ZAŁĄCZNIK nr 1 DO UCHWAŁY NR XLI/603/17 RADY MIEJSKIEJ W OBORNIKACH z dnia 23 sierpnia 2017r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA GMINY OBORNIKI na lata 2017-2020 Oborniki 2017 Sporządził: Sebastian Mazurkiewicz Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Oborniki na lata 2017-2020 SPIS TREŚCI 1. Wstęp.…................................................................................................................................................. 3 1.1. Świadomość potrzeby Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami.......................................... 3 1.2. Położenie Miasta i Gminy Oborniki........................................................................................... 3 1.3. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami............................ 4 1.3.1. Konstytucja RP.......................................................................................................... 4 1.3.2. Ustawa o samorządzie gminnym.............................................................................. 4 1.3.3. Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.............................................. 5 2. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego............................................ 6 2.1. Zasadnicze uwarunkowania prawne w relacji z gminnym programem opieki nad zabytkami.. 6 2.1.1. Krajowy Program Opieki nad Zabytkami……………………………………………………………….. 9 2.2. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie samorządów terytorialnych....................................................................................... 10 2.2.1. Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego.................................................... 10 2.2.2. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego................ 10 2.2.3. Inne dokumenty o zasięgu województwa, których problematyka związana jest z dziedzictwem kulturowym....................................................................................... 13 3. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego Gminy Oborniki............................................................ 15 3.1. Charakterystyka zabytków……………………………………………………………………………………………………. 15 3.2. Zabytki nieruchome…………………………………………………………………………………………………………….. 15 3.3. Obiekty zabytkowe nieruchome o najwyższym znaczeniu dla gminy wpisane do rejestru zabytków.................................................................................................................................... 16 3.4. Gminna Ewidencja Zabytków………............................................................................................ 18 3.5. Zespoły najcenniejszych zabytków ruchomych na terenie gminy.............................................. 40 3.6. Obszarowe wpisy do rejestru zabytków i ewidencji zabytków.................................................. 41 3.6.1. Historyczny układ urbanistyczny miasta Oborniki................................................... 41 3.6.2. Zabytkowe cmentarze.............................................................................................. 42 3.7. Zabytki archeologiczne.............................................................................................................. 43 3.7.1. Wykaz stanowisk archeologicznych z terenu gminy wpisanych do rejestru zabytków.................................................................................................................. 43 3.7.2. Wykaz stanowisk o własnej formie krajobrazowej................................................... 43 3.7.3. Zestawienie liczbowe zewidencjonowanych stanowisk archeologicznych łącznie z ich funkcją oraz krótką analizą chronologiczną (opis koncentracji stanowisk archeologicznych – uwarunkowania fizjograficzne)................................................. 44 3.8. Izby pamięci..….......................................................................................................................... 44 3.8.1. Izba Regionalna przy Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy w Obornikach…………… 44 3.8.2. Izba Pamięci im. Franciszka i Adama Mickiewiczów w domu parafialnym w Łukowie…………………………………………………………………………………………………………… 44 3.9. Miejsca pamięci narodowej………………………………………………………………………………………………… 45 3.9.1. Definicja miejsca pamięci narodowej………………………………………………………………….. 45 3.9.2. Groby wojenne…………………………………………………………………………………………………… 45 3.9.2.1. Las Rożnowicki………………………………………………………………………………… 46 1 Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Oborniki na lata 2017-2020 3.10. Krajobraz przyrodniczo-kulturowy............................................................................................. 46 3.10.1. Zabytkowe parki...................................................................................................... 46 3.10.2. Formy ochrony…...................................................................................................... 47 4. Uwarunkowania wewnętrzne opieki nad zasobami dziedzictwa i krajobrazu kulturowego na obszarze Miasta i Gminy Oborniki.......................................................................................................... 51 4.1. Stan zachowania zabytków……………………………………………………................................................. 51 4.1.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków........... 51 4.1.1.1. Obiekty zabytkowe nieruchome stanowiące własność gminy Oborniki 52 4.1.2. Stan zachowania zabytków ruchomych.................................................................... 53 4.1.3. Stan zachowania zabytków archeologicznych oraz istotne zagrożenia dla zabytków archeologicznych...................................................................................... 53 4.1.4. Stan zachowania zabytkowych cmentarzy…………………………………………………………. 53 4.2. Obszary największego zagrożenia dla zabytków………………………………………………………………….. 54 4.3. Uwarunkowania wewnętrzne……………………………………………………………………………………………… 56 4.3.1. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Oborniki……………………………………………………………………………………………………………… 56 4.3.2. Lokalny Program Rewitalizacji dla miasta Oborniki na lata 2012-2020 wraz z Prognozą Oddziaływania na Środowisko Lokalnego Programu Rewitalizacji dla miasta Oborniki na lata 2012-2020……………………………………………………………………… 57 4.3.3. Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Oborniki na lata 2016-2020……………………………. 59 4.3.4. Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Oborniki na lata 2012-2015 z perspektywą na lata 2016-2019…………………………………………………………………………. 59 4.3.5. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obowiązujące na terenie Miasta i Gminy Oborniki…………………………………………………………………………………….. 59 5. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami.................................................................................... 66 6. Kierunki realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami............................................................... 67 6.1. Kierunki działań, zadania i ramy czasowe gminnego programu opieki nad zabytkami............. 64 7. Instrumentarium realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami................................................. 70 8. Monitoring działania gminnego programu opieki nad zabytkami.......................................................... 71 9. Niektóre zewnętrzne źródła finansowania gminnego programu opieki nad zabytkami......................... 72 2 Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Oborniki na lata 2017-2020 1. WSTĘP 1.1. Świadomość potrzeby Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Dziedzictwo kulturowe, to dorobek materialny i duchowy poprzednich pokoleń jak i naszych czasów. Do dziedzictwa kulturowego oprócz dziedzictwa archeologicznego, architektonicznego i dziedzictwa sztuki zaliczamy także przejawy życia takie jak np. formy gospodarowania, przejawy rozwoju społeczności i inne elementy stanowiące o naszej kulturze. Świadomość potrzeby ratowania i ochrony zabytków jest coraz powszechniejsza wśród mieszkańców. Dbanie o należyty stan i atrakcyjny wygląd zabytków jest naszym obywatelskim obowiązkiem. Rewitalizacja poszczególnych obiektów jak również całych zespołów zabudowy jest szansą na ich uratowanie. W takich przedsięwzięciach pomagać ma gminny program opieki nad zabytkami, przewidziany przez ustawę o ochronie i opiece nad zabytkami, oraz wynikający ze społecznej potrzeby. Jest także czynnikiem w upowszechnianiu wiedzy i pomaganiu właścicielom zabytków w dbaniu o dobrą kondycję substancji zabytkowej. Aby miasto i gmina stały się piękne dla mieszkańców i atrakcyjne dla turystów trzeba zadbać o lokalne zabytki. Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Oborniki na lata 2017-2020, to drugi Gminny Program Opieki nad Zabytkami. Pierwszy Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Miasta i Gminy Oborniki na lata 2008-2011 został zatwierdzony przez Radę Miejską w Obornikach uchwałą nr XXVII/208/08 z dnia 30 maja 2008 r. Wykonanie uchwały powierzono Burmistrzowi Obornik. Gminny Program Opieki nad Zabytkami jest dokumentem o charakterze uzupełniającym w stosunku do innych aktów planowania w gminie. Nie stanowi aktu prawa miejscowego, lecz jest dokumentem polityki administracyjnej w zakresie podejmowanych działań dotyczących inicjowania, wspierania i koordynowania prac z dziedziny ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego oraz upowszechniania i promowania dziedzictwa kulturowego. Program opieki nad zabytkami stanowi podwalinę współpracy między samorządem gminy, właścicielami zabytków i Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. 1.2. Położenie Miasta i Gminy Oborniki Gmina Oborniki leży w środkowej części województwa wielkopolskiego,