Drie visies op een rechtvaardig belastingstelsel Een liberale verdediging van de erfbelasting Werklust stimuleren als liberale deugd INHOUDSOPGAVE Column. Ga het avontuur politiek aan zonder vangnet op kosten van de burger Thema: Belastingen Ten geleide. Over de principes en praktijk van bdastingen Enkele beschouwingen over een liberaal belastingstelsel Een sociaaldemocratisch belastingstelsel. De mens centraal, niet de financiële sector &/ Groot en Henk Naar een eenvoudig, dienstbaar en rechtvaardig belastingstdsel. Een christendemocratische visie l?Jtyrrion4 (irttius erz f,in_s l}o~~erg 157 Hervorming van het fiscale instrumentarium voor inkomensbeleid Koen Caminada en Sander Vtldhuiun 162 Keuzevrijheid in een liberale erfbelasting Mark van de ¼/ae 169 Belastingen als middel voor kunstbeleid Goed fiscaal vestigingsklimaat van groot belang voor N ederlandse economie ~tja_n_.~et."'..u.f!e!. .... 187 Kortom. Belasting op productie en verkoop van drugs Werklust als liberale deugd? Een opstel over de spanning russen werklust en vrijheid Niels de Leeuw Diepgewortelde scepsis van het libertarisme tegen de moderne staat weerlegd op historische en theoretische gronden Wtm Wie geen vergezichten wil is korczichtig .~Û!r.us. ..\17'1:<e.n_be.ek .. 202 Boekbespreki1lg De plicht der politieke partijen. Kiezers, partijleden en politici in een open partijendemocratie den Ridder • hh01Jdsopgave liberaal Reveil COLUMN ~ GA HET AVONTUUR POLI1CTEK AAN ZONDER VANGNET OP KOSTEN VAN DE BURGER - Fleur die Beaufort - Voor het zomerreces zwengelde WD-Kamerlid! dat zij voor een vorstelijk salaris terug mag naar het Pieter Litjens de discussie omtrent de riante wacht-· ministerie. Dat er daar op dit moment voor haar geldregelingen voor politici aan. In tijden van crisis nog geen passend werk is doet even niet ter zake. moet iedereen inleveren en dan kan het niet zo zijrn Begin 2013 poogde een partijgenote van Bonis dat politici buiten schot blijven. 'Samen de trap op" uit de lokale politiek het nog bonter te maken. De samen de trap af', aldus Litjens, refererend aan het: Utrechtse politica Rinda den Besten besloot haar snijden in allerlei regelingen en zekerheden voor functie als wethouder aan de wilgen te hangen toen ambtenaren, alsmede het feit dat vrijwel iedereen irn ze aan de slag kon bij de PO-Raad. Tussen haar Nederland moet inleveren als gevolg van overheids­ vertrek uit de politiek en haar nieuwe functie zaten beleid. krap twee maanden, gedurende welke Den Besten Herhaaldelijk blijkt bij het vertrek van een po­ met 14.000 euro wachtgeld genoeglijk dacht te kun­ liticus, zowel op landelijk als op lokaal niveau, het: nen vertoeven. Onder druk van een enorme hoe­ belang van deze discussie en de noodzaak dat politicii veelheid kritiek - ook uit haar eigen partij - zag ze zich eens buiten hun ivoren toren begeven. Luttele uiteindelijk toch maar af van het wachtgeld. weken na het wetsvoorstel van Litjens maakte het: Dat de reden van vertrek uit een politieke func­ vertrek van PvdA-Kamerlid Desiree Bonis opnieuw tie geen invloed heeft op het al dan niet toekennen pijnlijk duidelijk wat politici zich dankzij de wacht­ van wachtgeld wordt des te wranger als politici in geldregeling en andere afspraken kunnen permitte-• opspraak raken. Zo kan het voorkomen dat een po­ ren. liticus bewust informatie verzweeg, onjuiste infor­ Bonis was het niet eens met de gang van zakern matie verstrekte of grote bestuurlijke missers op zijn in de fractie en het feit dat op haar terrein - de naam heeft staan en toch met behoud van 80 pro­ buitenlandse politiek - de dienst zou worden uit­ cent van het laatstverdiende salaris op zijn lauweren gemaakt door coalitiepartner WD. Zonder een na-• kan rusten. Dergelijke misstanden komen ook in der oordeel te vellen over deze beweegredenen (een, het bedrijfsleven voor, doch het automatisme waar­ buitenstaander kan slechts gissen naar het bewind! mee de wachtgeldregeling wordt gestart werkt inte­ van Samsom in de fractie), kan worden gesteld dat: ger gedrag nou niet bepaald in de hand. Overigens het hier een persoonlijke keuze van Bonis betreft. komen deze misstanden in alle partijen voor. Zo zal Ze had immers ook van binnenuit kunnen strijden, ondenoek moeten uitwijzen of het WD-Kamerlid om haar fractie en de besluitvorming in de coalitie Johan Houwers afgelopen zomer terecht onder druk te veranderen en op die weg haar idealen te berei-• van de fractievoorzitter zijn Kamerzetel ter beschik­ ken. Bonis koos echter voor de 'makkelijke' weg en, king heeft gesteld. Wat de uitkomst ook zal zijn, aan vertrok. zijn recht op wachtgeld zal deze waarschijnlijk niets De keuze van Bonis werd mede mogelijk ge-• veranderen. maakt door de wachtgeldregeling. Ondanks het feit: dat Bonis zelf voor opstappen koos, kon ze aanspraak De wachtgeldregeling is oott m het leven geroe­ maken op de wachtgeldregeling. In welk bedrijfgaat: pen om de onzekerheden die gepaard gaan met het de zelf gemaakte keuze voor vertrek gepaard met metier van politicus enigszins het hoofd te bieden. het automatisch uitkeren van een groot deel van het: Plotselinge verkiezingen, wijzigingen in de samen­ genoten salaris gedurende een behoorlijke periode!' stelüng van vertegenwoordigende organen en de Overigens bleek Bonis het wachtgeld helemaal niet: enorme macht van partij(bestur)en kunnen immers nodig te hebben, want de eveneens riante afspraak een verblijf in de politieke arena aanzienlijk verkor­ van terugkeergarantie die geldt voor ambtenaren die ten zonder dat de politicus of diens functioneren hun 'geluk' in de politiek gaan beproeven, maakte daar een rol in speelt. Anders dan 'gewone' werkne- oktober 2013 (3) Column 4 mers heeft een politicus geen ontslagbescherming. !net incasseren van verliezen, soms als gevolg van Echter het automatisme, de duur en de omvang dgen keuzes, soms als gevolg van externe factoren. van de regeling maken dat hier sprake is van een on­ ·waarom mag een politicus clit avontuur aangaan eerlijk systeem dat bovenclien volledig moet worden imet een riant vangnet op kosten van het collectief, opgebracht door inclividuele burgers. Burgers voor 1terwijl voor burgers het - alsmaar verder versoberde wie het risico van baanverlies - ook buiten hun ei­ •- werkloosheidsvangnet geldt? Politici, toon lef en gen schuld - eveneens een realiteit is. Burgers die JPak de wachtgeldregeling wdanig aan dat de reden bovendien zelfs als ze op safe dachten te spelen, nog­ van vertrek meeweegt bij de toekenning. Na geble­ al eens te maken krijgen met (fors) inkomensverlies lken en aangetoonde wanprestaties of de eigen keuze als gevolg van allerlei overheidsmaatregelen. ,de politiek te verlaten, al dan niet met het vooruit­ Natuurlijk kan een politicus niet worden verwe­ zicht op een nieuwe baan, past de wachtgeldregeling ten gebruik te maken van wettelijk vastgelegde re­ in.iet. Schaf bovenclien de verlengde wachtgeldrege­ gelingen die hem als het ware toekomen. Alleen een lling af die de luxe van een vervroegd pensioen voor clief van zijn eigen portemonnee zal de grootmoe­ JPOlitici nog steeds mogelijk maakt. cligheid kunnen opbrengen om geheel af te zien van de geldende regelingen. Wel kan een burger terecht Drs. FD. de Beaufort is wetenschappelijk medewerker vraagtekens stellen bij de hardnekkigheid waarmee hij de Prof mr. B.M. Teldersstichting en lid van de cliverse politici de wachtgeldregeling verdecligen. ;redactie Liberaal Reveil. Het leven is een avontuur dat gepaard gaat met a Column Uberaal Reveil TEN GELEIDE ~ OVER DE PRINCIPES EN PRAKTIJK VAN BELASTINGEN - Caspar ,,an den Berg - Dit themanummer is gewijd aan één van de twee een ontwikkeld sociaal vangnet en goede collectieve zekerheden in het leven: belastingen. Gegeven de voorzieningen, maar wijzen zij ook op ongewenste grote invloed die belastingheffing heeft op de indi-• fiscale prikkels die leiden to lagere arbeidsproducti­ viduele welvaart, op maatschappelijke verhoudingern viteit en verhoogde conjunctuurgevoeligheid van de en op economische prikkels, is het treffend hoe wei-• Nederlandse economie. Op grond van sociaaldemo­ nig debat er in Nederland plaatsvindt over fiscaliteit.. cratische beginselen schetsen zij een agenda om te Bovendien worden belastingen vaak gezien als eern komen tot een evenwichtiger, eerlijker, eenvoudiger voornamelijk technisch onderwerp over complexe en fraudebestendiger fiscaal stelsel. rekenmodellen en tienden van procenten. Vergetern Raymond Gradus (hoogleraar Bestuur en Eco­ wordt dan, dat belastingen niet alleen worden inge-• nomie van de publieke en non-profit sector, di­ zet als middel om overheidsuitgaven te financieren,, recteur WI CDA) en Lans Bovenberg (hoogleraar maar juist ook als beleidsinstrument op allerlei ter-· Economie Tilburg University) geven in Naar een reinen. Herverdeling van welvaart, aanzetten tot ge-• eenvoudig, dienstbaar en rechtvaardig belastingstelsel dragsverandering en economisch beleid gebeurt met: Een christendemocratische visie een christendemocra­ fiscale maatregelen. tische kijk op fiscaliteit. In deze visie heeft belasting­ Belastingen zijn dus techniek, maar óók inhoud! heffing als doel het stimuleren van goed gedrag en en ideologie. Hoe en hoeveel belasting we betalen is aansporen tot het nemen van verantwoordelijkhe­ het gevolg van politieke keuzen over de wijze waarop den, maar mag creativiteit en ondernemerschap niet de overheid haar inkomsten regelt en ingrijpt in het in de verdrukking komen. Om een dergelijk stelsel economisch en maatschappelijk leven. Juist nu de te realiseren, zijn volgens de auteurs veranderingen overheidsfinancien