GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE - PROJEKT na lata 2016-2023 Opracowanie: Centrum Doradztwa Strategicznego Kraków 2016 GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE - PROJEKT Spis treści Spis treści ............................................................................................................................... 2 WPROWADZENIE .................................................................................................................. 4 I. DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI ............. 5 II. DIAGNOZA OBSZARÓW ZDEGRADOWANYCH I OBSZARÓW REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE...................................................................................................................... 23 II.1. Sfera społeczna ............................................................................................................. 23 II.2. Sfera gospodarcza ........................................................................................................ 35 II.3. Sfera środowiskowa ..................................................................................................... 38 II.4. Sfera techniczna ........................................................................................................... 42 II.5. Sfera funkcjonalno - przestrzenna .............................................................................. 44 III. CHARAKTERYSTYKA PODOBSZARÓW REWITALIZACJI ......................................... 60 IV. WIZJA ORAZ CELE REWITALIZACJI WRAZ Z ODPOWIADAJĄCYMI IM KIERUNKAMI DZIAŁAŃ ....................................................................................................... 65 4.1. Opis wizji stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji ...................................... 65 4.2. Cel główny, cele strategiczne i kierunki działań ......................................................... 67 4.3. Powiązania Gminnego Programu Rewitalizacji z dokumentami strategicznymi Gminy Niepołomice ............................................................................................................. 68 V. OPIS PRZEDSIĘWZIĘĆ REWITALIZACYJNYCH ............................................................ 72 5.1. Przedsięwzięcia podstawowe ................................................................................. 72 5.2. Charakterystyka pozostałych dopuszczalnych przedsięwzięć rewitalizacyjnych 132 VI. RAMY FINANSOWE GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE..................................................................................................................... 133 VII. ZASADY TWORZENIA I WDRAŻANIA GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE ........................................................................................................ 135 7.1. Kompleksowość Programu Rewitalizacji ............................................................... 135 7.2. Koncentracja Programu Rewitalizacji..................................................................... 137 7.3. Komplementarność i zintegrowanie Programu Rewitalizacji ............................... 137 7.4. Partnerstwo i partycypacja – uspołecznienie procesu rewitalizacji .................... 144 VIII. SYSTEM ZARZĄDZANIA I MONITORINGU WDRAŻANIA GMINNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI .................................................................................................................. 149 8.1. Podmioty zaangażowane we wdrażanie i monitorowanie Programu ................ 149 2 GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE - PROJEKT 8.2. Procedury wdrażania Gminnego Programu Rewitalizacji ..................................... 151 8.3. System monitorowania i oceny Gminnego Programu Rewitalizacji ..................... 152 8.4. Uspołecznienie Gminnego Programu Rewitalizacji ............................................... 155 IX. OKREŚLENIE NIEZBĘDNYCH ZMIAN W UCHWAŁACH .......................................... 157 9.1. Określenie niezbędnch zmiany w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego ................................................................................. 157 9.2. Określenie niezbędnych zmiany w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego .................................................................................................................. 157 9.3. Specjalna Strefa Rewitalizacji ................................................................................. 157 X. ZAŁĄCZNIKI ................................................................................................................. 158 Załącznik 1. Raport z badań społecznych ......................................................................... 158 Załącznik 2. Raport z konsultacji społecznych uchwały w sprawie wyznaczenia obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji Gminy Niepołomice .................................. 158 Załącznik 3. Mapa podstawowych kierunków zmian funkcjonalno-przestrzennych obszaru rewitalizacji ........................................................................................................... 158 SPIS TABEL I RYSUNKÓW .................................................................................................. 159 3 GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE - PROJEKT WPROWADZENIE Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o Rewitalizacji stanowi o: „procesie wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzonym w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji” (art. 2.1.). Gminny Program Rewitalizacji Gminy Niepołomice na lata 2016 – 2023 został opracowany w okresie marzec - lipiec 2016 roku przez zespół Centrum Doradztwa Strategicznego s.c. D. Bieńkowska, C. Ulasiński, J. Szymańska z Krakowa, we współpracy z władzami gminy Niepołomice, pracownikami administracji samorządowej, przedstawicielami instytucji społecznych, publicznych, a także środowiska gospodarczego, organizacji pozarządowych i mieszkańców miasta i gminy. Prace nad Gminnym Programem Rewitalizacji były efektem eksperckiego namysłu oraz debaty społecznej odnoszącej się do kluczowych problemów, zidentyfikowanych na obszarze gminy. Obecna wersja jest pokłosiem pogłębionej analizy, w zakresie słuszności podejmowania konkretnych przedsięwzięć, których celem ma być ograniczenie lub zniwelowanie wyartykułowanych w procesie badawczym problemów i objawów stanu kryzysowego typowych dla obszaru Niepołomic. Chociaż gmina uchodzi za przykład modelowego, dynamicznego rozwoju, nie jest wolna od problemów, również nowego typu wynikających ze zmian stylu i modelu życia, braku balansu pomiędzy życiem zawodowym i rodzinnym, presją ze strony rówieśników oraz pojawianiem się nowych wyzwań związanych np. z nowymi rodzajami uzależnień, problemami psychicznymi, czy anonimizacją i izolacją w relacjach sąsiedzkich. Zgodnie z zapisami Ustawy o Rewitalizacji oraz sprawdzoną metodologią partycypacyjnego wypracowywania dokumentów o charakterze rozwojowym, przeprowadzono szereg konsultacji uspołeczniających brzmienie poszczególnych elementów GPR. Począwszy od działań informacyjnych (informacje na stronie internetowej gminy oraz w lokalnej prasie), poprzez otwarty proces zbierania uwag w wersji elektronicznej ,badania sondażowe wśród mieszkańców gminy (badania CAWI i PAPI), indywidualne rozmowy z ekspertami z obszaru pomocy społecznej, bezpieczeństwa i kultury w gminie (n=3) a także panel z udziałem lokalnych ekspertów, aż po warsztaty, spotkania konsultacyjne z kluczowymi interesariuszami procesu rewitalizacji. Opracowany zgodnie z powyższymi założeniami Gminny Program Rewitalizacji uwzględnia perspektywę lat 2016 – 2023. Program został przygotowany w oparciu o Wytyczne w zakresie rewitalizacji Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju z dnia 3 lipca 2015 roku, a także Ustawę o Rewitalizacji z dnia 9 października (Dz. U. z 2015 r. poz. 1777) oraz wytyczne odpowiednich Programów Operacyjnych. Struktura oraz prezentowane treści GPR, są zgodne z zaleceniami dla tego typu opracowań. 4 GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI GMINY NIEPOŁOMICE - PROJEKT I. DELIMITACJA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI Delimitacja obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Gminy Niepołomice obyła się w kilku etapach i z wykorzystaniem szeregu metod i form pracy. Proces delimitacji obejmował następująca sekwencję działań: 1. Analiza wskaźnikowa i kartograficzna stanowiącą podstawę do wyłonienia potencjalnych obszarów zdegradowanych w Gminie Niepołomice. 2. Panel ekspercki, w którym udział wzięli przedstawiciele lokalnych instytucji społecznych celem dyskusji nt. problemów społecznych obserwowanych w gminie Niepołomice. 3. Warsztat strategiczny, który stanowił przestrzeń do dyskusji nt. potencjalnych obszarów rewitalizacji, ich atutów oraz przejawów stanu kryzysowego obserwowanego na ich terenie. 4. Wizja lokalna z udziałem zespołu architektów i urbanistów, przedstawicieli Urzędu Miasta i Gminy Niepołomice, radnych oraz reprezentantów lokalnych instytucji. Jej celem była identyfikacja potencjalnych objawów degradacji obserwowalnych w sferze przestrzenno- funkcjonalnej wizytowanego terenu. 5. Badania z wykorzystaniem metod PAPI (bezpośredni indywidualny wywiad kwestionariuszowy) i CAWI (wspomagany komputerowo wywiad przy pomocy strony WWW) zrealizowane wśród mieszkańców Gminy. 6. Trzy wywiady pogłębione (IDI) z przedstawicielami lokalnych instytucji działających w sferze społecznej. 7. Opracowanie