ANALIZA FUNKCJONALNA ZALEWU ZEGRZYŃSKIEGO OPRACOWAŁ ZESPÓŁ W SKŁADZIE: Krzysztof Choromański Ireneusz Kamiński Krzysztof Wawer Aleksandra Wiszniewska Operacja współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rybackiego zapewniającą inwestycje w zrównoważone rybołówstwo. Instytucja Zarządzająca Programem Operacyjnym „Zrównoważony Rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013” – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi ANALIZA FUNKCJONALNA ZALEWU ZEGRZYŃSKIEGO SPIS TREŚCI 1. WSTĘP ............................................................................................................................................ 5 2. FUNKCJE OBSZARU JEZIORA ZEGRZYŃSKIEGO ..................................................................... 6 2.1. Położenie obszaru ................................................................................................................... 6 2.2. Jezioro Zegrzyńskie i jego funkcje .......................................................................................... 8 Funkcja energetyczna ..................................................................................................................... 8 Źródło wody dla metropolii warszawskiej ........................................................................................ 9 Funkcja rekreacyjna i turystyczna ................................................................................................. 11 Funkcja ekologiczna ...................................................................................................................... 12 Funkcja rybacka ............................................................................................................................ 13 Znaczenie przeciwpowodziowe ..................................................................................................... 15 Odwadnianie terenów przyległych ................................................................................................. 15 Funkcja melioracyjna ..................................................................................................................... 15 Funkcja osadnicza ......................................................................................................................... 16 Funkcja gospodarcza / rynku pracy ............................................................................................... 22 3. ZMIANY FUNKCJI JEZIORA ZEGRZYŃSKIEGO W UJĘCIU PRZESTRZENNYM ..................... 32 3.1. Delimitacja obszaru bezpośredniego otoczenia Jeziora Zegrzyńskiego ............................... 32 3.2. Obecne zagospodarowanie Jeziora Zegrzyńskiego ............................................................. 34 3.3. Trendy zmian zagospodarowania obszaru Jeziora Zegrzyńskiego ...................................... 38 3.4. Kierunki zagospodarowania przestrzennego bezpośredniego obszaru Jeziora Zegrzyńskiego w politykach rozwoju przestrzennego gmin .............................................................. 40 Gmina Wieliszew ........................................................................................................................... 41 Gmina Nieporęt ............................................................................................................................. 43 Miasto i Gmina Serock .................................................................................................................. 47 Miasto i gmina Radzymin .............................................................................................................. 50 Gmina Somianka ........................................................................................................................... 52 Gmina Dąbrówka ........................................................................................................................... 55 3.5. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (MPZP) na obszarze Jeziora Zegrzyńskiego ................................................................................................................................... 56 Gmina Wieliszew ........................................................................................................................... 56 Gmina Nieporęt ............................................................................................................................. 57 Biuro Konsultacyjne KOBIKO Sp. z o.o. LISTOPAD 2013 2 ANALIZA FUNKCJONALNA ZALEWU ZEGRZYŃSKIEGO Gmina Serock ................................................................................................................................ 57 Gmina Dąbrówka ........................................................................................................................... 58 Gmina Radzymin ........................................................................................................................... 58 Gmina Somianka ........................................................................................................................... 58 3.6. Zmiany w strukturze funkcjonalno-przestrzennej bezpośredniego obszaru Jeziora Zegrzyńskiego planowane w dokumentach z zakresu planowania przestrzennego......................... 60 4. ANALIZA STANU ŚRODOWISKA NATURALNEGO JEZIORA ZEGRZYŃSKIEGO I JEGO BEZPOŚREDNIEGO OTOCZENIA ....................................................................................................... 63 4.1. Podstawowe założenia analizy .............................................................................................. 63 4.2. Jezioro Zegrzyńskie jako ekosystem wodny ......................................................................... 69 4.3. Systemy monitoringu Jeziora Zegrzyńskiego ........................................................................ 70 4.4. Charakterystyka ekologiczna Jeziora Zegrzyńskiego .......................................................... 71 4.5. Zagrożenia dla wód Jeziora Zegrzyńskiego .......................................................................... 74 Zagrożenia ponadlokalne .............................................................................................................. 74 Zagrożenia lokalne ........................................................................................................................ 75 4.6. Presja na wody jeziora wynikająca z ich użytkowania .......................................................... 75 4.7. Ocena ekologicznych skutków aktualnego wykorzystania jeziora i obszarów przyległych - identyfikacja presji podlegających ocenie wpływu (siła sprawcza/presje) ........................................ 79 5. ROZWÓJ I ZMIANY FUNKCJI OBSZARU JEZIORA ZEGRZYŃSKIEGO W KONTEKŚCIE POLITYKI ROZWOJU REGIONALNEGO ............................................................................................. 83 5.1. Rozwój i zmiany funkcji obszaru Jeziora Zegrzyńskiego w kontekście krajowych dokumentów polityki rozwoju regionalnego ............................................................................................................ 83 5.2. Rozwój i zmiany funkcji obszaru Jeziora Zegrzyńskiego w kontekście dokumentów polityki rozwoju regionalnego województwa mazowieckiego ........................................................................ 95 Kolizje i konflikty przestrzenne ...................................................................................................... 97 Obszary problemowe i funkcjonalne województwa mazowieckiego ............................................. 98 Kluczowy problem rozwoju przestrzennego ................................................................................ 101 Kierunki zagospodarowania przestrzennego województwa ........................................................ 102 Zasady zagospodarowania przestrzennego w obszarach problemowych i funkcjonalnych ....... 112 5.3. Projekty aktów prawnych związanych z obszarami funkcjonalnymi.................................... 112 6. GŁÓWNI INTERESARIUSZE PROCESU ROZWOJU OBSZARU ............................................. 114 6.1. Instytucje poziomu centralnego ........................................................................................... 114 6.2. Instytucje poziomu regionalnego ......................................................................................... 120 6.3. Instytucje poziomu subregionalnego ................................................................................... 123 Biuro Konsultacyjne KOBIKO Sp. z o.o. LISTOPAD 2013 3 ANALIZA FUNKCJONALNA ZALEWU ZEGRZYŃSKIEGO 6.4. Instytucje poziomu lokalnego .............................................................................................. 126 6.5. Podmioty gospodarcze ........................................................................................................ 129 6.6. Partnerstwa.......................................................................................................................... 130 6.7. Placówki naukowe ............................................................................................................... 131 6.8. Inne organizacje .................................................................................................................. 132 7. KONKLUZJE................................................................................................................................ 134 7.1. Funkcje obszaru .................................................................................................................. 134 7.2. Aspekt przestrzenny