrastruktura techniczna ....................................................................................................... 44 3.4.1. Infrastruktura komunikacyjna ................................................................................................... 44 3.4.2. Infrastruktura ochrony środowiska ............................................................................................ 45 3.4.3. Zasoby mieszkaniowe ............................................................................................................... 46 3.5. Warunki naturalne ................................................................................................................. 47 3.5.1. Pokrycie terenu .......................................................................................................................... 47 3.5.2. Obszary chronione ..................................................................................................................... 47 3.6. Zapotrzebowanie na energię w powiecie tomaszowskim ...................................................... 49 3.7. Powiat tomaszowski na tle innych powiatów ziemskich województwa lubelskiego ............ 51 3.8. Profile energetyczne gmin powiatu tomaszowskiego ........................................................... 53 2 Projekt „Energetyczni kreatorzy zmian” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego realizowany przez Fundację Rozwoju Lubelszczyzny 4. Potencjał odnawialnych źródeł energii możliwy do wykorzystania w powiecie tomaszowskim 66 4.1. Potencjał wykorzystania energii słonecznej w powiecie tomaszowskim. ............................. 66 4.1.1. Wykorzystanie promieniowania słonecznego ........................................................................... 66 4.1.2. Konwersja fototermiczna energii promieniowania słonecznego ............................................... 67 4.1.3. Rodzaje kolektorów energii promieniowania słonecznego ....................................................... 68 4.1.4. Wydajność cieplna grzewczych instalacji słonecznych ............................................................ 70 4.1.5. Konwersja fotowoltaiczna energii promieniowania słonecznego ............................................. 71 4.1.6. Potencjał wykorzystania energii promieniowania słonecznego w konwersji fototermicznej na terenie województwa lubelskiego .................................................................................................. 74 4.1.7. Potencjał wykorzystania energii promieniowania słonecznego w konwersji fotowoltaicznej na terenie województwa lubelskiego .................................................................................................. 79 4.1.8. Analiza potencjału energii promieniowania słonecznego na terenie powiatu tomaszowskiego 81 4.2. Potencjał energii wiatru na terenie powiatu tomaszowskim ................................................. 83 4.3. Potencjał hydroenergetyczny w powiecie tomaszowskim .................................................... 89 4.4. Potencjał biogazu w powiecie tomaszowskim ...................................................................... 93 4.4.1. Biogaz – podstawy teoretyczne ................................................................................................. 93 4.4.1.1. Technologia prowadzenia procesu w instalacji biogazowej (podstawowy opis procesu) . 93 4.4.1.2. Biogaz jako paliwo ............................................................................................................ 94 4.4.2. Substraty dla biogazowni .......................................................................................................... 95 4.4.2.1. Rodzaje, wydajność, przechowywanie, transport .............................................................. 95 4.4.2.2. Możliwości i metody zagospodarowania substancji pofermentacyjnej ............................. 97 4.4.2.3. Lokalizacja i wielkość biogazowni ................................................................................... 98 4.4.2.4. Ilość substratów (przykładowe ilości poszczególnych substratów koniecznych do przetworzenia w celu wyprodukowania określonej ilości energii). ............................................... 98 4.4.2.5. Instalacja - rodzaje budowli, urządzeń i ich wielkości (podstawowy opis budowy instalacji biogazowej) ................................................................................................................................... 99 4.4.3. Aspekty prawne związane z inwestowaniem w biogazownie ................................................. 101 4.4.3.1. Proces inwestycyjny (ścieżka inwestycyjna z wymienionymi wszelkimi aspektami prawnymi inwestycji) .................................................................................................................. 101 4.4.3.2. Proces eksploatacji biogazowni – opis podstawowych działań i koniecznej dokumentacji podczas eksploatacji instalacji ..................................................................................................... 103 4.4.4. Biogazownia jako przedsięwzięcie gospodarcze ..................................................................... 104 4.4.5. Potencjał produkcji biogazu w powiecie tomaszowskim (analiza oparta wyłączenie na ilości teoretycznie dostępnych substratów) ........................................................................................... 106 4.4.5.1. Uwarunkowania sieci elektroenergetycznej .................................................................... 106 4.4.5.2. Uwarunkowania środowiskowe ....................................................................................... 107 4.4.5.3. Teoretyczny potencjał substratów ................................................................................... 107 4.4.6. Podsumowanie potencjału biogazu w powiecie ...................................................................... 108 4.5. Potencjał biomasy stałej w powiecie tomaszowskim .......................................................... 110 3 Projekt „Energetyczni kreatorzy zmian” współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego realizowany przez Fundację