e-2/2011 WYDANIE SPECJALNE MAJ 2011 W dniach od 10. do 24. marca 2011 roku, Komisja Zakładowa zorganizowała pod Wysokim Patronatem JM Rektora PW wystawę: „KATYŃ, CHARKÓW, KOZIELSK, STAROBIELSK, OSTASZKÓW, BYKOWNIA... – BEZ PRZEDAWNIENIA – OFIARY I KACI.” Gości przywitał Przewodniczący Komisji Zakładowej i po okolicznościowym wystąpieniu poprosił JM Rektora o otwarcie wystawy i zabranie głosu. Po wystąpieniu JM Rektora, gości oprowadzała Grażyna Maciejko (córka zamordowanego w Katyniu). KATYŃ – CHARKÓW, KOZIELSK – STAROBIELSK, OSTASZKÓW – BYKOWNIA … – bez przedawnienia – ofiary i kaci 2 Jedna była - gdzie? Pod Tobrukiem. Druga była - hej! Pod Narvikiem. Trzecia była pod Monte Cassino, A każda jak zorza szalona, biało-czerwona, biało-czerwona! czerwona jak puchar wina, biała jak gwiezdna lawina, biało-czerwona. Zebrały się nocą flagi. Flaga fladze dodaje odwagi: - No, no, nie bądź taka zmartwiona. Nie pomogą i moce piekła: jam ciebie, tyś mnie urzekła, nie zmogą cię bombą ni złotem i na zawsze zachowasz swą cnotę. I nigdy nie będziesz biała, i nigdy nie będziesz czerwona, zostaniesz biało-czerwona jak wielka zorza szalona, czerwona jak puchar wina, biała jak śnieżna lawina, najukochańsza, najmilsza, biało-czerwona. Tak mówiły do siebie flagi i raz po raz strzelił karabin, zrobił dziurę w czerwieni i w bieli. Lecz wołały flagi: - Nie płaczcie! Choćby jeden strzępek na maszcie, nikt się zmienić barw nie ośmieli. Zostaniemy biało-czerwone, flagi święte, flagi szalona, nie spoczniemy biało-czerwone, czerwone jak puchar wina, białe jak śnieżna lawina, biało-czerwone. O północy przy zielonych stolikach modliły się diabły do cyfr. Były szarfy i ordery, i muzyka i stukał tajny szyfr. DIABŁY W SERCU SWOIM GŁUPIM, BO NIEDOBRYM ROZWIĄZYWAŁY BIAŁO-CZERWONY PROBLEM. 3 Łkała flaga: - Czym powinna zginąć, bo jestem inna? Bo nie taka... dyplomatyczna, ta od mgieł i od tkliwej rozpaczy, i od serca, które nic nie znaczy, flaga jak ballada Szopenowska, co ją tkała sama Matka Boska. Ale wtedy przyszła dziewczyna i uniosła flagę wysoko, hej, wysoko, ku samym obłokom! Jeszcze wyżej, gdzie się wszystko zapomina jeszcze wyżej, gdzie jest tylko sława i Warszawa, moja Warszawa! Warszawa jak piosnka natchniona, Warszawa biało-czerwona, czerwona jak puchar wina biała jak śnieżna lawina biało-czerwona, biało-czerwona, Ohej, biało-czerwona. Gałczyński K. I. …dla Tej … czerwonej jak puchar wina białej jak śnieżna lawina… oddali życie. 4 PRELUDIUM Pakt Ribbentrop-Mołotow Pakt Ribbentrop-Mołotow – umowa międzynarodowa - formalnie pakt o nieagresji pomiędzy III Rzeszą Niemiecką i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich z 23. sierpnia 1939 r. Praktycznie - zgodnie z tajnym protokołem dodatkowym stanowiącym załącznik do oficjalnego dokumentu umowy i faktyczną treść paktu - rozbiór terytoriów lub rozporządzenie niepodległością suwerennych państw: Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii i Rumunii przez ZSRR i III Rzeszę. Mołotow podpisuje pakt; za nim Ribbentrop i Stalin Pakt został podpisany w Moskwie przez ministrów spraw zagranicznych - Joachima von Ribbentropa i Wiaczesława Mołotowa, którzy w imieniu Adolfa Hitlera i Józefa Stalina, dokonali podziału terytoriów państw Europy Środkowej i Wschodniej. Po zgodzie Adolfa Hitlera na rozbiór terytoriów krajów Europy Środkowo-Wschodniej i ustaleniu niemiecko-sowieckiej granicy stref wpływów, Stalin zerwał rokowania z Wielką Brytanią i Francją i po osobistym telegramie Hitlera wyraził zgodę na bezzwłoczny przylot do Moskwy Joachima Ribbentropa, celem sformalizowania paktu. Ribbentrop znów w Moskwie 5 Traktat o granicach i przyjaźni III Rzesza-ZSRR 28. września 1939 r. z tajnymi protokołami Rząd Rzeszy Niemieckiej i Rząd ZSRR uznają, że jest ich wyłącznym zadaniem, po upadku byłego państwa polskiego odtworzyć spokój i porządek na tych terytoriach i zapewnić pokojowy byt ludności tam zamieszkującej w zgodzie z jej narodowym charakterem. W tym celu uzgodniono co następuje: Art. I. Rząd Rzeszy Niemieckiej i Rząd ZSRR ustalają jako granicę swych wzajemnych narodowych interesów na terytorium byłego państwa polskiego linię oznaczoną na załączonej mapie, która będzie opisana szczegółowo w protokole dodatkowym. Art. II. Obie strony uznają granicę wzajemnych narodowych interesów określoną w artykule I za ostateczną i odrzucą jakąkolwiek ingerencję mocarstw trzecich w to rozstrzygnięcie. Art. III. Niezbędna reorganizacja administracji publicznej będzie przeprowadzona na terenach na zachód od linii określonej w artykule I przez Rząd Rzeszy Niemieckiej, na terenach na wschód od tej linii przez Rząd ZSRR. Art. IV. Rząd Rzeszy Niemieckiej i Rząd ZSRR uznają to rozstrzygnięcie za pewny fundament przyszłego rozwoju przyjaznych stosunków między ich narodami. Art. V. Traktat ten będzie ratyfikowany, a dokumenty ratyfikacji wymienione będą w Berlinie tak szybko, jak to możliwe. Traktat nabiera mocy po podpisaniu. Sporządzono w dwóch egzemplarzach, w języku niemieckim i rosyjskim. Za rząd Rzeszy Niemieckiej...J. Ribbentrop W imieniu Rządu ZSRR.........W. Mołotow Protokół poufny Rząd ZSRR nie będzie czynił żadnych przeszkód obywatelom Rzeszy i innym osobom pochodzenia niemieckiego zamieszkującym na terytoriach pod swą jurysdykcją, jeśli będą życzyć sobie przenieść się do Niemiec, lub na terytoria pod jurysdykcją Niemiec. Ustala się, że takie przenosiny będą przeprowadzane przez przedstawicieli Rządu Rzeszy we współpracy z właściwymi władzami lokalnymi a prawa własności emigrantów będą chronione. Analogiczne zobowiązanie jest przyjęte przez Rząd Rzeszy Niemieckiej w odniesieniu do osób pochodzenia ukraińskiego, czy białoruskiego, zamieszkujących na terytorium pod jego jurysdykcją. Tajny protokół dodatkowy (1) Niżej podpisani upełnomocnieni ogłaszają porozumienie Rządu Rzeszy Niemieckiej i Rządu ZSRR jak następuje: Tajny Protokół Dodatkowy podpisany 23 sierpnia 1939 r. będzie zmodyfikowany tak, że terytorium Państwa Litewskiego przechodzi do strefy wpływów ZSRR, podczas gdy z drugiej strony województwo lubelskie i część województwa warszawskiego przechodzą do strefy wpływów Niemiec (p. mapa dołączona do Traktatu o granicach i przyjaźni dziś podpisanego). W przypadku gdy Rząd ZSRR podejmie szczególne środki na terytorium litewskim dla ochrony swych interesów, obecna granica niemiecko-litewska w celu naturalnego i prostego wytyczenia granicy będzie skorygowana w ten sposób, że terytorium litewskie znajdujące się na południowy zachód od linii zaznaczonej na załączonej mapie przejdzie do Niemiec. Oświadcza się dalej, obecnie obowiązujące porozumienia gospodarcze pomiędzy Niemcami a Litwą nie będą naruszone przez wyżej wspomniane środki Związku Sowieckiego. Moskwa, 28 września 1939 Za rząd Rzeszy Niemieckiej... J. Ribbentrop W imieniu Rządu ZSRR......... W. Mołotow Podpisanie paktu Ribbentrop-Mołotow oraz niemiecko-radzieckiego traktatu o granicach i przyjaźni stały się także podstawą pod wzajemną współpracę służb specjalnych obu krajów. Tajne załączniki tego ostatniego przewidywały współpracę gestapo i NKWD w zwalczaniu polskich organizacji niepodległościowych. 6 Tajny protokół dodatkowy (2) Dokument tajnego protokołu dodatkowego z dn. 28.09.1939 dotyczącego koordynacji działań antypolskich z podpisami stron: W. Mołotow J. Ribbentrop. Niżej podpisani upełnomocnieni, w konkluzji sowiecko-niemieckiego Traktatu o Granicach i Przyjaźni ogłaszają swe porozumienie jak następuje: Obie strony nie będą tolerować na swych terytoriach jakiejkolwiek polskiej propagandy, która dotyczy terytoriów drugiej strony. Będą one tłumić na swych terytoriach wszelkie zaczątki takiej propagandy i informować się wzajemnie w odniesieniu do odpowiednich środków w tym celu. Moskwa, 28 września 1939 Za rząd Rzeszy Niemieckiej... J. Ribbentrop W imieniu Rządu ZSRR.......... W. Mołotow Mapa – załącznik do traktatu z podpisami: J. Stalin. J. Ribbentrop, data: 28.09.1939 Pakt rozstrzygnął o losie państw potraktowanych jako przedmiot paktu oraz o kwestii wojny lub pokoju w Europie w roku 1939. Hitlerowi i pakt zabezpieczał możliwość agresji na Polskę. Stalin wyrażał zgodę na agresję Niemiec na Polskę i zastrzegał udział ZSRR w rozbiorze terytorium Rzeczypospolitej, tworząc podstawy do rozszerzenia terytorium ZSRR na pozostałe kraje Europy w trybie tzw. kampanii wyzwoleńczych, czyli narzucania ustroju sowieckiego drogą agresji i okupacji wojskowej. Zgodnie z wypowiedzią Stalina z 19. sierpnia 1939 r. na posiedzeniu Biura Politycznego WKP(b) była to świadoma zgoda na wybuch II Wojny Światowej, w której ZSRR pozostanie neutralny do czasu możliwości rozszerzenia terytorium. 7 Agresja ZSRR na Polskę 1939 r. Sowiecka agresja na Rzeczpospolitą rozpoczęła się bezzwłocznie po zawarciu 16. września 1939 r. układu rozejmowego pomiędzy ZSRR a Japonią, kończącego nieformalną wojnę sowiecko-japońską. Oficjalny pretekst agresji był zawarty w przekazanej o godzinie 3.00 w nocy, 17. września przez zastępcę Ludowego Komisarza Spraw Zagranicznych ZSRR, Potiomkina ambasadorowi Rzeczypospolitej Grzybowskiemu nocie dyplomatycznej. Zamieszczono tam, niezgodne z prawdą oświadczenie, o rozpadzie państwa polskiego, ucieczce rządu polskiego, konieczności ochrony mienia i życia zamieszkujących wschodnie tereny polskie Ukraińców i Białorusinów oraz uwalnianiu ludu polskiego od wojny. W konsekwencji: ZSRR uznał wszystkie układy zawarte uprzednio z Polską za nieobowiązujące – zawarte z nieistniejącym państwem. Dlatego też – odmawiano wziętym do niewoli polskim żołnierzom statusu jeńców wojennych. Potiomkin przedstawił notę ambasadorowi RP w chwili rozpoczęcia działań wojennych przez Armię Czerwoną.