STAN BEZPIECZEŃSTWA RUCHU DROGOWEGO ORAZ DZIAŁANIA REALIZOWANE W TYM ZAKRESIE W 2004 ROKU SPRAWOZDANIE Materiał na posiedzenie Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego Warszawa, marzec 2005 SEKRETARIAT KRAJOWEJ RADY BRD – MINISTERSTWO INFRASTRUKTURY UL. CHAŁUBIŃSKIEGO 4/6 • 00-928 WARSZAWA • TEL. (0-22) 830-08-45 • FAX (0-22) 830-00-80 KRAJOWA RADA BEZPIECZEŃ STWA RUCHU DROGOWEGO Wprowadzenie___________________________________________________________________________ 4 1. Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce oraz działania realizowane w tym zakresie w 2004 r. - synteza _____________________________________________________________________ 7 1.1. Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego _______________________________________________ 7 1.2. Koszty wypadków drogowych ______________________________________________________ 20 1.3. Synteza działań podejmowanych na rzecz poprawy brd __________________________________ 20 1.4. Podsumowanie i wnioski __________________________________________________________ 22 2. Szczegółowe działania podejmowane na rzecz poprawy brd w Polsce w 2004 r. _________________ 26 Działania podejmowane przez administrację rządową szczebla centralnego_________________________ 26 2.1. Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego______________________________________ 26 2.2. Ministerstwo Infrastruktury_________________________________________________________ 35 2.2.1. Departament Transportu Drogowego ____________________________________________ 35 2.2.2. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ___________________________________ 38 2.2.3. Główny Inspektorat Transportu Drogowego _______________________________________ 43 2.3. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji ______________________________________ 52 2.3.1. Komenda Główna Policji ______________________________________________________ 53 2.3.2. Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej ____________________________________ 56 2.4. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu_____________________________________________ 61 2.5. Ministerstwo Finansów____________________________________________________________ 63 2.6. Ministerstwo Obrony Narodowej ____________________________________________________ 64 2.7. Ministerstwo Zdrowia_____________________________________________________________ 66 2.8. Ministerstwo Sprawiedliwości ______________________________________________________ 67 2.9. Ministerstwo Środowiska __________________________________________________________ 67 2.10. Ministerstwo Gospodarki i Pracy ____________________________________________________ 69 Działania podejmowane na rzecz poprawy brd na szczeblu ogólnopolskim przez inne podmioty oraz organizacje społeczne ______________________________________________________________ 73 2.11. Instytut Transportu Samochodowego ________________________________________________ 73 2.12. Polski Związek Motorowy__________________________________________________________ 75 2.13. Towarzystwo Trzeźwości Transportowców ____________________________________________ 79 3. IV Międzynarodowy Tydzień Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego______________________________ 81 3.1. Działania w ramach IV Tygodnia BRD: _______________________________________________ 83 3.1.1. Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego _________________________________ 83 3.1.2. Wojewódzkie Rady BRD______________________________________________________ 83 4. Stan brd w poszczególnych województwach w 2004 r. ______________________________________ 97 4.1. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa dolnośląskiego _______________________ 97 4.2. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa kujawsko - pomorskiego________________ 99 4.3. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa lubelskiego _________________________ 100 4.4. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa lubuskiego _________________________ 102 4.5. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa łódzkiego __________________________ 103 4.6. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa małopolskiego ______________________ 104 4.7. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa mazowieckiego______________________ 105 4.8. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa opolskiego _________________________ 106 4.9. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa podkarpackiego _____________________ 107 4.10. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa podlaskiego ________________________ 108 4.11. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa pomorskiego________________________ 109 4.12. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa śląskiego __________________________ 110 2 Stan brd w Polsce oraz działania realizowane w tym zakresie w 2004 r. KRAJOWA RADA BEZPIECZEŃ STWA RUCHU DROGOWEGO 4.13. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa świętokrzyskiego ____________________ 111 4.14. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa warmińsko - mazurskiego______________ 112 4.15. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa wielkopolskiego _____________________ 113 4.16. Stan bezpieczeństwa ruchu na drogach województwa zachodniopomorskiego _______________ 114 5. Działania podejmowane na rzecz poprawy brd w poszczególnych województwach w 2004 r.______ 116 5.1. Województwo dolnośląskie _______________________________________________________ 116 5.2. Województwo kujawsko – pomorskie________________________________________________ 120 5.3. Województwo lubelskie __________________________________________________________ 123 5.4. Województwo lubuskie___________________________________________________________ 134 5.5. Województwo łódzkie____________________________________________________________ 142 5.6. Województwo małopolskie________________________________________________________ 144 5.7. Województwo mazowieckie _______________________________________________________ 147 5.8. Województwo opolskie___________________________________________________________ 149 5.9. Województwo podkarpackie ______________________________________________________ 152 5.10. Województwo podlaskie__________________________________________________________ 155 5.11. Województwo pomorskie _________________________________________________________ 164 5.12. Województwo śląskie____________________________________________________________ 172 5.13. Województwo świętokrzyskie______________________________________________________ 175 5.14. Województwo warmińsko - mazurskie _______________________________________________ 182 5.15. Województwo wielkopolskie_______________________________________________________ 186 5.16. Województwo zachodniopomorskie_________________________________________________ 189 3 Stan brd w Polsce oraz działania realizowane w tym zakresie w 2004 r. KRAJOWA RADA BEZPIECZEŃ STWA RUCHU DROGOWEGO Wprowadzenie Na polskich drogach tylko w latach 1990-2004 śmierć poniosło prawie 100 tysięcy użytkowników dróg, a ponad milion zostało rannych. Tak ogromnej liczby wypadków i ofiar nie tłumaczy około dwukrotny wzrost liczby samochodów osobowych. Zły stan bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce zagraża podstawom rozwoju i jest utratą szans wielu ludzi młodego pokolenia, tj. grupy wiekowej, w której ginie najwięcej osób. Ponieważ działalność w zakresie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego jest wielodyscyplinarna i rozproszona, wymaga dobrej koordynacji i nadzoru realizowanych przedsięwzięć będąc obowiązkiem administracji publicznej. Instrumenty wdrażania polityki w zakresie brd dotyczą szeroko rozumianej sfery administracji publicznej, zarządzania oraz działalności politycznej i społecznej na wszystkich szczeblach organizacji państwa. Stąd trudno o jednoznaczną formułę organizacyjną, choć jest ona oparta na systemie Rad Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (od centralnej, jako organu doradczego Rady Ministrów, przez wojewódzkie, organizowane przez wojewodów, marszałków i wojewódzkich komendantów policji, do innych inicjatyw instytucjonalnych, właściwych w terenie według lokalnych potrzeb i możliwości). W zakresie instrumentów nadzoru i kontroli jednym z najważniejszych uregulowań politycznych jest wdrożenie “Programu Poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Polsce – GAMBIT 2000” zaakceptowanego przez Radę Ministrów w maju 2001 r. Organy administracji publicznej mają ściśle określone obowiązki, przy czym koordynacja i podejmowanie wspólnych przedsięwzięć jest częścią tych obowiązków. Do ich działalności zaliczamy także planowanie, projektowanie i zarządzanie drogami i ruchem. Dziedzinami w których czynnik brd ma szczególne znacznie są: ♦ kształtowanie polityki transportowej w skali krajowej, regionalnej i lokalnej, ♦ legislacja na poziomie parlamentu oraz działalność uchwałodawcza na poziomie samorządów, ♦ planowanie sieci drogowych w skali krajowej, regionalnej i lokalnej, ♦ projektowanie dróg i zarządzanie ruchem, ♦ egzekucja prawa o ruchu drogowym, ♦ szkolenie kierowców, ♦ edukacja szkolna, ♦ ratownictwo drogowe, ♦ public relations, media. Niezbędne jest doskonalenie i skuteczne wdrażanie przepisów prawa, szczególnie w zakresie prawa o ruchu drogowym, kodeksu wykroczeń, ustawy o drogach publicznych, prawa budowlanego, ustaw kompetencyjnych, przepisów homologacyjnych pojazdów. Niezbędne są szerokie akcje publiczne, z zastosowaniem aktywnych środków public relations i pozyskanie środowisk opiniotwórczych, szczególnie dziennikarskiego i politycznego. Środowiska zawodowe muszą szerzej niż dotychczas działać dla wywoływania i wspierania inicjatyw społecznych. Nie zastąpi to jednak konkretnych decyzji organów administracji publicznej, głównie w zakresie egzekucji