„Program Ochrony Środowiska Województwa Podlaskiego na lata 2007 - 2010” Autorzy: Henryk Leniec, Urszula Ilkowska, Ewa Magrel, Wykonawca: Instytut Zrównowa żonego Ro zwoju Sp. z o.o. Biuro: Białystok, ul. Św. Rocha 5 lok. 202 Telefon / fax: (085) 744 54 98, 744 51 87 e-mail: [email protected] , www.izr.pl wrzesie ń 2007 ZESPÓŁ KONSULTACYJNY Projekt dokumentu był konsultowany przez panel ekspertów. Członkowie Zespołu Konsultacyjnego Programu Ochrony Środowiska Województwa Podlaskiego na lata 2007 – 2010 : • Jolanta Adamska - Wróbel - Podlaski Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska • Piotr Banaszuk - Politechnika Białostocka, Wydział Budownictwa i In żynierii Środowiska, Katedra Ochrony i Kształtowania Środowiska • Maciej Kami ński - Wigierski Park Narodowy • Małgorzata Kara ś - Białowieski Park Narodowy • Leszek Kopczy ński - Urz ąd Miejski w Białymstoku • Jerzy Kostrzewski - Narwia ński Park Narodowy • Czesława Kruszewska - Podlaskie Biuro Planowania Przestrzennego • Marek Ksepko - Biuro Urz ądzania Lasu i Geodezji Le śnej • Romuald Luto - Regionalna Dyrekcja Lasów Pa ństwowych • Maciej Maciejewski - Biuro Prognoz Meteorologicznych w Białymstoku • Iwona Naliwajek - Biebrza ński Park Narodowy • El żbieta Piotrowska - Podlaski Urz ąd Wojewódzki • Maria Plona - Urz ąd Miejski w Łom ży • Paweł Pogorzelski - Zwi ązek Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego • Dariusz Przybysz - Urz ąd Miejski w Suwałkach • Wiesław Pusz - Konwent Powiatów • Wiesława Sokołowska - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej • Krzysztof Wolfram - Fundacja Zielone Płuca Polski • Piotr Znaniecki - Stowarzyszenie na Rzecz Ekorozwoju „Agro-Group” PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO NA LATA 2007-2010 Spis tre ści I. WPROWADZENIE .............................................................................................................. 6 1. PODSTAWY I UWARUNKOWANIA PRAWNE OPRACOWANIA ......................... 6 2. CEL, ZAKRES PROGRAMU I FUNKCJE PROGRAMU ............................................ 8 3. METODA OPRACOWANIA ...................................................................................... 10 II. PODSTAWOWE DANE O WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM .................................. 11 1. LUDNO ŚĆ I STRUKTURA OSADNICZA ................................................................ 14 2. SEKTOR GOSPODARCZY ........................................................................................ 15 3. DZIEDZICTWO .......................................................................................................... 19 III. OCENA AKTUALNEGO STANU ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO ......................................................................................................................... 22 1. ZASOBY WODNE ...................................................................................................... 22 1.1. Wody powierzchniowe .......................................................................................... 22 1.1.2. Stan aktualny ................................................................................................ 22 1.1.3. Zagro żenia .................................................................................................... 23 1.1.4. Wnioski: ....................................................................................................... 27 1.2. Wody podziemne ................................................................................................... 29 1.2.2. Stan aktualny ................................................................................................ 29 1.2.3. Zagro żenia .................................................................................................... 30 1.2.4. Wnioski: ....................................................................................................... 32 2. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ............................................................................ 34 2.1.2. Stan aktualny ................................................................................................ 34 2.1.3. Zagro żenia .................................................................................................... 36 2.1.4. Wnioski ........................................................................................................ 37 3. POWIERZCHNIA ZIEMI ............................................................................................ 38 3.1.2. Stan aktualny ................................................................................................ 38 3.1.3. Zagro żenia .................................................................................................... 41 3.1.4. Wnioski ........................................................................................................ 43 4. GOSPODARKA ODAPADAMI ................................................................................. 44 5. ZASOBY ZŁÓ Ż KOPALIN......................................................................................... 46 5.1.2. Stan aktualny ................................................................................................ 46 5.1.3. Zagro żenia .................................................................................................... 47 3 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO NA LATA 2007-2010 5.1.4. Wnioski ........................................................................................................ 48 6. WALORY PRZYRODNICZE I KRAJOBRAZOWE.................................................. 49 6.1. Lasy ...................................................................................................................... 49 6.2. Formy ochrony przyrody ...................................................................................... 54 6.2.1. Parki narodowe ............................................................................................. 57 Białowieski Park Narodowy ......................................................................................... 57 Biebrza ński Park Narodowy ......................................................................................... 58 Narwia ński Park Narodowy ......................................................................................... 61 Wigierski Park Narodowy ............................................................................................ 63 6.2.2. Parki krajobrazowe ....................................................................................... 65 6.2.3. Inne formy ochrony przyrody ...................................................................... 65 6.3. Perspektywy ochrony przyrody w województwie podlaskim ................................ 68 6.4. Zagro żenia obszarów chronionych ...................................................................... 69 6.5. Główne obszary potencjalnych konfliktów na styku ochrona przyrody - działalno ść gospodarcza .................................................................................................. 70 6.6. Najwa żniejsze problemy ....................................................................................... 71 7. INFRASTRUKTURA .................................................................................................. 72 7.1. GOSPODARKA WODNO - ŚCIEKOWA ............................................................. 72 7.2. ZAOPATRZENIE W ENERGI Ę ............................................................................ 81 7.3. HAŁAS .................................................................................................................. 86 7.4. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ............................................. 97 7.5. KOMUNIKACJA I TRANSPORT ......................................................................... 99 7.6. ZRÓWNOWA ŻONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII – WNIOSKI ........................................................................................................................ 103 8. NADZWYCZAJNE ZAGRO ŻENIA ŚRODOWISKA ............................................. 105 9. EDUKACJA EKOLOGICZNA ................................................................................. 115 10. ZARZ ĄDZANIE ŚRODOWISKIEM I INSTRUMENTY OCHRONY ................ 120 11. PODSUMOWANIE ANALIZY STANU OBECNEGO ........................................ 127 11.1. Podsumowanie metod ą analizy SWOT ........................................................... 127 IV. CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ PA ŃSTWA....................................................... 134 V. USTALENIA PROGRAMU............................................................................................. 145 1. PRIORYTERTY I DZIAŁANIA EKOLOGICZNE .................................................. 145 2. PROGRAM ZADANIOWY ...................................................................................... 148 4 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO NA LATA 2007-2010 2.1. ZADANIA WŁASNE ........................................................................................... 148 2.2. ZADANIA KOORDYNOWANE .......................................................................... 150 3. WYTYCZNE DLA SAMORZ ĄDÓW....................................................................... 154 4. ZAMIERZENIA GMIN I POWIATÓW W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA 157 5. UWARUNKOWANIA REALIZACYJNE PROGRAMU......................................... 159 5.1. PRAWNE ............................................................................................................ 159 5.2. EKONOMICZNE ...............................................................................................