Załacznik do uchwały nr XLV/322/2017 Rady Miejskiej w Łochowie z dnia 07.06.2017 r. Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Łochów na lata 2016–2022 Aktualizacja Czerwiec 2017 r. 1 Spis treści 1. Wprowadzenie ................................................................................................................................. 3 2. Opis powiązań programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy .......................... 5 3. Opis stanu obecnego ....................................................................................................................... 8 3.1. Struktura demograficzna i społeczna gminy ........................................................................... 8 4. Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych oraz skala i charakter potrzeb rewitalizacyjnych ..... 13 4.1. Metodologia opracowania diagnozy ..................................................................................... 13 5. Analiza występowania negatywnych zjawisk ................................................................................ 14 5.1. Analiza wskaźnikowa ............................................................................................................. 17 5.2. Prezentacja wyników analizy wskaźnikowej ......................................................................... 19 Analiza sfery społecznej ................................................................................................... 20 Analiza sfery gospodarczej ............................................................................................... 49 Analiza sfery środowiskowej ............................................................................................ 56 Analiza sfery technicznej .................................................................................................. 61 5.3. Analiza trendów .................................................................................................................... 68 5.4. Obszar zdegradowany ........................................................................................................... 71 5.4.1. Przyczyny występowania wysokiego natężenia negatywnych zjawisk na obszarze zdegradowanym ................................................................................................................................ 75 5.5. Obszar rewitalizacji ................................................................................................................ 81 6. Zasięgi przestrzenne obszaru rewitalizacji — pogłębiona charakterystyka podobszarów rewitalizacji ............................................................................................................................................ 84 6.1. Podobszar rewitalizacji miejski .............................................................................................. 84 Sołectwo Łopianka ........................................................................................................... 84 Osiedle „Łochów Fabryczny” ........................................................................................... 88 Osiedle „Wymysły” .......................................................................................................... 93 Osiedle „Centrum” ............................................................................................................ 97 Osiedle „Stary Łochów” ................................................................................................. 104 Osiedle „Laskowska” ...................................................................................................... 108 6.2. Podobszar rewitalizacji sołectwo Karczewizna ................................................................... 112 6.3. Podobszar rewitalizacji sołectwo Kaliska ............................................................................ 116 7. Wizja obszarów po przeprowadzeniu rewitalizacjistanu ............................................................. 121 7.1. Wizja podobszaru miejskiego rewitalizacji .......................................................................... 121 7.2. Wizja podobszaru rewitalizacji sołectwo Karczewizna ........................................................ 121 7.3. Wizja podobszaru rewitalizacji sołectwo Kaliska ................................................................ 122 8. Cele rewitalizacji oraz odpowiadające zidentyfikowanym potrzebom rewitalizacyjnym kierunki działań mających na celu eliminację lub ograniczenie negatywnych zjawisk ..................................... 123 9. Projekty i przedsięwzięcia rewitalizacyjne ................................................................................... 124 9.1. Lista podstawowych projektów rewitalizacyjnych .............................................................. 124 9.2. Charakterystyka pozostałych przedsięwzięć rewitalizacyjnych .......................................... 142 10. Mechanizmy zapewnienia komplementarności ........................................................................... 149 10.1. Komplementarność przestrzenna ................................................................................... 149 10.2. Komplementarność problemowa .................................................................................... 151 10.3. Komplementarność proceduralno-instytucjonalna ........................................................ 154 10.4. Komplementarność źródeł finansowania ........................................................................ 155 11. Indykatywne ramy finansowe ...................................................................................................... 158 12. Partycypacja społeczna ............................................................................................................... 159 13. System realizacji (wdrażania) Programu Rewitalizacji ................................................................ 163 14. System monitoringu i oceny skuteczności działań oraz system wprowadzania modyfikacji w reakcji na zmiany w otoczeniu programu ......................................................................................... 165 15. Spis tabel ..................................................................................................................................... 169 16. Spis rysunków.............................................................................................................................. 170 17. Spis map ...................................................................................................................................... 171 18. Spis wykresów ............................................................................................................................. 172 2 1. Wprowadzenie Podstawę prawną opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Łochów na lata 2016-2022 stanowi art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446). Program Rewitalizacji jest jednym z dokumentów operacyjnych Gminy, który wyznacza konkretne i komplementarne wobec siebie działania w sferze społecznej, gospodarczej, środowiskowej i technicznej zmierzające do wyprowadzenia wybranego obszaru gminy ze stanu kryzysowego. Pogram Rewitalizacji został opracowany uwzględniając zasady i wytyczne znajdujące się w: Wytycznych Ministerstwa Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 z dnia 2 sierpnia 2016 r., Instrukcji dotyczącej przygotowania projektów rewitalizacyjnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020 oraz preferencji dla projektów mających na celu przywrócenia ładu przestrzennego, Ustawie z dnia 9 października 2015 r o rewitalizacji, Dz. U. rok 2015, poz. 1777. Punkt wyjścia do opracowania Programu Rewitalizacji stanowiła diagnoza, która pozwoliła na określenie obszarów położonych na terenie gminy, na których zidentyfikowano nawarstwienie problemów w sferze społecznej oraz problemów w przynajmniej jednej z pozostałych sfer. Wybór tych jednostek pozwoli na skoncentrowanie działań na rozwiązaniu faktycznych problemów na ograniczonym terytorium, co w rezultacie może przełożyć na pozytywne oddziaływanie na cały obszar gminy. Kolejnym krokiem w procesie tworzenia dokumentu było określenie wizji obszarów w perspektywie czasu, czyli planowanych efektów rewitalizacji. Aby możliwe było osiągniecie zakładanej wizji konieczne było wskazanie celów i kierunków działań odpowiadających zidentyfikowanym problemom i potrzebom rewitalizacyjnym. Dla każdego z obszarów zostały także opracowane projekty i przedsięwzięcia rewitalizacyjne, które wzajemnie się uzupełniają, dzięki czemu efekty rewitalizacyjne będą widoczne we wszystkich aspektach rozwoju społeczno-gospodarczego. Ważnym elementem procesu rewitalizacji jest także odpowiednie zaplanowanie jego wdrożenia i włączenie w ten proces także społeczności lokalnej. Program zakłada także możliwość aktualizacji zapisów, aby było to możliwe zostały w nim opracowane wskaźniku monitoringu oraz zasady służące ocenie osiąganych rezultatów. Istotnym elementem procesu rewitalizacji jest partycypacja społeczna, dlatego w prace nad dokumentem zostali włączeni mieszkańcy i inni interesariusze tego procesu. Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Łochów na lata 2016-2022 został opracowany zgodnie z czterema zasadami, którymi powinien odznaczać się każdy tego typu dokument, czyli: kompleksowość programu rewitalizacji, co oznacza, że działania przewidziane w programie rewitalizacji muszą kompleksową rozwiązywać