STUDIA Z DZIEJÓW PAŃSTWA I PRAWA POLSKIEGO XXIII BADANIA NAD ROZWOJEM INSTYTUCJI POLITYCZNYCH I PRAWNYCH KRAKÓW – WARSZAWA 2020 STUDIES IN HISTORY OF POLISH STATE AND LAW XXIII RESEARCH ON THE DEVELOPMENT OF POLITICAL AND LEGAL INSTITUTIONS STUDIA Z DZIEJÓW PAŃSTWA I PRAWA POLSKIEGO XXIII BADANIA NAD ROZWOJEM INSTYTUCJI POLITYCZNYCH I PRAWNYCH KRAKÓW – WARSZAWA 2020 Panu Profesorowi Marianowi Mikołajczykowi Rada Wydawnicza Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego: Klemens Budzowski, Maria Kapiszewska, Zbigniew Maciąg, Jacek M. Majchrowski Komitet redakcyjny: Karolina Adamová (Uniwersytet Zachodnioczeski w Pilźnie – Západočeská univerzita v Plzni), Alfredas Bumblauskas (Uniwersytet Wileński – Vilniaus universitetas), Robert Jastrzębski (Uniwersytet Warszawski), Piotr Kitowski (Uniwersytet Gdański), Jevgenij Machovenko (Uniwersytet Wileński – Vilniaus universitetas), Tadeusz Maciejewski (Uniwersytet Gdański), Jerzy Malec (Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego), Jacek Matuszewski (Uniwersytet Łódzki), Wacław Uruszczak (Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie, emerytowany prof. UJ), Damir Walejew (Kazański Uniwersytet Państwowy – Казанский федеральный университет), Wojciech Witkowski (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Andrij Zajac (Lwowski Uniwersytet Narodowy im. Iwana Franki – Львівський національний університет імені Івана Франка), Andrzej Zakrzewski (Uniwersytet Warszawski) Redaktor naczelny: Jerzy Malec Redaktor naukowy: Jacek Matuszewski Lista recenzentów współpracujących z redakcją „Studiów z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego”: prof. dr hab. Kazimierz Baran; dr hab. Piotr Boroń; prof. dr hab. Marek Cetwiński; prof. dr hab. Andrzej Dziadzio; dr hab. Artur Górak; dr hab. Anna Kargol, prof. KA; dr hab. Grzegorz M. Kowalski; prof. dr hab. Oleksiy Kresin (Ukraina); prof. dr hab. Tomasz Kruszewski; dr hab. Marek Krzymkowski, prof. UAM; dr hab. Marcin Kwiecień; dr hab. Izabela Lewandowska-Malec, prof. UJ; prof. dr hab. Andriej Łusznikow (Rosja); prof. dr hab. Dorota Malec; prof. dr hab. Marian Mikołajczyk; dr hab. Maciej Mikuła; dr hab. Zbigniew Naworski, prof. UMK; prof. dr hab. Vytautas Nekrošius (Litwa); dr hab. Piotr Pomianowski; dr hab. Jarosław Reszczyński; dr hab. Grzegorz Smyk, prof. UMCS; dr hab. Wojciech Szafrański; dr Jarosław Turłukowski; dr hab. Piotr Ugniewski; prof. dr hab. Wacław Uruszczak; dr hab. Paweł Wolnicki, prof. UJD; dr hab. Andrzej Wrzyszcz, prof. UMCS; prof. dr hab. Andrzej Zakrzewski; dr hab. Zdzisław Zarzycki Redaktor statystyczny: Tadeusz Grabiński Sekretarz redakcji: Paweł Cichoń Redaktor prowadzący: Halina Baszak-Jaroń Redaktorzy językowi: Kamil Jurewicz, Carmen Stachowicz Okładka: Joanna Sroka, Oleg Aleksejczuk Tytuł fi nansowany przez: Krakowską Akademię im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Uniwersytet Warszawski Copyright© by Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Uniwersytet Warszawski Kraków 2020 e-ISSN 2450-6095 ISSN 1733-0335 Od roku 2015 wersją pierwotną czasopisma jest wydanie elektroniczne. www.szd.ka.edu.pl Na zlecenie: Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego i Uniwersytetu Warszawskiego Wydawca: Ofi cyna Wydawnicza AFM Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Kraków 2020 Łamanie: Oleg Aleksejczuk STUDIA Z DZIEJÓW PAŃSTWA I PRAWA POLSKIEGO XXIII — 2020 STUDIES IN HISTORY OF POLISH STATE AND LAW e-ISSN 2450-6095; ISSN 1733-0335 Spis treści STUDIA Marcin Głuszak • Uniwersały Rady Nieustającej z lat 1775–1788. Część II: Ustrój sądownictwa i prawo sądowe ............................................................................................................... 13 Andrzej Wrzyszcz • Sądy na ziemiach polskich w czasie okupacji niemieckiej (1939–1945). Najnowsze opracowania tematu .................................................................................... 35 Wojciech Święch • Kwestia zaopatrzenia inwalidów wojennych z byłej Ukraińskiej Republiki Ludowej w II Rzeczpospolitej w latach 1921–1927 ....................................................... 55 Mateusz Mataniak • Wywłaszczenia na użytek publiczny w Wolnym Mieście Krakowie (1815–1846) a ochrona prawa własności ............................................................................................ 71 Jerzy Malec • Th e Commonwealth of Poland-Lithuania at the time of the Noble Democracy – a Polish Anomaly? .......................................................................................................... 99 Алексей Кресин • Социально-волевая теория позитивного национального правопорядка в учениях варшавских юристов 1807–1831 годов ...................................................111 Jerzy Malec • Th e scope and meaning of the term “police” in the political literature of the late Republic of Nobles ...........................................................................................................141 Jacek Matuszewski • Jak polski suweren bronił się przed absolutyzmem królewskim. Szlachta a królewscy urzędnicy komisaryczni w sporach granicznych z królewszczyznami w systemie urzędniczym późnośredniowiecznej Polski w świetle prawa stanowionego .................157 Przemysław Kaleta • O pochodzeniu i rodzinie biskupa kujawskiego Gerwarda (zm. 1323) garść uwag ....177 8 Spis treści Paulina Kamińska • Obwieszczenia o znalezieniu zwłok w świetle „Dzienników Urzędowych Województwa Mazowieckiego” z lat 1816–1830 ...........................................................201 Zygfryd Rymaszewski • „Declaratio sententiae” w orzeczeniach Sądu Najwyższego Prawa Niemieckiego na zamku krakowskim. Część II ....................................................................................221 Tomasz J. Kotliński • Pochówek w Galicji. Wybrane zagadnienia administracyjno-prawne. Część I ...........229 Ewa Wiśniewska • Prasa amerykańska wobec Konstytucji 3 maja .............................................................255 Michał Gałędek • Rada Stanu Królestwa Polskiego wobec niekonstytucyjności Organizacji Komisji Rządowej Wojny ............................................................................................................267 Justyna Bieda • Praca lekarzy w więzieniach Królestwa Polskiego – na podstawie akt Rządu Gubernialnego Radomskiego .........................................................................................293 RECENZJE Damian Szczepaniak • Z badań nad dziejami dawnego parlamentaryzmu: Sejm Królestwa Polskiego i Rzeczypospolitej Obojga Narodów a europejskie reprezentacje stanowe, red. Dariusz Kupisz, Wacław Uruszczak, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2019 .................................................................................................................. 319 IN MEMORIAM • Prof. Michael Stolleis (1941–2021) ................................................................................329 STUDIA Z DZIEJÓW PAŃSTWA I PRAWA POLSKIEGO XXIII — 2020 STUDIES IN HISTORY OF POLISH STATE AND LAW e-ISSN 2450-6095; ISSN 1733-0335 Contents STUDIES Marcin Głuszak • Universals of the Permanent Council in 1775–1788. Part II: Court system and court law .................................................................................................................. 13 Andrzej Wrzyszcz • Judiciary on the Polish territories occupied by the Th ird German Reich during the Second World War. Recent studies of the topic ........................................................ 35 Wojciech Święch • Th e issue of supplying war invalids from the former Ukrainian People’s Republic in the Second Polish Republic in 1921–1927 ................................................................. 55 Mateusz Mataniak • Expropriations for public use in the Free City of Krakow (1815–1846) in the context of the protection of property rights ......................................................... 71 Jerzy Malec • Th e Commonwealth of Poland-Lithuania at the time of the Noble Democracy – a Polish Anomaly? .......................................................................................................... 99 Алексей Кресин • Socio-volitional Th eory of Positive National Legal Order in the Teachings of Warsaw Lawyers in 1807–1831 .................................................................................111 Jerzy Malec • Th e scope and meaning of the term “police” in the political literature of the late Republic of Nobles ...........................................................................................................141 Jacek Matuszewski • Th e Reorganization of Public Administration in Overcoming Feudal Fragmentation in Poland – the Commissaires ..............................................................157 Przemysław Kaleta • A bunch of remarks on origin and family of Gerward, bishop of Cuyavia (died in 1323) .................................................................................................................177 10 Contents Paulina Kamińska • Corpse discovery notices in the light of “Th e Offi cial Gazettes of Masovian Voivodeship” from 1816–1830 ..................................................................201 Zygfryd Rymaszewski • „Declaratio sententiae” in the judgements of Th e Supreme Court of Magdeburg Law at the castle of Kraków ...........................................................................................221 Tomasz J. Kotliński • Burial in Galicia. Selected administrative-legal issues. Part I ......................................229 Ewa Wiśniewska • Constitution of 3rd May 1791 in the American press of the times .................................255 Michał Gałędek • Th e Council