LLOOKKAALLNNII PPLLAANN ZZAAŠŠTTIITTEE ŽŽIIVVOOTTNNEE SSRREEDDIINNEE GGLLAAVVNNOOGG GGRRAADDAA PPOODDGGOORRIICCEE 22001199.. –– 22002222.. Oktobar, 2019. godina Sadržaj: 1. Uvod .................................................................................................................................... 4 1.1. Cilj i zadaci Lokalnog plana zaštite životne sredine Glavnog grada ...................... 4 1.2. Principi Lokalnog plana zaštite životne sredine i metodologija izrade ................... 5 1.3. Primjena Lokalnog plana zaštite životne sredine ..................................................... 6 1.4. Zakonodavni okvir, propisi na nacionalnom nivou i nivou Glavnog grada ............ 6 1.5. Značenje izraza - ekološki rječnik ........................................................................... 12 2. Izvod iz PUP-a i SEA-a ...................................................................................................... 13 3. Istorija razvoja Podgorice ................................................................................................ 23 4. Karakteristike prirodnih uslova ....................................................................................... 24 4.1. Geografski položaj i topografske karakteristike Glavnog grada ........................... 24 4.2. Geološke i geomorfološke karakteristike ............................................................... 24 4.3. Hidrološke karakteristike ........................................................................................ 26 4.3.1. Površinske vode ............................................................................................ 26 4.3.2. Podzemne vode .............................................................................................. 27 4.4. Klimatske karakteristike sa meteorološkim pokazateljima ................................... 27 4.5. Flora i fauna .............................................................................................................. 29 5. Analiza postojećeg stanja ................................................................................................ 30 5.1 Stanovništvo .............................................................................................................. 30 5.2. Privreda ..................................................................................................................... 32 5.2.1. Industrija ....................................................................................................... 32 5.2.2. Poljoprivreda ................................................................................................ 33 5.2.3. Turizam ......................................................................................................... 34 5.2.4. Zaposlenost .................................................................................................. 39 5.3. Saobraćaj .................................................................................................................. 40 5.4 Naselja u urbanom i ruralnom dijelu Glavnog grada .............................................. 40 5.5. Nauka i obrazovanje ................................................................................................. 42 5.6. Sport i rekreacija ....................................................................................................... 42 5.7. Kultura ....................................................................................................................... 43 6. Ekološki profil .................................................................................................................. 44 6.1. Vazduh - postojeće stanja ....................................................................................... 44 6.1.1. Izvori zagađivanja i uzroci degradacije....................................................... 46 6.2. Voda - postojeće stanje ......................................................................................... 47 6.2.1. Izvori zagađivanja i uzroci degradacije ....................................................... 49 6.3. Voda za piće - postojeće stanje ............................................................................. 49 6.3.1. Izvori zagađivanja i uzroci degradacije ....................................................... 51 6.4. Zemljište - postojeće stanja .................................................................................. 52 6.4.1. Izvori zagađivanja i uzroci degradacije ....................................................... 53 6.5. Radionuklidi - postojeće stanje............................................................................. 53 6.6. Zaštićena prirodna dobra i biodiverzitet - postojeće stanje ................................. 55 6.6.1. Izvori zagađivanja i uzroci degradacije ....................................................... 58 6.7. Urbano zelenilo - postojeće stanje ........................................................................ 59 6.7.1. Izvori zagađivanja i uzroci degradacije ....................................................... 60 6.8. Komunalni otpad i otpadne vode ........................................................................... 60 6.8.1. Komunalni otpad - postojeće stanje ........................................................... 60 6.8.1.1 Analiza uticaja ........................................................................................ 62 6.8.2 Otpadne vode - postojeće stanje ................................................................ 62 6.8.2.1 Analiza uticaja ....................................................................................... 63 6.9. Klimatske promjene .................................................................................. ... ............64 6.9.1 Postojeće stanje ........................................................................ .. .............64 6.9.2 Analiza uticaja ............................................................. ... ...........................65 1 6.10. Održivo upravljanje energijom ................................................ .... ...........................66 7. Strategija zaštite životne sredine ................................................................................... 67 7.1. Vizija održivog razvoja ............................................................................................ 67 8. Akcioni plan zaštite životne sredine .............................................................................. 69 8.1. Uslovi i mjere zaštite životne sredine ..................................................................... 69 8.2. Subjekti koji su zaduženi za sprovođenje ............................................................. 69 8.3. Mehanizmi praćenje stanja životne sredine ........................................................... 70 8.4. Plan aktivnosti ......................................................................................................... 71 Informacija o realizaciji aktivnosti iz Akcionog plana zaštite životne sredine 2015. – 2019..................................................................................................................................... 82 Literatura -------------------------------------------------------------------------------------------------- 97 Obrazloženje ------------------------------------------------------------------------------------------------ 99 2 Odgovorno lice: Miljan Barović, VD Sekretara Obrađivači: Dragutin Đeković, VD pomoćnika sekretara Dejan Mugoša, dipl.pravnik Veselinka Vukčević, dipl.ing.z.ž.sr. Maja Lakićević, spec.z.ž.sr. Milena Bečić, spec.z.ž.sr. Aleksandar Mugoša, tehnička podrška 3 1. Uvod Lokalni plan za zaštitu životne sredine za period 2015 – 2019. donesen je 17. februara 2015. godine i istim su elaborirane osnovne karakteristike i osobenosti područja Glavnog grada, sagledani razvojni i socijalni elementi i izvršena procjena postojećeg stanja segmenata životne sredine. Shodno tome, identifikovani su problemi i izazovi i osmišljene aktivnosti čijim sprovođenjem se doprinijelo ekonomskim aspektima razvoja, očuvanju prirodnih resursa, jačanju kapaciteta i uloge građana, unaprjeđenju kvaliteta života. Informacijom o realizaciji aktivnosti iz Akcionog plana zaštite životne sredine 2015. - 2019. koja je sastavni dio ovog dokumenta, dat je kratak prikaz nivoa implementacije predviđenih aktivnosti u prethodnom periodu. Na osnovu razmotrenih rezultata, uvrštavanjem promjena i novih podataka, te procjenom potreba, ali i realnog sagledavanja kapaciteta i mogućnosti, izvršeno je ažuriranje datog dokumenta i definisanje novog Akcionog plana. Sadržajno i ovog puta dokument je podijeljen u cjeline. U prvom dijelu dat je opšti prikaz osnovnih karakteristika područja, analiza dostupnih podataka i informacija o Glavnom gradu vezanih za stanje pojedinih segmenata životne sredine, naročito za uzroke, uticaje i posledice, te sagledavanje kratkoročnih i dugoročnih ciljeva kroz viziju budućeg razvoja. Završni dio dokumenta čini Akcioni plan sa aktivnostima koje se planiraju sprovesti u zacrtanom periodu. 1.1. Cilj i zadaci lokalnog plana zaštite životne sredine Glavnog grada Cilj izrade ovog dokumenta jeste da se sublimira ono što je postignuto u ranije definisanom periodu, evidentiraju trendovi i promjene, uvrste novine kada su u pitanju standardi, te da se definišu buduće aktivnosti kako bi se ostvarila zacrtana vizija održivog razvoja i dostizanje evropskih normi u oblasti zaštite životne sredine. Prema opšteprihvaćenim međunarodnim dokumentima, smjernice