YABANCI ÖĞRENCİLER İÇİN ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ II ORTAK DERSLER PROF. DR. CEZMİ ERASLAN PROF. DR. AHMET İNCEKARA DOÇ. DR. FATİH M. SANCAKTAR DOÇ. DR. ABDURRAHMAN BOZKURT DR. ÖĞRETİM ÜYESİ Ö. KÜRŞAD KARACAGİL DR. ÖĞRETİM ÜYESİ NİLÜFER ERDEM DR. ÖĞRETİM ÜYESİ HAYRÜNİSA ALP DR. ÖĞRETİM ÜYESİ BETÜL BATIR İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ ORTAK DERSLER YABANCI ÖĞRENCİLER İÇİN ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ II PROF. DR. CEZMİ ERASLAN PROF. DR. AHMET İNCEKARA DOÇ. DR. FATİH M. SANCAKTAR DOÇ. DR. ABDURRAHMAN BOZKURT DR. ÖĞRETİM ÜYESİ Ö. KÜRŞAD KARACAGİL DR. ÖĞRETİM ÜYESİ NİLÜFER ERDEM DR. ÖĞRETİM ÜYESİ HAYRÜNİSA ALP DR. ÖĞRETİM ÜYESİ BETÜL BATIR İÇİNDEKİLER 1. YENİ TÜRK DEVLETİ’NİN YAPILANMASI .................................................................... 1 1.1. Cumhuriyetin Devraldığı Türkiye Manzarası ..................................................................... 7 1.1.1.Toplumsal Yapı ................................................................................................................. 7 1.1.2. Eğitim Alanında Durum ................................................................................................... 7 1.1.3.Tarım Ülkesi ve Toplumundan Veriler ........................................................................... 10 1.1.4.Ulaşım Mirası .................................................................................................................. 10 1.1.5.Dış Ticaret Verileri .......................................................................................................... 11 1.1.6. Oluşturulmak İstenen Toplum Şekli .............................................................................. 11 1.2. İdari Alanda Yapılan İlk Düzenlemeler ............................................................................ 11 1.2.1.Devlet Bürokrasisine Yaklaşım ....................................................................................... 12 1.2.2.Halkın İhtiyaçlarının Karşılanmasında İlk Adımlar ........................................................ 12 1.2.3. Üretimin Artırılmasına Dönük Düzenlemeler ................................................................ 12 1.3.Yeni Devletin Simgelerinin Oluşturulması ........................................................................ 13 1.3.1. Yeni Devletin Milli’lik Vasfının Vurgulanması ............................................................ 14 1.3.2. Yeni Devlete Biçilen Ömür ya da Ankara’nın Başkent Olarak Kabul Ettirilmesi ......... 14 1.3.3. Savaştan Barışa Ordu ..................................................................................................... 16 2. YENİ TÜRKİYE’NİN OLUŞUMU..................................................................................... 23 2.1. Saltanatın Kaldırılması ...................................................................................................... 29 2.2. Hilafetin İlgası ................................................................................................................... 30 2.3. Yeni Anayasa: 1924 Anayasası ......................................................................................... 32 2.4. Şeyh Sait İsyanı ve Takrir-i Sükûn Kanunu ...................................................................... 34 2.5. Siyasi Partiler .................................................................................................................... 35 2.5.1. Cumhuriyet Halk Fırkası/Partisi (CHF/P) ...................................................................... 35 2.5.2. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TpCF) .................................................................... 36 3. SİYASİ VE SOSYAL DÖNÜŞÜM ÇALIŞMALARI (1923-1938).................................... 43 3.1. İlk Anayasalar ve Anayasa Değişiklikleri ......................................................................... 49 3.1.1. 1921 Teşkilât-ı Esasiye Kanunu ..................................................................................... 49 3.1.2. 1924 Teşkilât-ı Esasiye Kanunu ve Geçirdiği Önemli Değişiklikler ............................. 49 3.2. Çok Partili Sisteme Geçiş Denemeleri ve İnkılâba Karşı Tepkiler ................................... 50 3.2.1. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ................................................................................. 50 I 3.2.2. Şeyh Sait İsyanı .............................................................................................................. 51 3.2.3. İzmir Suikastı ................................................................................................................. 51 3.2.4. Serbest Cumhuriyet Fırkası ............................................................................................ 52 3.2.5. Menemen Olayı .............................................................................................................. 53 3.3. Hukuk İnkılâbı ................................................................................................................... 53 3.3.1. Yeni Kanunlarımız ......................................................................................................... 53 3.3.2. Türk Medenî Kanunu ..................................................................................................... 54 3.3.3. Kadın Haklarındaki Gelişmeler ...................................................................................... 54 3.4. Eğitim ve Kültür Alanındaki İnkılâplar ............................................................................ 55 3.4.1. Tevhid-i Tedrisat Kanunu .............................................................................................. 55 3.4.2. Üniversite Reformu ........................................................................................................ 56 3.4.3. Harf İnkılâbı ................................................................................................................... 56 3.4.4. Tarih, Dil ve Güzel Sanatlar Alanındaki Çalışmalar ...................................................... 57 3.5. Toplum Alanındaki İnkılâplar ........................................................................................... 58 3.5.1. Şapka İnkılâbı ve Kılık Kıyafet Değişimi ...................................................................... 58 3.5.2. Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması ...................................................................... 59 3.5.3. Takvim, Rakam ve Ölçülerde Değişiklikler ................................................................... 59 3.5.4. Soyadı Kanunu ............................................................................................................... 59 3.6. İnkılâpların Halka Tanıtılması .......................................................................................... 60 3.6.1. Atatürk’ün Yurt Gezileri ................................................................................................ 60 3.6.2. Millet Mektepleri ............................................................................................................ 60 3.6.3. Halkevleri ....................................................................................................................... 60 3.7. Türk İnkılâbı’nın Türk Tarihine ve Türk Milletine Özgün Yapısı .................................... 61 4. TEK PARTİ DÖNEMİ (1923-1950 YILLARI ARASI) İKTİSAT POLİTİKALARI ........ 66 4.1. Cumhuriyet’in Devraldığı Miras: Osmanlı Devleti’nin Son Yıllarının İktisadi Görünümü .................................................................................................................................................. 71 4.2.Atatürk Dönemi İktisat Politikaları .................................................................................... 76 4.2.1. Liberal Dönem: 1923-1929 Yılları Arasında Uygulanan İktisat Politikaları ................. 77 4.2.2. Devletçi Dönem: 1929-1938 Yılları Arasında Uygulanan İktisat Politikaları ............... 82 4.3. 1938-1950 Yılları Arası Uygulanan İktisat Politikaları ve Savaş Ekonomisi ................... 87 4.4. Sonuç ve Değerlendirme ................................................................................................... 89 5. ATATÜRK İLKELERİ ........................................................................................................ 96 II 5.1. İnkılâp Fikriyatının Esasları ............................................................................................ 102 5.2. Atatürk İlkeleri ................................................................................................................ 102 5.3. Atatürk İlkelerinin Uygulama Esasları ............................................................................ 110 6. ATATÜRK DÖNEMİ KÜLTÜR POLİTİKALARI .......................................................... 117 6.1. Tarih Alanında Gelişmeler .............................................................................................. 124 6.2. Türk Dili Alanındaki Gelişmeler ..................................................................................... 125 6.3. Müzik Alanındaki Gelişmeler ......................................................................................... 126 6.4. Opera ve Bale .................................................................................................................. 128 6.5. Tiyatro Alanındaki Gelişmeler ........................................................................................ 129 6.6. Resim Alanında Gelişmeler ...........................................................................................