Strategia Rozwoju Gminy Tomice na lata 2016-2025 Gmina Tomice - Delta Partner Cieszyn 2016 r. Opracowanie: Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Gospodarczych DELTA PARTNER Urząd Gminy Tomice Zespół Redakcyjny SWIG Delta Partner Tomice – Cieszyn 2016 r. Strategia Rozwoju Gminy Tomice na lata 2016-2025 Spis treści Wstęp ...................................................................................................................................................... 5 1. Założenia metodologiczne ................................................................................................................... 6 1.1 Sposób i metody przygotowania Strategii ..................................................................................... 6 1.2 Obszar i okres realizacji programu ................................................................................................. 8 2. Diagnoza społeczno-gospodarcza ...................................................................................................... 10 2.1 Lokalizacja i podział administracyjny ........................................................................................... 10 2.2 Symbole Gminy ............................................................................................................................ 13 2.3 Struktura organizacyjna Gminy Tomice ....................................................................................... 14 2.4 Budżet samorządu ....................................................................................................................... 15 2.5 Zagospodarowanie przestrzenne i uwarunkowania przyrodnicze ............................................... 24 2.6 Demografia .................................................................................................................................. 28 2.7 Rolnictwo i gospodarka ................................................................................................................ 35 2.8 Rynek pracy ................................................................................................................................. 44 2.9 Infrastruktura techniczna i mieszkaniowa ................................................................................... 46 2.9.1 Infrastruktura techniczna ...................................................................................................... 46 2.9.2 Infrastruktura mieszkaniowa ................................................................................................ 54 2.10 Pomoc społeczna i ochrona zdrowia .......................................................................................... 56 2.11 Edukacja ..................................................................................................................................... 61 2.12 Kultura ....................................................................................................................................... 68 2.13 Turystyka ................................................................................................................................... 71 2.14 Sport .......................................................................................................................................... 75 2.15 Aktywność społeczna ................................................................................................................. 76 2.16 Bezpieczeństwo publiczne ......................................................................................................... 79 3. Ocena i oczekiwania mieszkańców – wyniki badań sondażowych ..................................................... 84 3.1 Zagadnienia metodologiczne ....................................................................................................... 84 3.1.1 Charakterystyka respondentów ............................................................................................ 85 Strona 3 Strategia Rozwoju Gminy Tomice na lata 2016-2025 3.2 Ocena jakości życia mieszkańców Gminy Tomice ........................................................................ 87 4. Analiza metodą SWOT i kluczowe problemy strategiczne.................................................................. 97 4. 1 Analiza SWOT .............................................................................................................................. 97 4.2 Kluczowe problemy strategiczne ............................................................................................... 100 5. Gmina Tomice 2025 – misja, wizja rozwoju i cele strategiczne ........................................................ 103 5.1 Gmina Tomice – misja rozwoju .................................................................................................. 103 5.2 Gmina Tomice – wizja rozwoju .................................................................................................. 103 5.3 Domeny planowania strategicznego – cele strategiczne ........................................................... 104 6. Strategiczne kierunki działania – poziom operacyjny ....................................................................... 113 6.1 Projekty kluczowe ................................................................................................................ 114 6.2 Zadania przyporządkowane do celów strategicznych i operacyjnych .................................. 115 7. Zintegrowany wymiar Strategii ........................................................................................................ 125 8. Oddziaływanie na środowisko .......................................................................................................... 129 9. System wdrażania i komunikacji Strategii ........................................................................................ 131 9.1 Projektowany system wdrażania – zarządzenie strategią .......................................................... 131 9.2 Komunikacja społeczna Strategii ................................................................................................ 133 9.3 Monitorowanie, ewaluacja i system aktualizacji ........................................................................ 134 10. Uspołecznienie Strategii ................................................................................................................. 138 Spis wykresów ...................................................................................................................................... 139 Spis tabel .............................................................................................................................................. 139 Spis rysunków ...................................................................................................................................... 140 Bibliografia ........................................................................................................................................... 142 Wykaz osób biorących udział w pracach nad Strategią ........................................................................ 144 Strona 4 Strategia Rozwoju Gminy Tomice na lata 2016-2025 Wstęp Dokument Strategii Rozwoju Gminy Tomice jest podstawową deklaracją samorządu, w której sformułowane zostały kluczowe kierunki i założenia dla zrównoważonego rozwoju gminy. Wizja rozwoju gminy Tomice zawarta w niniejszym opracowaniu jest efektem połączenia prac warsztatowych, eksperckich oraz wyników uzyskanych w ramach badań społecznych (sondażowych). Przyjęty program działania jest spójny z opracowaniami szczebla regionalnego oraz krajowego. Równocześnie w ramach Strategii uwzględniono możliwości wykorzystania zewnętrznego finansowania projektów rozwojowych, w szczególności w ramach perspektywy budżetowej Unii Europejskiej na lata 2014-2020. Strategię wyróżnia również podejście do oddolnego zarządzania społecznością lokalną, oznaczającą możliwość bezpośredniego reagowania na oddolne potrzeby mieszkańców. Podstawą prawną dla opracowania i wdrażania Strategii Gminy Tomice na lata 2016-2025 jest Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r., która w artykule 18 ust. 2, pkt. 6 wskazuje na kompetencje Rady Gminy w zakresie uchwalania planów gospodarczych. Ustawa pozostawia samorządom dowolność w kwestii metody i formy opracowania tego rodzaju dokumentu. Działania, których celem było opracowanie Strategii podjęto w styczniu 2016 roku. W ramach działań wykonawczych zawarto umowę ze Stowarzyszeniem Wspierania Inicjatyw Gospodarczych DELTA PARTNER z Cieszyna, któremu powierzono koordynację prac nad opracowaniem przedmiotowej Strategii. Istotą Strategii jest dokonanie gruntownej diagnozy aktualnego stanu samorządu (na płaszczyźnie społecznej, infrastrukturalnej i gospodarczej), jej oceny w kategoriach mocnych i słabych stron oraz wyznaczenie najważniejszych kierunków działań krótko i długofalowych wraz z opisaniem sposobu ich realizacji. Strategia jest zatem kompleksowym dokumentem wspomagającym zarządzanie gminą. Głównym elementem przygotowań Strategii były dwa spotkania warsztatowe, w których udział wzięli Radni, przedstawiciele Urzędu Gminy i gminnych jednostek organizacyjnych, przedstawiciele organizacji społecznych oraz przedsiębiorcy. Zawarte w niniejszym dokumencie zapisy wynikają zatem wprost z postulatów i ocen sformułowanych przez liderów społeczności lokalnej Tomic, a także stanowią wyraz aspiracji i dążeń samorządu jako wspólnoty mieszkańców. Strona 5 Strategia Rozwoju Gminy Tomice na lata 2016-2025 1. Założenia metodologiczne 1.1 Sposób i