De Greidhoeke Watergebiedsplan SåÊf^í W E“l TERSKIP F R V S L  N Wetterskip Fryslân Juli 2017 Ontwerp-Watergebiedsplan INHOUD BLAD 1 inleiding 1 1.1 Waarom een watergebledsplan 1 1.2 Thema's voldoende en schoon 1 1.3 Thema veilig 1 1.4 Totstandkoming 1 1.5 Uitwerken en uitvoering maatregelen 2 1.6 Peilbesluit 2 2 GEBIEDSBESCHRIJVING 3 2.1 Ligging en begrenzing 3 2.2 Ontstaansgeschiedenis en landschap 3 2.3 Hoogteligging 4 2.4 Bodemopbouw 5 2.5 Bodemdaling 5 2.6 Grondgebruik 6 2.7 Waterhuishouding 7 2.8 Gebiedsprocessen 10 3 VOLDOENDE WATER 14 3.1 Normale omstandigheden 14 3.1.1 Gewenst Peilbeheer 14 3.1.2 Optimalisatie watersysteem 19 3.2 Erg natte omstandigheden 23 3.2.1 Gebiedsnormenkaart 24 3.2.2 Knelpunten wateroverlast 24 3.3 Erg droge omstandigheden 25 4 SCHOON WATER 27 4.1 Kaderrichtlijn Water 27 4.2 Maatregelen Schoon water 27 5 WATEROPGAVEN 28 5.1 Totstandkoming Projectgebieden 28 5.2 Projectgebieden 29 5.2.1 Projectgebied 1: Workumermar 29 5.2.2 Projectgebied 2: Parregeastermar/Makkumermar 29 5.2.3 Projectgebied 3: Blauhûs-west 30 5.2.4 Projectgebied 4: Blauhûs-noord 30 5.2.5 Projectgebied 5: TJaard van Aylva 31 5.2.6 Projectgebied 6: Kleasterfeart 31 5.2.7 Projectgebied 7: It Kleaster 32 5.2.8 Projectgebied 8: Pollewei 32 5.2.9 Projectgebied 9 Skrok 32 5.2.10 Projectgebied 10: Wammertepolder 33 5.2.11 Projectgebied 11 Hatzum 34 5.2.12 Projectgebied 12: Lutjelollum 34 5.2.13 Projectgebied 13 Caspar Roblesdijk 34 5.2.14 Projectgebied 14 Bodemdaling KIe 35 5.2.15 Zoekgebied aanpassen zomeronderhoud 35 5.2.16 Afzonderlijke Maatregelen 36 5.2.17 Afzonderlijke kansen 37 5.3 Gewenst Peilbeheer 37 5.4 NRW 37 Wetterskip Fryslân — de Greidhoeke FIGUREN Figuur 2-1: Begrenzing watergebiedsplan........................................................................................................... 3 Figuur 2-2: Maaiveldhoogte...................................................................................................................................4 Figuur 2-3: Bodemopbouw.................................................................................................................................... 5 Figuur 2-4: Grondgebruik....................................................................................................................................... 6 Figuur 2-5 Natuur 7 Figuur 2-6 Afwateringsgebieden............................................................................................................................8 Figuur 2-7 Drooglegging (op basis van zomerpeil)..............................................................................................9 Figuur 2-8: Kwel en infiltratie............................................................................................................................... 10 Figuur 2-9 Ruilverkavelingen............................................................................................................................... 11 Figuur 2-10: Veenweidegebied............................................................................................................................12 Figuur 3-1: Doelrealisatie landbouw................................................................................................................... 15 Figuur 3-2 Drooglegging veenweidegebied (op basis van zomerpeil).............................................................16 Figuur 3-3 Kansenkaart weidevogels en uitwerking naar weidevogelkerngebieden...................................... 19 Figuur 3-4 Watergangen waar zomeronderhoud wordt gepleegd....................................................................20 Figuur 3-5 Mogelijke samenvoeging gemalen beheerdersoordeel..................................................................21 Figuur 3-6 Zoekgebied samenvoegen peilvakken............................................................................................ 22 Figuur 3-7: Kansen afkoppelen boezemopvaarten........................................................................................... 23 Figuur 3-8 Extra droge omstandigheden......................................................................................................... 26 TABELLEN Tabel 3.1: Knelpunten gewenst peilbeheer landbouw.................................................................................... 15 Tabel 3.2: Knelpunten gewenst peilbeheer natuur..........................................................................................18 Tabel 3.3 Overzicht normering regionale wateroverlast (NRW)..................................................................... 23 Tabel 3.4 Knelpunten wateroverlast..................................................................................................................24 BIJLAGE 1. Begrippen en afkortingen 2. Samenstelling klankbordgroep 3. Kaart afwateringseenheden 4. Kaart prognose bodemdaling 2050 5. Tabel beheerknelpunten 6. Kansentabel 7. Kaart Gewenst Peilbeheer 8. Kaart Normering regionale wateroverlast (NRW) 9. Kaart projectgebieden en knelpunten 10. Kaart projectgebieden en kansen Foto voorkant: copyright Daniël Hartog Wetterskip Fryslân - de Greidhoeke 1 INLEIDING 1.1 Waarom een watergebiedsplan Voor het hele werkgebied van Wetterskip Fryslân worden watergebiedsplannen opgesteld. Deze plannen betreffen het waterbeheer in het landelijk gebied met de daarin aanwezige verspreide bebouwing. In totaal worden er 20 watergebiedsplannen opgesteld. Het watergebiedsplan beschrijft op hoofdlijnen het gewenste waterbeheer voor een bepaald gebied voor een periode van 10 Jaar. Hiertoe worden knelpunten en optimalisatiekansen in het watersysteem geïnventariseerd en beschreven. In dit watergebiedsplan wordt op hoofdlijnen aangegeven welke oplossingsrichtingen er zijn voor het realiseren van het gewenste waterbeheer. Het achterliggende gedachtegoed hierbij is dat de beoogde maatregelen een bijdrage leveren aan het realiseren van een betrouwbaar, goed te beheren, duurzaam en betaalbaar watersysteem. Nadat het watergebiedsplan bestuurlijk is vastgesteld worden de maatregelen nader uitgewerkt in de vorm van uitvoeringsplannen. 1.2 Thema’s voldoende en schoon Het watergebiedsplan schenkt aandacht aan de volgende onderwerpen binnen de thema's voldoende water en schoon water van het waterschap: ^ Gewenst peilbeheer ^ Wateroverlast ^ Extreme droogte ^ Beheerknelpunten en optimalisatiekansen dagelijks peilbeheer ^ Kaderrichtlijn Water (KRW) 1.3 Thema veilig Wetterskip Fryslân kent - naast voldoende en schoon - nog een derde thema, namelijk het thema waterveiligheid. Dit thema is niet opgenomen in het watergebiedsplan. Onder het thema waterveiligheid vallen de dijken langs de Waddenzee en het IJsselmeer (primaire keringen) en de keringen langs de Friese boezem. Het toetsen en verbeteren van de waterveiligheid van de primaire keringen wordt uitgevoerd vanuit de wettelijke zes jaarlijkse veiligheidstoets op de primaire kering. Voor de regionale boezemwaterkeringen is toetsing en verbetering geregeld via het Herstelprogramma Oevers en Kaden van het waterschap. Projecten die voortkomen uit de verschillende opgaven worden uiteraard zo veel als mogelijk gecombineerd verder uitgewerkt en uitgevoerd. 1.4 Totstandkoming Het watergebiedsplan voor het gebied Greidhoeke is opgesteld door Wetterskip Fryslân. Het concept plan wordt voorgelegd aan een klankbordgroep bestaande uit vertegenwoordigers van belangengroepen in het gebied zoals de gemeenten, de LTO, de agrarische gebiedscollectieven en natuurorganisaties. De volledige samenstelling van de klankbordgroep is opgenomen in Bijlage 2. Aan de leden van de klankbordgroep wordt gevraagd of de gesignaleerde knelpunten herkenbaar zijn (toets). Daarnaast is de klankbordgroep gevraagd een reactie te geven op de voorgestelde oplossingsrichtingen (advies). Voor de inwoners van het gebied wordt door het waterschap een bijeenkomst georganiseerd. Het concept plan zal worden gepresenteerd en toegelicht. Belanghebbenden en belangstellenden worden op deze wijze in de gelegenheid gesteld kennis te nemen van het plan en om vragen te stellen en feedback te geven. Hierna wordt het plan uitgewerkt in definitieve vorm. Procedure besluitvorming Nadat het Dagelijks Bestuur van Wetterskip Fryslân daarover heeft besloten, ligt het ontwerp-watergebiedsplan De Greidhoeke gedurende 6 weken ter inzage. Organisaties en inwoners worden tijdens deze periode in de gelegenheid gesteld om schriftelijk op het plan te reageren. De inspraakreacties worden beoordeeld en er wordt 1 Wetterskip Fryslân - de Greidhoeke een antwoordnota opgesteld. Indien de reacties daar aanleiding voor geven wordt het ontwerpplan aangepast. Daarna wordt het plan definitief vastgesteld door het Algemeen Bestuur van Wetterskip Fryslân. 1.5 Uitwerken en uitvoering maatregelen In het watergebiedsplan staat op hoofdlijnen aangegeven welke maatregelen nodig zijn voor het realiseren van het gewenste waterbeheer. Nadat het watergebiedsplan bestuurlijk is vastgesteld worden de maatregelen uit het watergebiedsplan verder uitgewerkt. Het waterschap bepaalt jaarlijks voor het gehele beheergebied welke projecten uit de verschillende thema's worden uitgewerkt en uitgevoerd. Dit gebeurt op basis van prioritering en op basis van de beschikbare middelen van het waterschap. Zodra een maatregel uit het watergebiedsplan Greidhoeke is geprogrammeerd worden de voorgestelde maatregelen verder uitgewerkt tot uitvoeringsplannen. Bij deze uitwerking worden direct belanghebbenden, zoals grondeigenaren, nauw betrokken. Wetterskip Fryslân streeft ernaar de meest urgente knelpunten