De inzet van de Canadese artillerie tijdens de bevrijding 8 De oorlogsdagen van kapitein Van den Wall Bake 17 Voorwoord voorzitter Ruurd Gaastra 3 In memoriam Lieuwe Terpstra 4 Hoogtepunten van 2019 4 De tienduizendste bezoeker in 2019 7 Bezoekersstatistieken 2019 7 De inzet van de Canadese Artillerie tijdens de bevrijding 8 Nieuwe aanwinsten 10 De 4 mei-viering 2019 11 Spannend en cool! 11 Feestelijke heropening Kazemattenmuseum 12 CBS De Ark adopteert 13 Plaatsing herdenkingssteen kapitein Boers 13 Museumweekend 2019 13 Verhalenavond 2019 15 Waar is de andere helft? 15 De gijzelaars van de stelling Den Helder 15 Omgekomen op de onderzeeër O13 16 De oorlogsdagen van kapitein Van den Wall Bake 17 Helm, batons en officiersstokje naar Kazemattenmuseum 19 Litho “Johan Maurits van Nassau” aangeboden 19 Bezoek 210 TDET Noord 20 Achter-achter kleinzoon van Willem Pronk te gast 20 Veterans4Veterans 21 Constructietekening zoeklicht aangeboden 21 Vrijwilligers aan het werk 22 Overdracht gereedschapskist vol met Engelse maten gereedschap 22 Bijzondere kennismaking met fam. Van Lingen 23 Geweer komt tevoorschijn 23 Afsluitende bijeenkomst zomerseizoen dienstgroep 2 24 Schelpen uitrijden 25 Bezoek KIM 26 Jaarlijks vrijwilligersuitje 16 november 2019 26 Bezoek Nationaal Militair Museum 27 Verdwaalde bezoekers 27 Een aangepaste rondleiding 28 Maatschappelijke stage Fardou Jorritsma 29 Vergaderdata 2020 31 Voor meer informatie, openingstijden en toegangsprijzen zie website: kazemattenmuseum.nl DOOR VOORZITTER RUURD GAASTRA Een voorwoord schrijven is als achterom zal een belangrijke leidraad zijn voor ons kijken en tegelijk vooruitkijken in de toekomstig beleid en diverse zaken zijn al toekomst. Is dit gemakkelijk of wordt opgepakt. Ik noem een paar: het verbeteren het als moeilijk ervaren? Ik kan hier geen van onze overlegstructuur, het invoeren van duidelijke keuze in maken. Steeds weer is protocollen en het aanbieden van trainingen de ervaring dat verwachtingen niet altijd voor de vrijwilligers. hoeven uit te komen o.a. door onjuiste inschattingen of allerlei externe oorzaken. Duidelijk is in de rapportage ook naar voren Ik bedoel hiermee te zeggen: bijna alles is gekomen dat het bestuur, naast het besturen altijd in beweging. Is dit erg? Niet, zolang van ons museum, ook veel uitvoerende de grote lijnen maar worden gevolgd. Dit werkzaamheden verricht. Dit willen we geldt ook voor de ontwikkeling van ons anders gaan aanpakken met een nieuwe Kazemattenmuseum. organisatiestructuur en taakverdeling. In 2019 is er nogal wat gebeurd of beter Dit betekent voor dit jaar en ook verder gezegd, gepresteerd door al onze vrijwilligers. nogal wat. Gelijk in 2020 willen we ons Verruimde openingstijden, ons museum educatieniveau t.o.v. de jeugd fors verhogen. was bijna dagelijks geopend vanaf april t/m Dit komt goed van pas in het kader van “75 oktober. Dit vereiste een andere planning, jaar bevrijding”. Nu al hebben veel scholen zonder dat de vrijwilligers noemenswaardig zich aangemeld voor een bezoek aan het zwaarder werden belast. Met als doelstelling: Kazemattenmuseum in april of mei. verhoging van de bezoekersaantallen. Bij een evaluatie met de groepsleiders in het najaar Voor de jeugd was er eind februari een bleek, dat de planningen allemaal rond zijn avondopenstelling, bedoeld om samen met gekomen. Terwijl er een bezoekersrecord hun Pake&Beppe of ouders ons museum te van 18.500 is gerealiseerd. We schatten dat verkennen. Ook zetten we verdere stappen we in 2020 misschien wel 20.000 bezoekers met de andere WO2-musea in Friesland om kunnen verwelkomen. tot een vorm van samenwerking te komen, inclusief een aantrekkelijke autoroute en zijn Er waren veel hoogtepunten in 2019. Naast er 2 optredens van Inez Timmer met het stuk het ontvangen en rondleiden van 18.500 “Holocaust-Hollywood met de kinderen van gasten gedurende het seizoen, was dat ook Ilse Weber”. de voltooiing van de Herinrichting fase 2, met een prachtige opening op 24 mei. En Het Kazemattenmuseum ontwikkelt zich natuurlijk de presentatie van het rapport door. De vele activiteiten maken het mogelijk van Maarten Roeper “Verkenning van de om ons museum volop in de belangstelling te stelling”. In meerdere sessies is hierover met zetten. Met de steun van onze vrijwilligers en elkaar gesproken en na enkele aanpassingen medewerking van enkele grote en kleinere is het in december vastgesteld. Dit rapport partners gaat dit ongetwijfeld lukken. KWZ MAGAZINE - NUMMER 30 - 2020 3 IN MEMORIAM Op 7 november 2019 overleed onze vrijwilliger humor. Wie herinnert zich niet zijn guitige Lieuwe Terpstra op 81-jarige leeftijd. gezichtsuitdrukking, wanneer hij iets vertelde of vroeg. Zijn motto was “doch mar gewoan” Lieuwe is in 1938 in Koudum geboren en heeft daar op het Friese platteland, zoals hij altijd met De laatste tijd ging het minder met zijn trots vertelde, een mooie jeugd gehad. Later gezondheid. Hij bleef naar ons museum komen, is hij voor zijn werk als conciërge naar Joure maar het werd wel steeds moeilijker. Er waren verhuisd. Hier heeft hij met zijn vrouw Gea en nierproblemen bij Lieuwe en een val met zijn kinderen altijd met plezier gewoond. fiets kwam hij niet meer te boven. Lieuwe is in 2000 gestart als vrijwilliger in ons Op de druk bezochte uitvaartdienst in Joure museum. Hij kwam vaak naar Kornwerderzand, waren naast familie en vrienden ook veel om als rondleider actief te zijn of om collega-vrijwilligers aanwezig om afscheid te werkzaamheden te doen in een van de nemen van Lieuwe. onderhoudsgroepen. Hij was gedisciplineerd en respectvol. Maar ook hulpvaardig, loyaal Lieuwe zelf nam symbolisch van iedereen en zoals we allemaal weten, hij zat vol afscheid via zijn gebruikelijke groet: Tabé. HOOGTEPUNTEN VAN 2019 DOOR MARIJKE BAARDA Zijn opvolger in het bestuur is Henri Meijering. Henri is DB-lid en vrijwilligerscoördinator. DB-vergaderingen Vrijwilligersbijeenkomsten waren er op Het DB vergaderde elke 1e dinsdag van de maand, behalve in de woensdag 6 maart, maandag 28 oktober en op maandag 25 november maand augustus. Vanwege de vele onderwerpen werden er nog extra 2019. vergaderingen ingelast. In februari, april, juni, augustus en september was er overleg met de Het jaarlijkse uitstapje van de vrijwilligers was op zaterdag 16 groepshoofden. Ook met de kwartiermaker, de afd. PR, de werkgroep november 2019 naar Den Helder. Bezocht werden Fort Kijkduin en het educatie en met individuele vrijwilligers. Atlantikwall Centrum. Een maaltijd was er bij de Zingende Wielen. Het AB vergaderde op maandagavond In de winterperiode waren er elke week 2 onderhoudsploegen 24 februari, 13 mei, 2 september, 21 oktober en 9 december 2019. actief op dinsdag en op donderdag. Zij zorgden voor het onderhoud van de kazematten, de inventaris en Bestuurswisselingen het buitenterrein. Hans Groeneweg, conservator van het Verzetsmuseum, zat sinds 2001 In de openingsperiode werd er gewerkt met een 3-ploegenrooster in het AB. Per 1 mei 2019 kreeg hij een nieuwe functie als directeur van vrijwilligers (rondleiders/suppoosten en medewerkers kassa en bij de musea in Noordoost Friesland en verliet hij het bestuur. Het bezoekerscentrum). Dit jaar was het museum voor het eerst vanaf 1 museum heeft veel te danken aan de kennis en inzet van Groeneweg. april t/m 1 november 5 dagen per week open en in de schoolvakanties Het Verzetsmuseum is in de gelegenheid gesteld een nieuw zelfs 6 dagen per week. bestuurslid voor te dragen. Dit is nog niet gebeurd en daarom is de bestuurszetel nog vacant. De Herinrichtingscommissie vergaderde elke 3 weken Op vrijdag 24 mei 2019 was de feestelijke opening van de totale Ook vicevoorzitter en vrijwilligerscoördinator Lieuwe Ypma verliet het herinrichting. De openingshandeling werd verricht door prof. mr. bestuur na 10 jaar. Lieuwe blijft wel vrijwilliger en gaat zich vooral bezig Egbert Myjer. houden met educatie. In het voorjaar van 2016 is de eerste fase van de herinrichting afgerond. De tweede en meest ingrijpende fase is nu in gebruik De andere functies krijgen eveneens deskundigheidsbevordering genomen. We zijn heel gelukkig dat de herinrichting nu voltooid is. aangeboden op hun vakgebied, maar ook scholing in kennis van het In deze fase zijn nu afgerond: de entree en kassa, het museum om bezoekers nog beter te kunnen informeren. monumentenplein, Duits wachtlokaal bij kazemat IV (thema Koninklijke Marine en de ondergang van de Hr. Ms. Johan Maurits van Nassau), Uniforme kleding Kazemat V (thema verzet in de regio), Kazemat VI (thema’s bevrijding Vanaf 4 mei zijn de vrijwilligers herkenbaar aan uniforme kleding, te en luchtoorlog rond het IJsselmeer + wapenkamer en dépot), Duits weten een grijs T-shirt, een zwart fleecevest en een zwart jack met wachtlokaal bij Kazemat VI (thema Atlantikwall) en Kazemat VII opdruk. (thema’s Koude Oorlog en geschiedenis Kazemattenmuseum en bijzondere technische constructie). Bij alle verhaallijnen en thema’s wordt ingezoomd op persoonlijke verhalen. De herinrichtingscommissie gaat verder als inrichtingscommissie. Het museumweekend op 13 en 14 april 2019 Er waren diverse extra’s dit weekend, zoals het schip van het Bijgewoonde externe activiteiten/bijeenkomsten door de Zeekadetkorps Harlingen de mijnenveger “HMS Sittard’, een re- voorzitter en bestuursleden enactment groep, de DAF-club en op zondag 14 april een lezing voor Contacten waren er o.a. met Rijkswaterstaat, Gemeente SWF, Provincie leden van de groep Arts en Auto. Fryslân, Mienskipsfûns, De Nieuwe Afsluitdijk, Levvel, Windpark Fryslân, De klassieke reddingboot “De Zeemanspot” van het Helders Historisch