Studija Sistema Nacionalnog Integriteta BOSNA I HERCEGOVINA 2007 1 Studija Sistema Nacionalnog Integriteta Izvještaj Transparency International BOSNA I HERCEGOVINA 2007 1 Sistem Nacionalnog Integriteta Bosna i Hercegovina 2007 Autori izvještaja Vodeći istraživač i urednik: Boris Divjak Istraživači: Nebojša Milanović, Aleksandra Martinović, Tarik Jusić, Dragica Ristić, Slavica Rokvić, Darko Radić, Ivica Dronjić, Zlatko Kulenović, Predrag Ćeranić, Rebeka Kotlo, Igor Stojanović, Srđan Blagovčanin, Ljubinko Leković Urednička asistencija: Sarah Reppuci iz TI Sekretarijata, Berlin Prijevod: Vojislav Boljanić Tehnička obrada: Danijela Vidović Izradu TI Studije sistema nacionalnog integriteta za Bosnu i Hercegovinu za 2007. godinu finansijski su omogućili Fond Otvoreno društvo Bosne i Hercegovine i Vlada Savezne Republike Njemačke. © 2006 Transparency International Sekretarijat Transparency International-a Alt Moabit 96 10559 Berlin Njemačka http://www.transparency.org 2 Sistem Nacionalnog Integriteta Bosna i Hercegovina 2007 Vodeći istraživač i urednik Boris Divjak je makroekonomski konsultant sa završenim Univerzitetom u Redingu (Velika Britanija) i Karl-Francens Univerzitetom iz Graca (Austrija) i magistarskim studijem Univerziteta u Redingu. Radi sa Svjetskom bankom, Evropskom komisijom, USAID-om i drugim bilateralnim donatorima na njihovim razvojnim programima na Balkanu. Specijalizovao je unaprijeđenje poslovnog ambijenta i lokalni ekonomski razvoj. Divjak je i predsjedavajući Odbora direktora Transparency International Bosna i Hercegovina (TI BiH) i u tom svojstvu bavi se analizom pitanja vezanih za korupciju u BiH i regionu. Novembra 2005.g. izabran je za člana Globalnog Odbora direktora Transparency International. Zahvale Najveću zahvalnost za pruženu pomoć TI BiH duguje slijedećim istraživačima koji su pomogli u istraživanju i izradi nekoliko poglavlja ove knjige: Nebojša Milanović (Diplomirao pravo na Univerzitetu u Sarajevu 1987.g. i položio pravosudni ispit 1991.g. Od 1988.g. radio u raznim vladinim institucijama i privredi, kao i u lokalnoj izbornoj komisiji. Od 1998.g. do 2000.g. radio za OSCE na pitanjima vezanim za izbore, a od 2000.g. radi za ABA-CEELI.) Aleksandra Martinović (Diplomirala ekonomiju na Univerzitetu u Beogradu, nakon čega je tri godine radila u privredi, u oblastima međunarodnih ekonomskih odnosa i marketinga. Od 2003.g. zaposlena u TI BiH, a od 2005.g. je Izvršni direktor ove organizacije.) Veliku zahvalnost na podršci u istraživanju dugujemo slijedećim istraživačima koji su detaljno ispitali pojedinačne stubove i autoru pružili korisne informacije: Slavica Rokvić (Diplomirani pravnik, sa 25 godina radnog iskustva u struci na domaćim i međunarodnim projektima. Konsultant i sertifikovani trener u oblasti razvoja preduzetništva i lokalne uprave (uža specijalnost javne nabavke). Od 2004.g. na poziciji Regionalnog koordinatora/šefa Regionalne kancelarije GAP-Projekta upravne odgovornosti u Banja Luci. Učesnik-autor u brojnim studijama i publikacijama iz oblasti javnih nabavki.) Tarik Jusić (Diplomirao žurnalistiku na fakultetu političkih znanosti u Sarajevu, magistrirao na političkim naukama na Centralno-evropskom Univerzitetu, Budimpešta i doktorirao na Institutu za medije u Beču. Radi kao program direktor u Media Centru, Sarajevo, na projektima razvoja i odnosa sa javnošću, o čemu je napisao brojne analize i članke.) Darko Radić (Diplomirani pravnik, izabran u zvanje asistenta na Pravnom fakultetu Univerziteta u Banja Luci.) 3 Sistem Nacionalnog Integriteta Bosna i Hercegovina 2007 Zlatko Kulenović (Sudija Vrhovnog suda Republike Srpske i bivši Ombudsmen Republike Srpske.) Dragica Ristić (Diplomirani pravnik sa položenim pravosudnim ispitom. Odobrena joj je magistarska teza na postdiplomskom studiju Pravnog fakulteta u Banja Luci, privredno-pravni smjer. Radila je kao sudija, a trenutno je na funkciji Izvršnog direktora Privredne komore Republike Srpske.) Rebeka Kotlo (Asistentica na Pravnom fakultetu Univerziteta „Džemal Bijedić” u Mostaru, gdje je i diplomirala 2000.g. kao student generacije; koordinatorica NVO Centar za ljudska prava u Mostaru i nezavisna istraživačica. Autor brojnih radova sa iskustvom u projektima Savjeta Evrope, Evropske komisije, FOD BiH i drugih organizacija.) TI BiH takođe zahvaljuje slijedećim istraživačima koji su obezbjeđivali podatke i materijale korištene u nekoliko pojedinačnih stubova: Ivica Dronjić (Diplomirani pravnik. Od 1986.g. je u diplomatskoj službi u okviru koje je obavljao dužnosti vicekonzula u Melburnu, Australija; Zamjenika ambasadora BiH pri Ujedinjenim narodima u New Yorku i brojne druge. Trenutno je na dužnosti ministra-savjetnika u Stalnoj misiji BiH pri UN i OSCE u Beču. Predrag Ćeranić (Diplomirao 1988.g. i stekao zvanje profesora filozofije i sociologije na Odsjeku za filozofiju i sociologiju Filozofskog fakulteta u Sarajevu. Završava magistarski studij državno-pravnih nauka Pravnog fakulteta u Banja Luci. Više godina bio na odgovornim funkcijama u ministarstvu unutrašnjih poslova. Od 2005. je direktor detektivske agencije „Constantine“, Brčko distrikt BiH. Igor Stojanović (Diplomirao menadžment na Univerzitetu u Novom Sadu, te se dodatno edukovao u SAD i zemljama Zapadne Evrope. Ima desetogodišnje iskustvo u radu u nevladinom sektoru u BiH i regionu. Suosnivač bh. nevladine organizacije Centri Civilnih Inicijativa (CCI), gdje radi na poziciji direktora za razvoj i fundraising. Dragocjenu podršku su takođe pružili slijedeći istraživači koji su pomogli u sveukupnom istraživanju i obezbjedili informacije za opštu analizu profila zemlje. Leković Ljubinko (Diplomirani pravnik u sa višegodišnjim radnim iskustvom u misiji OSCE BiH i drugim međunarodnim organizacijama, multinacionalnim kompanijama, vladinim agencijama i nevladinom sektoru. Od 2003.g. zaposlen u TI BiH na projektu „Centar za pružanje pravne pomoći u borbi protiv korupcije„ i drugim projektima. Trenutno je pravni savjetnik i rukovodilac Programa Partnerskog građanskog zastupanja (CAPP). Srđan Blagovčanin (Diplomirani pravnik, u TI BiH zaposlen od 2004.g. kao rukovodilac programa „Centar za pružanje pravne pomoći u borbi protiv korupcije„ i kao portparol TI BiH. Pohađao intership program u instituciji Ombudsmena BiH, te u okviru National Democratic Institute u Narodnoj Skupštini RS. 4 Sistem Nacionalnog Integriteta Bosna i Hercegovina 2007 Zahvalnost zaslužuje i cjelokupno osoblje TI BiH, koje je doprinjelo izradi NIS BiH 2007. Prvobitni nalazi su u znatnoj mjeri poboljšani nakon sastanka fokus grupe koji je održan u hotelu Bosna, u Banjoj Luci, 27. oktobra, 2007.g., na kome su učestvovali: Lidija Korać, član Centralne izborne komisije BiH; Boško Čeko, glavni revizor Glavne službe za reviziju javnog sektora RS; Milan Zjajić, generalni sekretar Ustavno-pravne komisije Parlamentarne skupštine BiH; Milan Tegeltija, tužilac Okružnog tužilaštva RS; Mladen Lončar, šef ekonomskog odjeljenja pri regionalnoj Kancelariji Visokog predstavnika u Banja Luci; Mladen Mirosavljević, honorarni novinar, predavač na predmetu Odnosi sa javnošću u „Banja Luka Colleague“; Tina Radonjić, pravnica u Reifeisen banci, Banja Luka i član Odbora direktora TI BiH; i Siniša Marčić, sociolog, projektni konsultant u agenciji Spektar, Banja Luka. TI BiH je posebno zahvalan ekspertima TI Sekretarijata u Berlinu: Sarah Repucci, Robin Hodess, Marie Wolkers i drugim ekspertima koji su doprinjeli usavršavanju metodologije NIS Studije, njenom kvalitetu, temeljnosti i konzistentnosti. Neizmernu zahvalnost dugujemo Danijeli Vidović, na tehničkom uređivanju publikacije. Grafikoni i slike sačinjeni su uz velikodušnu pomoć Krunoslava Čordaša i Ranka Petrušića, na čemu smo im takođe zahvalni. Ovo istraživanje je finansirano od strane Fonda otvoreno društvo Bosne i Hercegovine, na čemu im dugujemo svu zahvalnost. Dio fondova obezbjedilo je i Ministarstvo spoljnih poslova Vlade Njemačke (Auswertiges Amt), kroz Sekretarijat TI u Berlinu. Banja Luka, decembar 2006.g. 5 Sistem Nacionalnog Integriteta Bosna i Hercegovina 2007 Sadržaj AUTORI IZVJEŠTAJA............................................................................................................ 2 ZAHVALE................................................................................................................................3 SADRŽAJ.................................................................................................................................. 6 SKRAĆENICE I AKRONIMI ................................................................................................ 7 O STUDIJI NIS ..................................................................................................................... 10 ŠTA JE NIS?.......................................................................................................................... 10 ZAŠTO SE SPROVODE STUDIJE NIS?...................................................................................... 10 METODOLOGIJA STUDIJA INTEGRITETA ............................................................................... 12 TRANSPARENCY INTERNATIONAL BOSNE I HERCEGOVINE........................... 13 REZIME................................................................................................................................. 15 PROFIL ZEMLJE ................................................................................................................. 17 PROFIL KORUPCIJE .......................................................................................................... 24 ANTIKORUPCIJSKE