Munich Personal RePEc Archive Local Government and Civic Cross-Border Cooperation in the Podlaskie Voivodeship Klimczuk, Andrzej and Poleszczuk, Jan and Sztop-Rutkowska, Katarzyna and Porankiewicz-Żukowska, Aleksandra and Kiszkiel, Łukasz and Mejsak, Rafał Julian Fundacja SocLab 2013 Online at https://mpra.ub.uni-muenchen.de/51770/ MPRA Paper No. 51770, posted 28 Nov 2013 23:18 UTC SAMORZĄDOWA I OBYWATELSKA WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM SAMORZĄDOWA I OBYWATELSKA WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM Białystok 2013 Autorzy: prof. dr hab. Jan Poleszczuk, dr Katarzyna Sztop-Rutkowska, dr Aleksandra Porankiewicz-Żukowska, mgr Łukasz Kiszkiel, mgr Andrzej Klimczuk, mgr Rafał Julian Mejsak Recenzja wydawnicza: prof. zw. dr hab. Andrzej Sadowski Korekta językowa: Krzysztof Rutkowski Projekt graficzny i skład: Arkadiusz Kruszewski, Konrad Ostrowski Publikacja stanowi raport końcowy projektu „Diagnoza samorządowej i obywatelskiej współpracy trans- granicznej w województwie podlaskim”. Projekt współfinansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach zadania publicznego „Wsparcie obywatelskiego i samorządowego wymiaru polskiej polityki zagranicznej 2013”. Wyrażone w niniejszej publikacji opinie są poglądami jej Autorów. Treści prezentowane w niniejszej publika- cji nie są tożsame z oficjalnym stanowiskiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Dofinansowano ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych Wydawca: Fundacja Laboratorium Badań i Działań Społecznych „SocLab” ul. Zwierzyniecka 17/16 15-312 Białystok e-mail: [email protected] www.soclab.org.pl Cytowanie: Jan Poleszczuk, Katarzyna Sztop-Rutkowska, Aleksandra Porankiewicz-Żukowska, Łukasz Kiszkiel, An- drzej Klimczuk, Rafał Julian Mejsak, Samorządowa i obywatelska współpraca transgranicznej w województwie pod- laskim, Fundacja „SocLab”, Białystok 2013. ISBN 978-83-63870-01-0 Raport dostępny na licencji Creative Commons. Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0 Polska (CC BY–SA 3.0 PL). Treść licencji: http://creativecommons.org/licenses/ by-sa/3.0/pl/ SPIS TREŚCI WSTĘP ..................................................................................................................................................7 1. KONCEPCJA OBYWATELSKIEJ I SAMORZĄDOWEJ WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ W TEORII I PRAKTYCE �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������9 1.1.Współpraca transgraniczna w kontekście dyplomacji publicznej................................. .................. 9 1.2.Priorytety dyplomacji obywatelskiej i samorządowej w polityce zagranicznej na poziomie kraju i województwa podlaskiego.......................................................................... ...............................18 1.3.Główne podmioty współpracy transgranicznej w województwie podlaskim.......................... .....23 1.3.1. Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego................................................. .............23 1.3.2. Podlaski Urząd Wojewódzki................................................................... ............................27 1.3.3. Instytucje kultury.......................................................................... .....................................28 1.3.4. Uczelnie wyższe .................................................................................................................29 1.3.5. Organizacje pozarządowe..................................................................... .............................29 2.METODY I TECHNIKI BADAWCZE ZASTOSOWANE W PROJEKCIE ���������������������������������������������������� 32 3. KIERUNKI I OBSZARY WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ W DOKUMENTACH STRATEGICZNYCH SAMORZĄDÓW WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO����������������������������������������������� 34 4. OPINIE I POSTAWY WOBEC WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ W BADANIACH JAKOŚCIOWYCH ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 40 4.1. Cele współpracy transgranicznej z perspektywy samorządów, organizacji pozarządowych, uczelni wyższych i firm ......................................................................................40 4.1.1. Samorządy .........................................................................................................................40 4.1.2. Organizacje pozarządowe ..................................................................................................41 4.1.3. Uczelnie wyższe .................................................................................................................43 4.1.4. Firmy ..................................................................................................................................44 4.2. Zakres współpracy międzysektorowej i wsparcie zewnętrzne .....................................................45 4.3. Organizacje mniejszościowe w Polsce a współpraca transgraniczna ............................................46 4.4. Strategia współpracy transgranicznej ..........................................................................................47 4.5. Ogólne bariery współpracy transgranicznej .................................................................................48 4.5.1. Bariery współpracy z Białorusią .........................................................................................49 4.5.2. Bariery współpracy z Litwą ................................................................................................50 4.5.3. Bariery współpracy z Ukrainą .............................................................................................53 4.5.4. Bariery współpracy z Rosją ................................................................................................54 5. WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA W ŚWIETLE BADAŃ ILOŚCIOWYCH �������������������������������������������� 55 5.1.Ogólna charakterystyka współpracy międzynarodowej w województwie podlaskim..................5 5 5.1.1. Porównanie gmin prowadzących i nieprowadzących współpracy międzynarodowej.........55 5.2.Ogólna charakterystyka współpracy transgranicznej w województwie podlaskim................... ...61 5.3.Ogólne bariery współpracy transgranicznej – zestawienie analizowanych krajów................. ......65 5.3.1. Ograniczenia formalno-prawne .........................................................................................67 5.3.2. Ograniczenia instytucjonalne................................................................ .............................68 5.3.3. Ograniczenia infrastrukturalne ..........................................................................................69 5.3.4. Ograniczenia finansowe .....................................................................................................70 5.3.5. Ograniczenia gospodarcze .................................................................................................70 5.3.6. Ograniczenia społeczne .....................................................................................................71 5.3.7. Ograniczenia środowiskowe................................................................... ............................72 5.3.8. Podsumowanie bloku dotyczącego barier współpracy transgranicznej............................ .72 5.4. Charakterystyka współpracy transgranicznej z Białorusią....................................... .....................74 5.4.1. Aktywność gmin współpracujących z Białorusią w nawiązywaniu kontaktów z pozostałymi krajami sąsiedzkimi .....................................................................................77 5.4.2. Intensywność, dynamika, obszary i skutki obecnej współpracy gmin województwa podlaskiego z Białorusią79 5.4.3. Podmioty instytucjonalne z gmin województwa podlaskiego zaangażowane we współpracę z Białorusią ................................................................................................82 5.4.4. Rodzaje wspólnych przedsięwzięć i płynące z nich korzyści. Cele współpracy, sposoby jej promocji i wykorzystywane instrumenty .........................................................84 5.4.5. Bariery współpracy transgranicznej gmin współpracujących z Białorusią ..........................89 5.5. Charakterystyka współpracy transgranicznej z Litwą ...................................................................92 5.5.1. Aktywność gmin współpracujących z Litwą w nawiązywaniu kontaktów z pozostałymi krajami sąsiedzkimi .....................................................................................95 5.5.2. Intensywność, dynamika, obszary i skutki obecnej współpracy gmin województwa podlaskiego z Litwą .....................................................................................96 5.5.3. Podmioty instytucjonalne z gmin województwa podlaskiego zaangażowane we współpracę z Litwą .....................................................................................................100 5.5.4. Rodzaje wspólnych przedsięwzięć i płynące z nich korzyści. Cele współpracy, sposoby jej promocji i wykorzystywane instrumenty .......................................................102 5.5.5. Bariery współpracy transgranicznej gmin współpracujących z Litwą ...............................107 5.6. Charakterystyka współpracy transgranicznej z Rosją (Obwodem Kaliningradzkim) ...................110 5.6.1. Aktywność gmin współpracujących z Rosją (Obwodem Kaliningradzkim) w nawiązywaniu kontaktów z pozostałymi krajami sąsiedzkimi .......................................113