kraina_38:kraina 5/23/2011 10:32 AM Page 1 kraina_38:kraina 5/23/2011 10:32 AM Page 2 kraina_38:kraina 5/23/2011 10:32 AM Page 3 ZLOČINI U BOSANSKOJ KRAJINI ZA VRIJEME AGRESIJE NA REPUBLIKU BOSNU I HERCEGOVINU 1991-1995. - Zbornik radova sa Međunarodne naučne konferencije, održane u Bihaću od 22-24. septembra 2000. - IZDAVAČ: Univerzitet u Sarajevu Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava ZA IZDAVAČA: Prof. dr. Smail Čekić UREDNICI: Prof. mr. Muharem Kreso Samija Rizvanović, profesor RECENZENTI: Dr. Bećir Macić Dr. Rasim Muratović LEKTOR: Samija Rizvanović PRELOM: Anel Grabovica ŠTAMPA: “Goldprint” ZA ŠTAMPARIJU: Esad Karaga TIRAŽ: 500 ------------------------------------------------------------------------------------- CIP - Katalogizacija u publikaciji Nacionalna i univerzitetska biblioteka Bosne i Hercegovine 341.31(497.6 Bosanska krajina)“1991/1995”(063)(082) 341.322.5(497.6 Bosanska krajina)“1991/1995”(063)(082) MEĐUNARODNA naučna konferencija Zločini u Bosanskoj Krajini za vrijeme agresije na Republiku Bosnu i Hercegovinu 1991-1995. (2000 ; Bihać) Zločini u Bosanskoj Krajini za vrijeme agresije na Republiku Bosnu i Hercegovinu 1991-1995. : zbornik radova sa Međunarodne naučne konferencije, održane u Bihaću od 22-24. septembra 2000. / Međunarodna naučna konferencija Zločini u Bosanskoj Krajini za vrijeme agresije na Republiku Bosnu i Hercegovinu 1991-1995 ; Sarajevo : Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava, 2011. - 1046 str. : graf. prikazi ; 24 cm Bibliografija uz svaki rad. ISBN 978-9958-740-68-8 COBISS.BH-ID 18850566 ------------------------------------------------------------------------------------- kraina_38:kraina 5/23/2011 10:32 AM Page 5 ZLOČINI U BOSANSKOJ KRAJINI ZA VRIJEME AGRESIJE NA REPUBLIKU BOSNU I HERCEGOVINU 1991-1995. - Zbornik radova sa Međunarodne naučne konferencije, održane u Bihaću od 22-24. septembra 2000. - Sarajevo, 2011. kraina_38:kraina 5/23/2011 10:32 AM Page 6 kraina_38:kraina 5/23/2011 10:32 AM Page 7 SADRŽAJ UVODNE NAPOMENE .......................................................................13 UVODNA IZLAGANJA I OBRAĆANJA ..........................................17 Prof. dr. Muhamed Filipović, KATASTAR ŽRTAVA BOSNE I HERCEGOVINE U AGRESIJI NA REPUBLIKU BOSNU I HERCEGOVINU 1991 - 1995 .............................................19 Prof. dr. Frensis Entoni Bojl (Fransis Anthony Boyle), POKUŠAJ ZAUSTAVLJANJA GENOCIDA NAD NARODOM I REPUBLIKOM BOSNOM I HERCEGOVINOM .........................34 Prof. mr. Muharem Kreso, DA SE VIŠE NIKAD NE PONOVE MASOVNE VIKTIMIZACIJE ..........................................45 KORIJENI, UZROCI, CILJEVI I PLANIRANJE ZLOČINA .........49 Dr. Mehmedalija Bojić, PRETENZIJE SRBIJE I HRVATSKE NA BOSNU I HERCEGOVINU - POKUŠAJ OSTVARENJA POTKRAJ XX STOLJEĆA .....................................51 Dr. Safet Bandžović, BOSANSKA KRAJINA U VELIKODRŽAVNIM PLANOVIMA SRPSKOG KULTURNOG KLUBA I IDEOLOGA ČETNIČKOG POKRETA .............................................................................................64 Dr. Dušan Plenča, REINKARNACIJA USTAŠKOG I ČETNIČKOG POKRETA ....................................................................85 Mr. Nijazija Maslak, BOSANSKA KRAJINA KAO “KONSTITUTIVNI ČINILAC NOVE JUGOSLOVENSKE FEDERACIJE” IZ 1991. GODINE ...............110 Prof. mr. Muharem Kreso, ORGANIZOVANA MASOVNA VIKTIMIZACIJA U BOSNI I HERCEGOVINI I STANJE ŽRTAVA DECENIJU KASNIJE ........................................120 7 kraina_38:kraina 5/23/2011 10:32 AM Page 8 Sead Hadžović, GENOCID KAO SASTAVNI DIO CILJA RATA PROTIV BOSNE I HERCEGOVINE ...................................138 Miloš Minić, CENA RATOVA NA PROSTORU BIVŠE SFR JUGOSLAVIJE 1991-1995. ...........................................162 Sava Popović, UZROCI I KARAKTERISTIKE AGRESIJE NA BOSNU I HERCEGOVINU SA POSEBNIM OSVRTOM NA BOSANSKU KRAJINU 1991 - 1995. .........................................194 Prof. dr. Omer Ibrahimagić, POLITIČKI I USTAVNO - PRAVNI ASPEKTI SECESIJE PARADRŽAVNE TVOREVINE “AP ZAPADNA BOSNA” ..........................................212 Branimir Anzulović, SRPSKA ELITA I NJENA ULOGA U BLISKOJ PROŠLOSTI I SADAŠNJOSTI .......................................228 Fikret Muslimović, SADRŽAJ GENOCIDNE AGRESIJE PREMA PROSTORU BOSANSKE KRAJINE 1991 - 1995. .......... 241 Dr. Aziz Hadžihasanović, TRI DUBIOZNE TEZE O UZROCIMA I POSLJEDICAMA BOSANSKOHERCEGOVAČKOG POŽARA .................................258 Dr. Stiven Vejn (Steven Waine), SVJEDOČENJA O ZLOČINIMA I ISTORIJI - PET GODINA POSLIJE NOĆNE MORE ................270 Ibrahim Alibegović, PODJELA BOSNE - STRATEŠKO NAČELO ILI TAKTIČKA VARKA ..................................................282 Džemil Šarac, O CILJEVIMA AGRESIJE NA BOSNU I HERCEGOVINU 1992 - 1995. ........................................................303 Ilija Radaković, RAT KAO NAJGORI IZBOR - ODGOVORNOST ŠTABA VRHOVNE KOMANDE ......................316 Dr. Norman Cigar, STRANE PARAVOJNE FORMACIJE U BOSANSKOJ KRAJINI 1992 - 1995. ..................329 Dimitrije Bajalica, BRATSTVO I JEDINSTVO - ZABORAVLJENO U RATU 1992 - 1995. .........................................343 Dr. Fahrudin Novalić, PREDRASUDE I RATNI ZLOČINI ..............354 8 kraina_38:kraina 5/23/2011 10:32 AM Page 9 Prof. dr. Bajro Golić, IMPLIKACIJE AGRESIJE NA DRUŠTVENO - EKONOMSKU OSNOVU OPĆINE BIHAĆ .......375 Dr. Fadil Ademović, PSEUDONAUKA I PARALITERATURA U FUNKCIJI PROPAGANDE, RASIZMA, MRŽNJE, RATA I ZLOČINA ..............................................................................387 Muharem Krzić, STRANI NOVINARI U RANOM RAZOBLIČAVANJU AGRESIJE I GENOCIDA NAD BOŠNJACIMA U BOSANSKOJ KRAJINI ............................412 Mr. Dželal Ibraković, ZLOUPOTREBA LOKALNIH MASOVNIH MEDIJA U BOSANSKOJ KRAJINI TOKOM AGRESIJE 1991 - 1995. .....................................................423 ZLOČINI U BOSANSKOJ KRAJINI ...............................................443 Prof. dr. Mujo Demirović i Hazim Felić, STRADANJE BOŠNJAKA U LJUTOČKOJ DOLINI .............................................445 Dr. Eva Elvira Klonowski, JAME - VAĐENJE OSTATAKA I PROBLEMI IDENTIFIKACIJE ....................................................454 Adil Draganović, MASOVNE I POJEDINAČNE GROBNICE NA PODRUČJU OPĆINE SANSKI MOST .....................................461 Dijaz Muranović, KONCENTRACIONI LOGORI U BOSANSKOJ KRAJINI ZA VRIJEME AGRESIJE NA BOSNU I HERCEGOVINU 1991 - 1995. ..........................................504 Džemal Botonjić, MASOVNE I POJEDINAČNE GROBNICE NA PODRUČJU KLJUČA .................................................................521 Abdulmedžid Mušić, MASOVNE I POJEDINAČNE GROBNICE NA PODRUČJU OPĆINE PRIJEDOR 1992 - 1995. .......................528 Adem Jakupović, MASOVNE I POJEDINAČNE GROBNICE NA PODRUČJU OPĆINA BIHAĆ I BOSANSKI PETROVAC .....565 Dr. Enes Milak, RADNI LOGOR “MANJAČA 2” ...........................582 Dr. Jasmina Dizdarević, TRAUMA DJECE U BOSANSKOJ KRAJINI U PERIODU 1991 - 1995. .................................................587 9 kraina_38:kraina 5/23/2011 10:32 AM Page 10 Prof. dr. Ismet Dizdarević, PSIHOSOCIJALNE DIMENZIJE GENOCIDA NAD BOŠNJACIMA ............................596 Dr. Muhamed Šestanović, ZLOČINI NAD MENTALNIM INTEGRITETOM DJECE BOSANSKE KRAJINE ......................................................................638 Prof. dr. Ejub Ćehić, PROGRAM PODRŠKE U FUNKCIJI DETRAUMATIZACIJE RATOM UGROŽENE DJECE I OMLADINE ......................................................................................647 Dr. Bećir Macić, PRISILNO RASELJAVANJE U BOSANSKOJ KRAJINI 1991 - 1995. ...............................................661 Prof. dr. Milanka Miković, DJECA TRAUMATIZIRANA U RATU - RIZIČNA POPULACIJA U MIRU .....................................677 Mujo Alić, UPOTREBA HEMIJSKOG ORUŽJA I ZAPALJIVIH BORBENIH SREDSTAVA NA RATIŠTU BOSANSKE KRAJINE U TOKU AGRESIJE NA REPUBLIKU BOSNU I HERCEGOVINU 1991 - 1995. GODINE ...............................................................................................683 Dr. Monika Hauzer (Hauser), RAT JE UVIJEK NASILJE PROTIV ŽENA ..................................................................699 Aleksandar Aco Ravlić, RUŠENJE BOGOMOLJA NA PODRUČJU SJEVEROZAPADNE BOSNE BILO JE RITUALNI ČIN PROGRAMA GENOCIDA ...................................713 Jasmin Odobašić, OBLICI PRIKRIVANJA ZLOČINA SA POSEBNIM OSVRTOM NA NESTANAK ŽENA I DJECE ZA VRIJEME AGRESIJE NA BOSANSKU KRAJINU .................743 Muharem Omerdić, UBIJENI I ZATOČENI IMAMI NA PODRUČJU BOSANSKE KRAJINE (1992 - 1995.) ........................762 Kemal Zukić, FENOMEN RUŠENJA DŽAMIJA U BOSNI ...........792 Alma Bravo - Mehmedbašić i Abdulah Kučukalić, TORTURA, POSLJEDICA I ZNAČAJ REPARACIJE U PROCESU REINTEGRACIJE PREŽIVJELIH U DRUŠTVENU ZAJEDNICU ..............................................................797 10 kraina_38:kraina 5/23/2011 10:32 AM Page 11 Ibrahim Kajan, TRI KONCENTRACIONA LOGORA U KRAJINI ..............................................................................................802 Smail Kličić, KULTUROCID U BOSANSKOJ KRAJINI 1992 - 1995. ..........................................................................................825 Prof. dr. Džon B. Guld (John B. Guld), PONOVO I OPET “NIKADA VIŠE” .................................................................................836 OPŠTA PITANJA I MEĐUNARODNI ASPEKTI POČINJENIH ZLOČINA ..................................................................843 Dr. Srđan Vukadinović, CRNOGORSKA STRANA ZLOČINA U BOSANSKOJ KRAJINI ZA VRIJEME AGRESIJE