Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913 Karel van de Woestijne Editie Ada Deprez bron Karel van de Woestijne, Verzameld journalistiek werk. Deel 6: Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913 (ed. Ada Deprez). Cultureel Documentatiecentrum, Gent 1990 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/woes002verz17_01/colofon.php © 2010 dbnl / Ada Deprez 11 Van meet af Brussel, 15 Januari. ‘C'est ça, la politique?’ vroeg mij, nog geen zeven en vijftig minuten geleden het aanbiddelijke pruilmondje van de schoone, negentienjarige dochter van het Kamerlid (‘je ne saurais pour un empire vous la nommer’ zou Musset hebben gezegd), wier rozevingeren ik was gaan kussen in de ‘tribune de la questure’, aldaar ze voor 't eerst eene Kamerzitting had bijgewoond. ‘C'est ça, la politique?’ Onder ons gezeid en elders gezwegen, ik geloof wel dat de vader van het goddelijke kind (neem mij niet kwalijk, mevrouw!) met opzet dézen dag had gekozen, om aan zijne dochter voor goed den lust te benemen, nog ooit naar de Kamer te komen. Misschien heeft de man daar goede redenen voor.... De waarheid is, dat ik, in mijne lange carrière, geene zitting heb bijgewoond als deze van heden. De vacantie was uit. Na drie weken kwamen wij weêr bijeen. En wij deden het met ijver: wij hadden het immers, voor heden, en morgen, en overmorgen, en ik weet niet hoevele maanden nog, zoo druk! Daar was de militaire wet. Daar was de grondwetsherziening. Daar was.... ‘C'est ça, la politique?’ Waarlijk, ik bloosde bij de vraag uit het bovengemelde maar aanbiddelijke pruilmondje. Immers, ik behoor er toch bij, - al is het maar als phonograaf, als een heel geestige phonograaf... Maar vandaag was het zoo erbarmelijk saai!... Karel van de Woestijne, Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913 12 Daar was, nochtans, de heer Woeste. De heer Woeste werd onlangs aangedaan door een tram. Eene gansche maand moest hij, vanwege de kwetsuren, binnen de ziekenkamer blijven. Hij deed het op de meest-sympathieke wijze der wereld, schreef brieven naar den wattmann die hem overreden had, klaagde zijne ‘gewone onoplettendheid’ aan. Eigenlijk dankte de heer Woeste den hemel, omdat het onder de vacantie gebeurd was. Heden was de vacantie uit, en de heer Woeste natuurlijk genezen. Eene Kamer zonder Woeste? Deze werd natuurlijk, zoo van links als van rechts uitbundig gelukgewenscht, toen hij, kwart voor tweeën, de zittingzaal binnentrad... Maar de congratulaties mochten niet lang duren. Nauwelijks was men bijeen, of voorzitter Schollaert vroeg, of men niet beter zou doen, maar weêr onmiddellijk uiteen te gaan.... En men deed het, of beter gezeid: de Kamer stuurde al de outsiders heen. Zij wilde alléén zijn, alsof zij iets onbehoorlijks in den zin had. Eigenlijk wilde zij over haar eigen budget stemmen, iets wat den Belgischen burger niet aangaat... En aldus werd zelfs de dochter van het Kamerlid, derwelke rozevingeren ik, nog geen zeven en zestig minuten geleden, kussen mocht, aan de Kamerdeur gezet.... Om drie uur, acht en veertig minuten, herbegon men. En.... ‘C'est ça, la politique?’ Mijnheer Lamborelle heeft het over het Rekenhof. De heer Bastien wil er een duo van maken. Maar men wil eerst een paar nieuwe Kamerleden instellen, en, zoowaar, men doet het.... De heer Levie, minister van justitie, legt een ontwerp van wet neêr. Alsof er nog niet genoeg waren!... De heer Buyl uit eenige protestatie. Men hoort ingewikkelde colloquia..... Karel van de Woestijne, Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913 13 - ‘C'est ça, la politique?’ ..... Gelukkig zijn er nog dagen, na dezen eersten zittingsdag!..... N.R.C., 16 Januari 1913. Karel van de Woestijne, Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913 14 De Vlamingen en de legerhervorming Brussel, 19 Januari. Ik weet niet of het de separatistische beweging in het Walenland is, die aan de Vlamingen eene deugd heeft geschonken, dewelke hun vooralsnog ontbrak, of althans in hunne gelederen veel zeldzamer was, dan ze, tot mijne verbazing, hedenochtend in hooge mate bleek te bestaan. Ik bedoel: tucht, en meer in het bijzonder geestelijke tucht. O, van optochten inrichten, van meetings houden, van elken vorm der manifestatie, der ‘beweging’, hadden wij, het heeft meer dan eens gebleken, zou ik meenen, wèl verstand. Maar juist ons enthousiasme, ons teveel aan geestdrift, hield in zich een bestanddeel, dat veel in de actie verijdelde. Wij ‘bewogen’, maar soms zoo ondoelmatig! Zoo dikwijls kwam het voor dat, het eerste vuur eenigszins gedempt, de vraag rees: wat heeft men nu bereikt? En dan moest men wel het hoofd schudden: weêr had het gebrek aan orde, aan macht ook, aan tucht in een woord veel moeite nutteloos gemaakt.... Maar daar schijnt wel verandering gekomen, de reuzenmeeting van hedenochtend, waar de Vlamingen erkenning van hun recht eischten in het leger, de eindelooze stoet die eraan voorafging, niet minder dan een half uur duurde, en, naar een rekenmeester mij verzekert, uit niet minder dan tienduizend menschen bestond, dit alles verliep met eene wilsbewustheid, die, verre van warmte uit te sluiten, deze kanaliseerde, en haar aldus meer kracht, meer draagkracht en meer drukkingskracht, bijzette. De meeting was dan ook veel beter ingericht, het programma der vergade- Karel van de Woestijne, Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913 15 ring met meer overleg en meer stiptheid vastgesteld dan gewoonlijk, zoodat elk argument op zijne plaats kwam, eene geestelijke lijn de onderscheiden redevoeringen geleidelijk verbond, en de menigte, niet meer beduusd door stroomen overtuigde, maar onsamenhangende welsprekendheid, met klaarheid heel de vraag kon overzien, zonder zijn geestdrift overrompeld te gevoelen door den chaos van dooreengeworpen feiten en denkbeelden. En nochtans waren de sprekers, het weze met allen eerbied gezeid, niet hetgeen men ‘kopstukken’ noemt. Allemaal zeer overtuigde en zelfs zeer begaafde jongens, maar.... geen enkel Kamerlid. En gij weet nochtans, hoe Vlaamsche Kamerleden zich anders gretig den volke vertoonen, hoe graag zij het door hun woord medesleepen!... Maar ziet ge wel: in zake legerwet dient men voorzichtig te zijn; temeer dat sommige onzer volksvertegenwoordigers het bij den volke verbruid hebben. Ging het niet zoover, dat drie liberalen - Persoons, Buysse en Pécher -, anders wel onder de minst-verdachten, amendementen op het wetsontwerp hadden neêrgelegd, die de Vlamingen allesbehalve bevredigend vonden, en bedreef de heer Franck, ja zelfs Franck, de onvoorzichtigheid niet, Persoons, Buysse en Pécher bij te treden, waar dezen zich tevreden stelden met betere kennis van het Fransch bij officieren en militaire artsen, en beter onderricht in het Nederlandsch in de verschillende militaire scholen?.... Een groep katholieke flaminganten, Van de Perre en Van Cauwelaert aan het hoofd, waren weliswaar verder gegaan: zij zouden, heette het, de verdeeling van het Belgische leger in Vlaamsche en Waalsche regimenten eischen. Maar zij hadden eraan toegevoegd, dat dit eerder eene beginse- Karel van de Woestijne, Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913 16 lenverklaring was, en... dat zij vreesden zich tevreden te moeten stellen met wat de heeren Persoons, Buysse en Pécher vroegen, en wat hun vermoedelijk zou worden toegestaan. En nu verneem ik wel uit goede bron, dat minister de Broqueville, als iedereen maar genoeg op zijn poot speelt, er misschien in toe zou stemmen, zoo niet het gansche leger in Vlaamsche en in Waalsche regimenten, maar dan toch elk regiment in Vlaamsche en Waalsche compagnieën te splitsen; de Vlaamsche Katholieke Kamerleden hebben echter eveneens verkozen, zich op de monstermanifestatie van hedenochtend niet voor te doen, - althans niet als sprekers, wat men anders van hen toch wel verwachten mocht.... Wat de socialistische Vlaamschgezinden aangaat: dezen bekommeren zich veel minder in deze om de taalkwestie, dan om den grond-zelf der zaak. Zij willen nog alleen en hoofdzakelijk, een volksleger, zonder dwang, op zijn Zwitsersch. Daarna zal men de taalvraag wel oplossen. En zoo komt het dat Kamiel Huysmans, anders een getrouwe van Vlaamsche volksvergaderingen, zich ditmaal niet eens had laten verontschuldigen. Dit alles wil niet zeggen, dat het Vlaamsche volk, om het nu wat kras uit te drukken, door zijne vertegenwoordigers zou zijn bedot. Allen zijn het integendeel eens, dat de Vlaming in het leger onrecht lijdt. En dit zal ik, na de brieven, die ik er hier aan wijdde, wel niet meer moeten bewijzen. Maar de socialisten willen geen lapmiddeltjes voor iets, dat zij in de kern slecht achten te zijn. De liberalen - enkelen althans - willen niet méér vragen dan zij zeker zijn te zullen bekomen. En de katholieken eischen véél meer,... om dan toch iets Karel van de Woestijne, Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913 17 te verkrijgen. Sommigen, in de drie partijen, houden het er trouwens voor, dat de verdeeling van het leger in geheel-Vlaamsche en geheel-Waalsche regimenten het scheuringsideaal van de wallonisanten in de hand zou werken. Dezen zouden aldus redeneeren: ‘gij hebt aan de Vlamingen de militaire scheiding gegeven, daardoor alleen erkent gij het goede recht der administratieve splitsing.’ Zoodat de Vlamingen per slot van rekening de