STRATEGIA ROZWOJU OŚRODKA SUBREGIONALNEGO EŁK DO ROKU 2025 Opracował: Urząd Miasta Ełku Partnerzy: Miasto Ełk Gmina Ełk EŁK, maj 2020 SPIS TREŚCI 1. PODSTAWA PRAWNA STRATEGII .............................................................................................. 3 2. OBSZAR REALIZACJI STRATEGII ............................................................................................... 4 2.1. MIEJSKI OBSZAR FUNKCJONALNY OŚRODKA SUBREGIONALNEGO EŁK (MOF EŁK) 4 2.2. EŁCKI OBSZAR FUNKCJONALNY ....................................................................................... 6 3. DIAGNOZA ...................................................................................................................................... 8 4. ANALIZA SWOT ........................................................................................................................... 35 5. OBSZARY WSPARCIA ................................................................................................................. 40 6. CEL GŁÓWNY, CELE STRATEGICZNE I SZCZEGÓŁOWY OPIS PRIORYTETÓW ................. 43 PRIORYTET I: INNOWACYJNA GOSPODARKA I KONKURENCYJNE PRZEDSIĘBIORSTWA .......................................................................................................... 46 PRIORYTET II: ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE I EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW............................................................................................. 56 PRIORYTET III: ZRÓWNOWAŻONY TRANSPORT .................................................................. 72 PRIORYTET IV: REWITALIZACJA SPOŁECZNA I GOSPODARCZA ....................................... 81 PRIORYTET V: AKTYWNE SPOŁECZEŃSTWO ....................................................................... 87 7. STRATEGIA ZIT MOF EŁK ........................................................................................................ 103 7.1. CEL ZIT .............................................................................................................................. 103 7.2. ZASADY IDENTYFIKACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ DO ZINTEGROWANYCH INWESTYCJI TERYTORIALNYCH MOF EŁK ........................................................................................... 103 7.3. OBSZARY WSPARCIA W RAMACH ZIT .......................................................................... 112 7.4. MATRYCA LOGICZNA STRATEGII INWESTYCYJNEJ ZIT MOF EŁK W RAMACH RPO WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO NA LATA 2014-2020 .......................... 159 7.5. WPŁYW PLANOWANYCH PRZEDSIĘWIZĘĆ NA OSIĄGANIE ZAKŁADANYCH WSKAŹNIKÓW RPO WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO NA LATA 2014-2020 ............................................................................................................ 163 7.6. LISTY PROJEKTÓW STRATEGICZNYCH ....................................................................... 172 7.7. PLAN FINANSOWY ZIT MOF EŁK .................................................................................... 184 7.8. POMOC TECHNICZNA ...................................................................................................... 185 8. STRATEGICZNA OCENA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO .......................................... 186 9. WDRAŻANIE STRATEGII ........................................................................................................... 187 10. UDZIAŁ SPOŁECZEŃSTWA W TWORZENIU STRATEGII ...................................................... 190 11. MONITORING I AKTUALIZACJA STRATEGII .......................................................................... 196 2 1. PODSTAWA PRAWNA STRATEGII Wdrażanie Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020 będzie realizowane na terenie Olsztyna, Elbląga i Ełku i ich obszarach funkcjonalnych. Podstawą prawną realizacji ZIT są: • art. 36 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólne przepisy, dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne, dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006, • Umowa Partnerstwa z dnia 23 maja 2014 r. Według zapisów Umowy Partnerstwa, dokumentu Zasady realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w Polsce opracowanego przez Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju oraz dokumentu Zarządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego Model Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020, podstawowym warunkiem realizacji ZIT jest posiadanie dokumentu strategicznego określającego cele, kierunki rozwoju, zasady współpracy oraz najważniejsze działania i przedsięwzięcia do realizacji z punktu widzenia danego ośrodka miejskiego. 23 kwietnia 2014 r. Miasto Ełk i Gmina Ełk zawarły porozumienie międzygminne powołujące Związek ZIT i opracowały projekt Strategii ZIT. Zgodnie z treścią porozumienia projekt Strategii zostanie przedłożony do przyjęcia Radom Gmin i do zaopiniowania Instytucji Zarządzającej RPO Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014-2020 (IZ RPO WiM 2014-2020) oraz Ministrowi Infrastruktury i Rozwoju, a strony porozumienia zobowiązały się do skutecznego i terminowego wdrażania Strategii. 3 2. OBSZAR REALIZACJI STRATEGII 2.1. MIEJSKI OBSZAR FUNKCJONALNY OŚRODKA SUBREGIONALNEGO EŁK (MOF EŁK) Miejski obszar funkcjonalny ośrodka subregionalnego Ełk (MOF Ełk) obejmuje 2 gminy - Miasto Ełk i wiejską Gminę Ełk (łącznie 80 miejscowości, 57 sołectw). Obszar położony jest w płn.- wsch. części województwa warmińsko-mazurskiego. Zajmuje powierzchnię 401 km2 i zamieszkuje go 70 717 osób. Ełk określany jest w strategicznych dokumentach krajowych i regionalnych jako miasto o znaczeniu subregionalnym. Ełk ma duże znaczenie w zakresie świadczonych usług w regionie oraz jest ważnym ośrodkiem koncentrującym funkcje gospodarczo – społeczne. Miasto dostarcza usługi publiczne nie tylko w obrębie swoich granic administracyjnych - zasięg oddziaływania tych usług wybiega poza granice obszaru miejskiego, a nawet powiatu ełckiego. W 2012 r. Warmińsko-Mazurskie Biuro Planowania Przestrzennego przeprowadziło delimitację ośrodka subregionalnego Ełk. Rezultatem opracowania jest obszar funkcjonalny tworzony przez rdzeń – Miasto Ełk wraz z otaczającą je gminą wiejską Ełk (Gmina Ełk została określona jako obszar bezpośredniej strefy rozwoju miasta Ełk). W obrębie gminy i miasta Ełk zachodzą najintensywniejsze i najbardziej dynamiczne zjawiska przestrzenne. Ełk wraz z przyległymi do siebie obszarami wiejskimi tworzy zwarty układ przestrzenny oparty na wzajemnych powiązaniach i relacjach1. Granice MOF Ełk zostały potwierdzone w Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025. W dokumencie, w ramach obszarów strategicznej interwencji (OSI), wyznaczono 2 ośrodki subregionalne na terenie województwa – Elbląg i Ełk (Miasto Ełk wraz z wiejską Gminą Ełk). MOF Ełk został wyznaczony jako obszar realizacji ZIT w RPO Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014 -2020. Rysunek 1 Ośrodki subregionalne w województwie warmińsko-mazurskim (źródło: Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025. Warmińsko-Mazurskie Biuro Planowania Przestrzennego przeprowadziło w 2012 r. delimitację ośrodka subregionalnego Ełk (MOF Ełk), w której stwierdzono, że Miasto Ełk jest powiązane funkcjonalnie i przestrzennie z gminami w obrębie powiatu oraz na skalę regionalną. Spośród wszystkich wiejskich gmin powiatu ełckiego, gminą o najsilniejszym potencjale rozwojowym jest gmina Ełk. W obrębie ww. gminy, w ścisłym sąsiedztwie obszarów wiejskich z miastem Ełk, zachodzą najintensywniejsze i najbardziej dynamiczne zjawiska przestrzenne (Gmina Ełk została określona jako obszar bezpośredniej strefy rozwoju miasta Ełk). 1 Obszar funkcjonalny ośrodka subregionalnego Ełk. Delimitacja, W-M Biuro Planowania Przestrzennego, Olsztyn 2012 r. 4 ROLA MIASTA EŁK: Miasto Ełk ma duże znaczenie w zakresie świadczonych usług w regionie oraz jest ważnym ośrodkiem administracyjnym i społeczno-gospodarczym. Ełk wraz z przyległymi do siebie obszarami wiejskimi tworzy zwarty układ przestrzenny oparty na wzajemnych powiązaniach i relacjach. Miasto dostarcza usługi publiczne nie tylko w obrębie swoich granic administracyjnych. Zdecydowana większość osób korzystających z usług Mazurskiego Centrum Zdrowia Zakład Opieki Zdrowotnej „Pro Medica” Sp. z o.o. w Ełku i 108 Szpitala Wojskowego z Przychodnią Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Ełku to mieszkańcy Ełku i Gminy Ełk. Również większość uczniów szkół ponadgimnazjalnych to młodzież zamieszkująca obie gminy. AKTYWNOŚĆ GOSPODARCZA: Miasto Ełk zakwalifikowane zostało do II poziomu struktury aktywności w ośrodkach miejskich jako ośrodek gospodarczy wysokiej aktywności. Rejon aktywności gospodarczej wokół miasta stanowią gminy Ełk oraz Prostki. Gminę Ełk zakwalifikowano do II poziomu aktywności gmin wiejskich – terenów o wysokiej aktywności gospodarczej, a Prostki do IV poziomu terenów gmin o niskiej aktywności (opracowanie pt „Analiza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego. Aktywność gospodarcza”, W-M BPP 2010 r.). DOJAZDY DO PRACY: Promień odległości