Tydskrif vir Geesteswetenskappe Tijdschrift voor de Geesteswetenschappen Zeitschrift für die Geisteswissenschaften Journal of Humanities Geakkrediteer/Accredited ISSN 0041-4751 Geakkrediteer/Accredited EISSN 2224-7912 Die publikasie van hierdie tydskrif word moontlik gemaak deur ’n ruim subsidie van die L.W. Hiemstra Trust – Opgerig deur Riekie Hiemstra ter herinnering aan Ludwig Wybren (Louis) Hiemstra The publication of this journal is made possible by a substantial subsidy from the L.W. Hiemstra Trust – established by Riekie Hiemstra in memory of Ludwig Wybren (Louis) Hiemstra 1 Uitgewer/Publisher Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns The South African Academy for Science and Arts Engelenburghuis/house, Ziervogelstr 574 Privaat sak/Private bag X11 Arcadia 0007 Suid-Afrika/South Africa Maart/March 2016 Tydskrif vir Geesteswetenskappe Tijdschrift voor de Geesteswetenschappen Zeitschrift für die Geisteswissenschaften Journal of Humanities Hoofredakteur/Editor in Chief: RC (Ina) Wolfaardt-Gräbe – Algemene Literatuurwetenskap/Theory of Literature REDAKSIE / EDITORIAL BOARD AE (Arend) Carl – Opvoedkunde; Kurrikulumstudie/Education; Curriculum Studies WAM (Wannie) Carstens – Taalkunde/ Linguistics CS (Fanie) de Beer – Filosofie, Inligtingkunde/Philosophy, Information Science LM (Lourens) du Plessis – Regsfilosofie/Philosophy of Law PJ (Pieter) Fourie – Kommunikasiewetenskap/Communication Science DP (Danie) Goosen – Godsdienswetenskap/Religious Studies IJ (Izak) Grové – Musiekwetenskap/Musicology EF (Ernst) Kotzé – Toegepaste Linguistiek/Applied Linguistics DS (Dave) Lubbe – Rekeningkunde/Accountancy JD (Tom) McLachlan – Taalpraktisyn/Language practitioner FJ (Ferdinand) Potgieter – Filosofie van die Opvoedkunde/ Philosophy of Education F (Fransjohan) Pretorius – Geskiedenis; Erfenisstudies/History; Heritage Studies DFM (Danie) Strauss – Filosofie/Philosophy HP (Hennie) van Coller – Letterkunde/Literature J (Jacques) van der Elst – Nederlandse Letterkunde/Dutch Literature L (Louise) Viljoen – Afrikaanse Letterkunde; Algemene Literatuurwetenskap/Afrikaans Literature/Theory of Literature AJ (Albert) Venter – Politieke Wetenskap/Political Science MP (Marié) Wissing – Psigologie/Psychology REDAKSIERAAD/ADVISORY EDITORIAL BOARD Nasionaal/National W (Willie) Burger – Afrikaanse Letterkunde/Afrikaans Literature JS (Jaco) Dreyer – Praktiese Teologie/Practical Theology LK (Lambert) Engelbrecht – Maatskaplike Werk/Social Work ME (Eduard) Fourie – Sielkunde/Psychology JC (Jean) Sonnekus – Privaatreg/Private Law JW (Johan) Strydom – Sakebestuur/Business Management GB (Gerhard) van Huyssteen – Taalwetenskap/Linguistics LJ (Louis) van Niekerk – Onderwysersopleiding/Teacher Education G (Grietjie) Verhoef – Geskiedenis/History Y (Yusef) Waghid – Opvoedkundige Beleidstudies; Filosofie van Opvoedkunde; Demokratiese Burgerskapsonderwys/Educational Policy Studies; Philosophy of Education; Democratic Citizenship Education Internasionaal/International James Athanasou – Psigometrie/Psychometrics (University of Technology, Sydney, Australia) Reuven Bar-On – Emosionele Intelligensie/Emotional Intelligence (University of Texas, Medical Branch USA) P (Petra) Engelbrecht – Opvoedkunde/Education (Canterbury, UK) Jaap Goedegebuure – Letterkunde/Literature (Leiden Universiteit, Nederland) E (Ena) Jansen – Letterkunde/Literature (Vrije Universiteit en Universiteit van Amsterdam, Nederland) Sebastian Kortmann – Regswetenskap/Law (Radboud Universiteit, Nijmegen, Nederland) Paul T Roberge – Taalkunde/Linguistics (University of North Carolina, Chapel Hill, USA) WL (Willie) van der Merwe – Godsdiensfilosofie en -wetenskap/Philosophy of Religion and Religious Studies (Vrije Universiteit, Amsterdam, Nederland) Paul van Tongeren – Filosofie/Philosophy (Radboud Universiteit, Nijmegen, Nederland) Georgi Verbeeck – Historiografie/History (Universiteit van Maastricht en Katholieke Universiteit Leuven, België) Belle Wallace – Onderwys vir begaafde leerders/Education for gifted learners (Oxford, UK) Ex officio:D (Dionē) Prinsloo – Hoof Uitvoerende Beampte/Chief Executive Officer Tydskrif vir Geesteswetenskappe, gepubliseer deur die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns, verskyn kwartaalliks in Maart, Junie, September en Desember. Journal of Humanities by the South African Academy for Science and Arts is published quarterly in March, June, September and December. Intekengeld vir 2015 in Suid-Afrika (BTW en posgeld ingesluit): Subscription fees for 2015 in South Africa (VAT and postage included): Tydskrif vir Geesteswetenskappe: R285,00 per jaargang/volume S.A. Tydskrif vir Natuurwetenskap en Tegnologie: R250,00 per jaargang/volume Nuusbrief /Newsletter: R95,00 per jaargang/volume. Outeurs word versoek om die voorskrifte agter in die tydskrif noukeurig te volg. Authors are requested to adhere to the guidelines as published in the back of the journal. Menings deur outeurs is nie noodwendig ook die standpunt van die uitgewer nie. Opinions expressed in the journal are not necessarily upheld by the publisher. Rig korrespondensie aan/Correspondence to: Die Publikasiebeampte/The Publications Officer Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns Privaat sak/Private bag X11, Arcadia 0007, Suid-Afrika/South Africa. [email protected]; www.akademie.co.za Tel: 0861 333 786 x 4; Faks/Fax: 012 329 0293 Gedruk deur V&R Drukkery (Edms) Bpk, Pretoria. Tel.: (012) 333-2462 TYDSKRIF VIR GEESTESWETENSKAPPE Tijdschrift voor de Geesteswetenschappen Zeitschrift für die Geisteswissenschaften Journal of Humanities Jaargang 56 Nommer 1, Maart 2016 / Volume 56 Number 1, March 2016 Inhoudsopgawe NAVORSINGS- EN OORSIGARTIKELS / RESEARCH AND REVIEW ARTICLES (1): AFRIKAANSE WERKWOORDE EN WERKWOORDKONSTRUKSIES BERTUS VAN ROOY Inleiding .............................................................................................................................................. 1 C. JAC CONRADIE Willens en wetens: Perspektiewe op die Afrikaanse werkwoord wil / Willing and knowing: Perspectives on the Afrikaans verb wil ............................................................................................... 7 RONEL WASSERMAN Moet en must: ’n Geval van Afrikaanse invloed op Suid-Afrikaanse Engels / Moet and must: A case of Afrikaans influence on South African English ..................................................................... 25 JOHANITA KIRSTEN Veranderinge in adverbiale tydsverwysing in Afrikaans van 1911 tot 2010 / Changes in adverbial temporal reference in Afrikaans from 1911 to 2010 ........................................................... 45 ADRI BREED Aspek in Afrikaans: ’n Teoretiese beskrywing / Aspect in Afrikaans: A theoretical description ....... 62 ANNEKE BUTLER Die deelwoord as ʼn ánder vorm van die werkwoord / The participle as a different form of the verb ........................................................................................................................................... 81 BERTUS VAN ROOY EN HAIDEE KRUGER Faktore wat die weglating van die Afrikaanse onderskikker dat bepaal / Factors that determine the omission of the Afrikaans complementiser dat “that” .................................................................. 102 TIMOTHY COLLEMAN, ILSE FEINAUER EN CHARLOTTE BRAECKEVELDT Over lexicale voorkeuren in de alternantie tussen de “skoon bysin” en de “dat-bysin”: Een distinctieve collexeemanalyse / On lexical preferences in the alternation between the skoon bysin “bare complement clause” and the dat-bysin “that-complement clause”: a distinctive collexeme analysis .......................................................................................................... 117 NAVORSINGS- EN OORSIGARTIKELS / RESEARCH AND REVIEW ARTICLES (2) BERT OLIVIER Neoliberalisme, “Imperium” en Globale Geweld / Neoliberalism, “Empire” and Global Violence .................................................................................................................................. 134 GABRIËL J. BOTMA “Koos sê...”: ʼn Kritiese diskoersanalise van die metakapitaal van ʼn invloedryke Suid-Afrikaanse mediamagnaat /“Koos says...”: A critical discourse analysis of the meta-capital of a prominent South African media tycoon ................................................................................................................ 153 H.P. VAN COLLER EN MARIAN HUMAN-NEL Schreiner vs. Joubert: Hul vernuwende rol in die Suid-Afrikaanse literatuursisteem / Schreiner vs Joubert: Their innovating role in the South African literary system .............................................. 169 LEOPOLD EN INGRID SCHOLTZ Die Eerste Wêreldoorlog as faktor in die Suid-Afrikaanse toetrede tot die internasionale gemeenskap / The First World War as Factor in the South African Entry into the International Community .......................................................................................................................................... 190 ERIKA THERON EN ELI BITZER Studente se leerbetrokkenheid aan ’n privaat hoëronderwysinstelling / Student learning engagement at a private higher education institution ........................................................................ 207 CORNÉ (CP) VAN DER VYVER Die invloed van biografiese faktore op sorg in skoolleierskap/ The influence of biographical factors on care in school leadership ................................................................................................... 221 B.J. VAN DER WALT Op soek na nuwe perspektiewe op die Mis en die Nagmaal / Looking for new perspectives on Mass